Tơ̆ xah groi kông Kon Chiêng, dêh char Gia Lai, tơdrong pơkăp bot 'lơ̆ng jơnŭm jang hanh chinh hlôi tơgŭm hơtŏk kơtang tơdrong vei lăng kơpal, atŭm hăm noh pơm trong hiôk ăn đe kang ƀô̆ mơlôh pơm jang tơnăp hloh. Ƀok Rưm, sơ̆ jang Kơdră Anih jang MTTQ xah Kon Chiêng akhan, jơnŭm pơgơ̆r 2 tăl ưh hơdrô̆ tơgŭm tơjur ƀiơ̆ tơdrong tơsŭl tơsăl gah hla bar pơkăp, mă oei hơtŏk ăn tơdrong pơkăp đe kang ƀô̆ mơlôh gơh hơgei mơ̆t jang lơ̆m jơnŭm pơgơ̆r, pơm tơplih tơdrong jang gơh jơnei tơnăp hloh: “Inh lui ngeh đe sơnăm mơlôh hŏk kơjung hloh, đei pơtho pơhrăm tôm tĕch, hŏk truh tơ̆ Đại học gô jang 'lơ̆ng tơnăp. Kiơ̆ đơ̆ng tơdrong pơm jang, inh ƀôh đe sư hlôh vao kloh klĕch kiơ̆ tơdrong mă po gơh đei, chă yua kơmăi kơmŏk kơsô̆ gơh dêh... Noh kơdih inh lui đe sơnăm mơlôh gô pơvih 'lơ̆ng tơnăp hloh ăn pơlei pơla, tơgop tơ-iung pơjing teh đak roi năr hơtŏk kơjăp”
Xah Phú Thiện, dêh char Gia Lai đei tơ-iung pơjing kiơ̆ pơkăp tơmơ̆t hơdai thĭ trâ̆n Phú Thiện păng dôm xah Ia Sol, Ia Piar păng Ia Yeng. 'Nou jĭ tơring teh hiôk vă pơtăm ƀa, kơtao păng rong kon tơrong. Ƀok Nay Keng – kơdră thôn Plơi Rbai, xah Phú Thiện ăn tơbăt: “Đơ̆ng mă tơmơ̆t hơdai dôm xah păng tơplih jang kiơ̆ pơkăp jơnŭm pơgơ̆r 2 tăl, tơdrong pơm hla bar hanh chinh tenh kuăng, ƀônh ƀŏ hloh. Tơpă, ah mă truh pơm hla bar kăl, kon pơlei đei pơtho tơƀôh tơnăp, hla bar pơm tenh, pă đei tơnap tap nhen hơdrol ki bơih. Dang ei, lơ̆m jơnŭm pơgơ̆r kơmăi kơsô̆, dôm hla bar kăp gĭt đơ̆ng kơpal adoi đei pơtruh kiơ̆ grŭp Zalo kơ jơnŭm jang, ưh đei tơnap tap nhen hơdrol ki, gơnơm noh dôm tơdrong hop akŏm adoi đei tơjur hơdah”.
Mă tơpă ăn ƀôh, tơdrong tơplih đơ̆ng khul kơdră pơgơ̆r tơring 2 tăl vang tơgop hơmet kơjăp đon lui đơ̆ng kon pơlei, hơtŏk tơdỏng đei yoa đơ̆ng pơgơ̆r jang, pơm bơ̆n hla ar roi hrĕnh, ƀônh ƀiơ̆, pơm lăp hăm tơdrong ‘mĕh vă đơ̆ng kon pơlei. ‘Nhŏng Uưm, bơngai Bahnar, 28 sơnăm tơ̆ plei Chrơng, xăh H’ra, dêh char Gia Lai tơroi: “Hrei ‘nâu sư đei klăih song tôm bơngai vă kơ jang kuăng, dang ei pơm bơ̆n hla ar kiơ pă đei hiơ̆ bơih. Kơdih kâu inh đơ̆ng xăh H’ra so tŏk tơ̆ âu pơm hla ar, lăp truh đei bơngai tơƀôh athei iŏk kơsŏ, pơm điêm danh, pơm hla ar, đang kơ ‘nŏh đe pơkă năr iŏk trŏ năr, ưh đei pơmat tat kiơ...”
Ƀôh đei yoa đơ̆ng trong jang Khul kơdră pơgơ̆r tơring 2 tăl đơ̆ng rŏng 2 khei bơ̆ jang, ƀok A Ly – Phó bí thư chi ƀô̆, pơm hloi ƀok pơgơ̆r plei Pâ Cheng, xăh Đăk Pxi, dêh char Quảng Ngãi, chơt hơiă tơroi, tơdrong khul kơdră pơgơ̆r tơring 2 tăl tơpă mơ̆n tôch lăp đon kon pơlei. Tơdrong jang hlôi đei klăih song ăn tơring, jang hăm kơmăy kơmŏk, kơna tơdrong pơm hla ar kŭm tôch hrĕnh: “Đơ̆ng rŏng kơ tơmât hơdai dôm xăh, hrei ‘nâu tơdrong pơvih ăn kon pơlei kiơ̆ đơ̆ng pơjing Anih pơm hla ar lơ̆m tơpôl đei bơ̆ jang tôch ‘lơ̆ng păng đei yoa. Tơ̆ âu rim hla ar đei pơm tơ̆ 1 anih, rơđăh rơđong, jang tôch hrĕnh, tơgŭm ăn kon pơlei da ƀiơ̆ hiong jơnăr kơna đe tôch hơ-iă. Anih pơm hla ar ăn tơpôl jê̆ pơm ăn kon pơlei yak vih vât tôch hiôk. Khul kăn ƀô̆ jang tơnăp, pơtho tơƀôh tôch hơlen, pơma xa tôch rơhau hăm kon pơlei. Tơdrong iŏk yoa kơmăy kơmŏk ‘nao vă chă pơih lăng, nôp hla ar păng iŏk hla ar pơm đang kŭm tôch hrĕnh, ƀônh hiôk’’.
Xah Đam Rông 4, dêh char Lâm Đồng đei tơ-iung pơjing kiơ̆ pơkăp tơmơ̆t hơdai 3 xah: Dà Tông, Dà Long (apŭng Dam Rong so) păng xah Dơng K’Nơh kơ apŭng Lạc Dương so, anih jang hanh chinh kŏng đei pơkăp ah xah Dà Tông so. Xah đei hloh 90% kơsô̆ măt kon pơlei kon kông nhen: M’Nông, K’Ho, Mạ… Ƀok Dà Cắt Tư (bơngai M’Nông) – bơngai đei kon pơlei lui yom tơ̆ tơring akhan: “Pơm kiơ̆ pơkăp jơnŭm pơgơ̆r 2 tăl vă tơjê̆ hăm kon pơlei hloh, pơm jang ăn kon pơlei gơh tơnăp hloh... Ah mă pơm jang kiơ̆ pơkăp jơnŭm pơgơ̆r 2 tăl noh kon pơlei đei yua lơ hloh, nhen đe hơ-ioh năm hŏk ưh đei huach jên, vei lăng jơhngơ̆m jăn ăn kon pơlei, mă kăl noh bơngai 'lŏ sơnăm nhen nhôn đei tơrĕk tơvei tơnăp hloh. Nhôn hơnơ̆ng lui ngeh păng hơpơi 'meh đei thoi ou”.
Găn ga khei năr tơnap tap kơyuơ đơ̆ng tơdrong tơblah pơm đei, xah Cư Pơng, dêh char Đăk Lăk hrei ou hlôi tơplih hơdah. Dôm jăl trong tơ̆ xah, trong năm truh mir na adoi đei pơih să, đei pơm hăm ƀêtŏng, pơm trong hiôk ăn tơdrong vih vơ̆t păng pơm jang. Hơbong thong đak đei man kơjăp, vei sơđơ̆ng đak ruih ăn hloh 80% teh choh jang xa. Hnam trưng hŏk đei asong ming hơmet, trŏ hăm tơdrong kăl kơ tơring. Ƀok Y-Blun Mlô – kơdră xah Čư̆ Pơ̆ng ăn tơbăt, kon pơlei kon kông tŏk bŏk oei atŭm jơhngơ̆m vă jang kiơ̆ pơkăp hơtŏk tơ-iung kơjăp sơđơ̆ng: “Ah mă kon pơlei hlôh vao păng pơm kiơ̆ trŏ ƀlep tơchơ̆t đơ̆ng Đảng, teh đak, tơdrong hơrih roi năr roi sơđơ̆ng păng hơtŏk tơ-iung. Mă kăl, jên asong jang đơ̆ng Teh đak hlôi pơm trong hiôk ăn kon pơlei pơm jang, hơtŏk iŏk yua. Gơnơm đơ̆ng noh, kon pơlei roi lui ngeh hloh lơ̆m tơdrong tơgŭm đơ̆ng Đảng păng Teh đak. Dôm tơdrong đei tơrĕk truh tơchơ̆t tơlĕch, khôi luơ̆t teh đak dang ei đei kon pơlei iŏk jang ƀônh hiôk păng pơm kiơ̆ tơnăp hloh”
Xăh Bảo Thuận, dêh char Lâm Đồng đei pơjing kiơ̆ đơ̆ng tơmât hơdai 3 xăh Đinh Lạc, Bảo Thuận păng Tân Nghĩa, đei kơsô̆ kon pơlei vă jê̆ 30 rơbâu ‘nu bơngai, vă jê̆ 1 puăt ‘nŏh jĭ kon pơlei bơngai K’Ho, Raglai, Mạ… Đơ̆ng rŏng 2 khei bơ̆ jang kiơ̆ Khul kơdră pơgơ̆r tơring 2 tăl, tơdrong jang đơ̆ng khul kơdră pơgơ̆r xăh iŏk đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng. Tơdrong tơmât yoa kơmăy kơmŏk roi tơbăt mưh bơ̆ jang, vei lăng pơvih ăn kon pơlei tôch ‘lơ̆ng. Kră pơlei K’Brệp tơ̆ plei Kala Kròt, xăh Bảo Thuận, dêh char Lâm Đồng pơma: “Tơdrong tơmât hơdai khul kơdră pơgơ̆r jing 2 tăl, d/c panwg xăh ‘nŏh jĭ 1 trong jang tôch ‘lơ̆ng đơ̆ng teh đak vă pơjing păng atŏk tơiung pơlei pơla roi đunh roi ‘lơ̆ng. Pơlei pơla hrei ‘nâu đei ƀôh ƀiơ̆ bơih, roi pơdrŏng ƀiơ̆ bơih. Mih ma duch nă athei lui kiơ̆ tơdrong tơmât hơdai păng khul kơdră pơgơ̆r tơring 2 tăl đơ̆ng teh đak vă tơgŭm ăn pơlei pơla roi tơplih ‘lơ̆ng rŏ”.
Viết bình luận