VOV4.Bahnar - Gie\ng âu ki, lơ\m tơ drong jang chih pơ jing luơ\t, dôm bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i pơ ma nuh găh Luơ\t roi tơ [ôh tơ gu\m găh khôi luơ\t (oei hơ met ming). Dôm bơ ngai tang măt athei pơih xă bơ ngai vă tơ gu\m găh luơ\t ‘no\h j^ đe hơ io\h, bơ ngai mơ mat tat găh jên hu. Atu\m hăm ‘no\h, athei pơm hơ dăh “bơ ngai mơ mat tat găh jên hu” thoi yơ păng athei tơ gu\m bơ\ jang tơ drong roi tơ [ôh luơ\t mơ mat tat, nhen tơ\ dôm apu\ng tơ nuh, xăh tơ nuh.

Pơ ma lơ\m jơ hop ako\m, lơ nơ\r tơ che\ng ‘lơ\ng Khul chih tơ le\ch tơ drong hơ găt pơih xă bơ ngai vă tơ gu\m găh luơ\t ‘no\h j^ đe hơ io\h, mă lei kiơ\ bơ ngai tang măt Vương Ngọc Hà, khul Hà Giang luơ\t lăp chih hơ găt hơ io\h đei tơ gu\m luơ\t ‘no\h j^: hơ io\h đei tơ drong tơ kêng sek tơ lang phak jên, tơ [ôh trong mât oei hơ dai dơ\ng hăm tơ pôl, chih tơ mât bơ ngai đơ\ng 16 truh 18 sơ năm ‘no\h tam mă tôm. Tơ dăh chih hơ găt thoi no\h đe o\h tam mă đei xa yoa tôm 3 trong tơ gu\m luơ\t kiơ\ luơ\t chih ‘no\h j^: vang tơ kêng, roi tơ [ôh luơ\t păng tang măt ‘ngoăih kơ tơ drong tơ kêng:

 “Hăm tơ drong tang măt ‘ngoăih kơ tơ kêng ‘no\h đe o\h lăp đei io\k yoa mưh đei sek tơ lang phak jên. Oei tơ drong roi tơ [ôh kôi luơ\t ‘no\h nhen thoi lăp ‘măn ăn m^nh gru\p hơ io\h vă mât oei xa hơ dai dơ\ng hăm tơ pôl. Inh [ôh oei tơ tăm mưh đe o\h đei lơ tơ drong pơ vei lơ\m tơ pôl đei vei lăng hăm luơ\t păng tơ drong gơ\h pơm đơ\ng đe o\h ku\m đei chih hơ dăh. Kơ lih thoi no\h, pơm thoi yơ vă đe o\h gơ\h pơm kiơ\ dôm tơ drong đơ\ng kơ dih lăp ‘lơ\ng ‘no\h tôch kăl đei nơ\r pơ tho, mơ\ng nơ\r pơ ma đơ\ng bơ ngai tơ gu\m luơ\t păng đei tơ gu\m chih tơ le\ch hla ar đei [ơm truh”.

{ơm truh tơ drong tơ gu\m hăm m^nh [ar gru\p tơ răn hlo\h lơ\m tơ pôl, mơ mat tat găh jên hu, ưh đei jên kla ăn bơ ngai jang luơ\t. Bơ ngai tang măt Cao Thị Xuân, khul Thanh Hóa athei, luơ\t athei pơm hơ dăh “bơ ngai mơ mat găh jên hu âu”. Tơ dăh ưh tam mă rơ đăh ‘no\h gô đei lơ nơ\r hơ găt ưh đei pơm kiơ\, đơ\ng ro\ng kơ luơ\t đei drơ\ng nơ\r gô [ơm truh tơ drong đei yoa tơ găl đơ\ng lơ bơ ngai mơ mat tat.

Bơ ngai tang măt Cao Thị Xuân tơ blang: “M^nh lơ\m dôm tơ drong tơ chơ\t chih hơ dăh mơ mat tat găh jên hu ‘no\h j^ tơ [âp mơ mat tat đơ\ng sar bar, pơ rang j^ phă, u\nh xa. Đơ\ng âu tơ le\ch lơ nơ\r ap^nh, “bơ ngai kơ pal kơ 80 sơ năm ưh đei jen hưu, bơ ngai jo jăn dêh păng tôch dêh đei tơ pôl io\k tơ gu\m kiơ\ tơ drong hơ găt lơ\m Luơ\t bơ ngai kră, luơ\t bơ ngai jo jăn hăm s^ bơ ngai mơ mat tat găh jên hu ưh? Inh tơ che\ng tơ drong chih hơ găt mơ mat tat găh jên hu ‘no\h j^ 1 tơ drong mơ mat, j^ tơ drong ‘nao mă lei tam mă chih rơ đăh, yoa thoi no\h ưh gan sơ đơ\ng mưh chih tơ le\ch luơ\t găh tơ drong ‘nâu mưh tam mă pơm rơ đăh kơ lih yoa sư jing đei lơ tơ drong krê ưh đei pơm kiơ\ nơ\r hơ găt mưh luơ\t đei drơ\ng nơ\r, pơm ưh ‘lơ\ng truh tơ drong đei yoa tơ găl đơ\ng lơ bơ ngai mơ mat tat”.

Găh tơ drong bơ\ jang tơ gu\m luơ\t mơ mat tat, nhen tơ\ dôm apu\ng tơ nuh, xăh tơ nuh, dôm bơ ngai tang măt akhan athei set lăng, chih tơ mât dơ\ng bơ ngai găh u\nh hnam vă je# tơ nuh, bơ ngai răm lơ\m tơ drong yoch tih mât lơ\m dôm bơ ngai kăl đei tơ gu\m luơ\t mưh đei sư athei.

Bơ ngai tang măt Tô Văn Tám, khul Kom Tum akhan: “Luơ\t hơ găt, bơ ngai đei jâu pơm yoch ‘no\h j^ bơ ngai pơm glăi đei tơ gu\m luơ\t âu sư tơ [ôh tơ drong tơ re\k, đon ‘lơ\ng, băt ‘mêm mơ nat đơ\ng Te\h đak. Mă lei bơ ngai pu\ răm đơ\ng tơ drong ‘nâu ưh đei tơ gu\m luơ\t ‘no\h, hăm tro\ bơ\n hlôi hu\t le# 1 ‘nu bơ ngai ưh pu\n ai, mơ mat tat pu\ răm đơ\ng tơ drong yoch, [ât mă đe sư kăl đei tơ gu\m luơ\t”.

M^nh [ar nơ\r pơ tho oei athei tơ gu\m jên Trung ương ăn dôm tơ ring ưh đei tôm jên vă kla ăn tơ drong jang tơ gu\m luơ\t nhen dôm apu\ng tơ nuh, xăh tơ nuh tơ\ dôm dêh char tam mă mong ako\m tôm jên jang kơ dih. Atu\m hăm ‘no\h, tơ drong tơ gu\m jên athei bơ\ jang kiơ\ nơ\r hơ găt đơ\ng luơ\t găh jên jang kơ te\h đak hai.

Lại Hoa: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\