VOV4.Bahnar - Apu\ng Mang Yang, de#h char Gia Lai ‘no\h j^ apu\ng dơ nu\h hin, đei 12 xăh, thị trấn, lơ\m no\h đei 4 xăh mơ mat tat de#h hlo\h, hăm hlo\h 60% măt bơ ngai kon kông. Đơ\ng ro\ng 5 sơ năm bơ\ jang kiơ\ Tơ drong jang tơm kơ te\h đak găh pơ jing Tơ ring tơ rang ‘nao apu\ng hlôi tơ mơ\t jên jang ăn kơ rim xăh hlo\h 486 ti hlak jên, lơ\m no\h jên kơ tă đơ\ng tơ drong jang Tơ ring tơ rang ‘nao hlo\h 21 ti hlak jên, kon pơ lei vang tơ gop hlo\h 6 ti hlak jên… Tơ drong tơ mơ\t jên jang g^t kăl âu adoi hăm tơ drong drơ\ng lăp, jang kiơ\ đơ\ng kon pơ lei hlôi pơ jing dơ\ng jơ hngơ\m pran ăn kơ rim xăh, [rư\ [rư\ hơ nhăk ăn um ai ‘nao lơ\m jơ\p apu\ng. {ai ch^h “Mang Yang – m^nh jơ hngơ\m đon pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao” đơ\ng Dơ\ng, bơ ngai ch^h hla ar kơ tơ\ng ang ăn an^h rađiô nơ\r pơ ma Việt Nam oei tơ\ Tây Nguyên ch^h tơ roi:

Tơring Đak Djrăng jing tơring kăl hlo\h lơ\m tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao tơ\ apu\ng Mang Yang. Đơ\ng m^nh tơring dơnu\h, hơn^h hơnơ\m ư\h kơ ‘lơ\ng, trong chă nơnăm mơmat tat, đơ\ng ro\ng 5 sơnăm jang kiơ\ tơdrong jang, tơring Đak Djrăng hlôi đe\i tơ pl^h ăn kơ po vă jing m^nh tơring tơrang ‘nao ‘lơ\ng lie\m. 7/9 pơle\i hlôi đe\i drơ\ng jing pơle\i oe\i sa ‘lơ\ng, tơdrong er^h sa, mu\k drăm kơ kon pơle\i roi năr roi ato\k tơ iung. Mă hơdăh ‘no\h pơle\i oe\i sa ‘lơ\ng Pơle\i Brêp, hlo\h 60 u\nh hnam lơ\m pơle\i hlôi đe\i hnam man, đe\i gre cho\h, gre ko\ng no\ng, gre bơb^t, unh hơyu\h hơdăh ang rang ‘lơ\ng ... păng đ^ đăng u\nh hnam kon pơle\i je\i pơtăm chehphe, tiu ngăl, u\nh hnam pơtăm to\ se\t hlo\h 5 sao, u\nh hnam pơtăm să hlo\h đơ\ng 2-3ha.

Găh tơ pơle\i Đe Hrak – pơle\i tơnap tap hlo\h kơ tơring hre\i au je\i to\k bo\k hơdrin ato\k tơ iung kơtang. U|nh hơyu\h-trong nơnăm-hnam trương hlôi đe\i tơmơ\t jên jang ‘lơ\ng lie\m, pơ jing hơyak blu\ng ăn kon pơle\i ato\k tơ iung cho\h jang sa, xut xa pơngot rơve\t, tơ jur dơnu\h. {o#h hơdăh pơle\i pơla roi năr roi tơ pl^h ‘nao, ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng, [ok Hon, 80 sơnăm chơt hơ iă: “ Sơ\ pơle\i nhôn tơnap tap dêh hre\i au pôm păi bơih. U|nh hơyu\h hlôi đe\i, trong pêto\ng đ^ đe\i, cho\h jang sa ‘no\i roi năr roi đe\i io\k yua kơ jăp. Rim u\nh hnam dơnu\h đe\i Te\h đak lăng ba tơgu\m djru bơ\n rơmo, tơgu\m ăn phe sa [a so\ng ... Pơlei Đe Hrak au ‘no\h pơle\i tơnap tap hlo\h, sơ\ lăp pơle\i ie\ dơnu\h hin dang e\i to\k bo\k vă tơ pl^h ‘nao bơih. Kon pơle\i lơ\m pơle\i tơgoăt tơgoăl d^h băl m^nh [ơ\r đon, bơnê kơ Đảng, Te\h đak pă băt dang yơ hloi.”

Xơkơ\t hơdăh vă ato\k tơ iung te\nh koăng păng kơ jăp ‘lơ\ng mă blu\ng kăl jang keh đang hơn^h hơnơ\m, lơ\m 5 sơnăm au ki, apu\ng Mang Yang hlôi tơmơ\t jên jang păng dôm trong tơle\ch jang ‘lơ\ng hơ iă lơ\m tơ iung pơ jing trong hnam au to kơ tơring tơrang. Hăm trong jang “Te\h đak păng kon pơle\i vang jang”, apu\ng hlôi pơm ‘nao păng tơmơ\t io\k yua 62km trong nơnăm tơm lơ\m tơring, 125km trong năm tơ\ pơle\i, vă je# 7km trong năm tơ\ mir chu\n na jang sa ... ‘Ngoăih kơ ‘no\h oe\i tơmơ\t jên jang tơ iung pơ jing đe\i 8 hnam trương ho\k, 70 lăm ho\k ‘nao, 34 hnam hop ako\m pơle\i ... trong hnam au to đe\i tơ iung pơ jing ming hơmet păng keh đang.

Tơ\ rim pơle\i Bông, pơle\i Kon Brung, kơ tơring A Yun; pơle\i Đak Trôk tơring Đak Jă; pơle\i Groi, pơle\i Chưp tơring Lơ Pang… tơdrong trong man pơle\i pơla hlôi jing tơdrong jang tơm lơ\m pơting d^h băl jang pran kơtang tơ\ jơ\p pơle\i pơla. Kon pơle\i tơ\ au hlôi ko\h hu\t chehphe, tiu, plang ăn rơbau met vuông te\h vă pơ\ih trong nơnăm, tơ iung pơ jing hnam hop ako\m pơle\i ... Gơnơm đơ\ng o\h, dôm trong man ‘nao đe\i ming man [ơ [rư\ tơ pl^h ăn trong te\h ‘nhui lơ\m pơyan phang, ‘me# ‘mach tơ se\r lơ\m pơyan ‘mi sơ\ tơ\ pơle\i pơla.

Pơle\i pơla đe\i tơ pl^h ‘nao, trong nơnăm gơglơng ‘lơ\ng lie\m, chă yơ yak, jang sa hiôk hian kơna tôch lăp đon hăm kon pơle\i. {ok Alin, 62 sơnăm oe\i tơ\ pơle\i Kon Bru\ng pơma: “Đảng, Te\h đak đe\i trong jang [lep hăm hơhngơ\m đon kon pơle\i, kon pơle\i bơ\n chhhôk hơ iă dêh. Mư\h tơ iung pơ jing trong pơle\i pơla ‘nao ‘no\h đe\i Te\h đak tơgu\m ăn bơ\n chuơ\h tơmo, ximăng, kon pơle\i bơ\n vang chă jang pơm trong. Đe\i trong pêto\ng rơgo\h ‘lơ\ng ‘no\h kon pơle\i bơ\n chhôk dêh, bơnê kơ Te\h đak hlôi tơgu\m ăn kon pơle\i bơ\n.”

{ok Ưn, kon pơle\i oe\i tơ\ plei Bông – pơle\i đe\i 15 u\nh hnam plang ăn te\h vă pơm trong, vang tơgop jơhngơ\m ăn tơdrong jang tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao pơma hơlen: “ Trong pêto\ng rơgo\h ‘lơ\ng ‘no\h tưodrong hơpơi ‘me\h vă đơ\ng kon pơle\i nhôn. Kơna mư\h Te\h đak chă pơro# pơrôp pơm trong ‘no\h kon pơle\i bơ\n iung jang hloi. Đ^ đăng kon pơle\i vang jang păng ko\h hu\t dôm ‘long pơtăm vă io\k te\h pơm trong pêto\ng...”

Jang kiơ\ trong tơgu\m djru cho\h jang sa, jang sa đe\i io\k yua kơ jăp ăn kon pơle\i jăl jang 2011-2015, apu\ng Mang Yang hlôi pơ\ih đe\i 78 lăm ho\k tơdrong jang, tơgu\m djru kơ mơj^t tân hơdre\ch [a, hơ [o, pho\ng; kơ hre\ng rơbau hơdre\ch dơđăh chehphe, tơ [a\r, tiu; [ơk ăn 172 to\ rơmo yo\ng ăn rim u\nh hnam dơnu\h ... Adoi, tơ iung pơ jing kơ hre\ng tơdrong jang chă rong kon tơrong, cho\h jang sa ‘moi kiơ\ pơm tơle\ch te\ch mơdro tơmam drăm.

Tơdrong tơmơ\t jang kơtang đơ\ng tơdrong jang hlôi pơtru\t kơtang tơdrong ato\k tơ iung mu\k drăm-tơpôl tơ\ tơring. Lơ\m 5 sơnăm au ki, m^nh sơnăm ato\k tơ iung mu\k drăm kơ apu\ng io\k đe\i hlo\h 18%, jang sa io\k đe\i jo# măt bơngai lơ\m sơnăm 2014 ‘no\h 19 tr^u hlak jên lơ\m 1 sơnăm, lơ hlo\h 2,37 ‘măng pơtêng hăm sơnăm 2010; u\nh hnam dơnu\h rim sơnăm tơ jur đơ\ng 4% năm tơ\ lơ. Tơche\ng hơlau vă đ^ sơnăm 2015, u\nh hnam dơnu\h le# pă 15%...

{ok Phạm Ngọc Cơ, Kơ ie\ng Kơdră Dơno\ an^h che\p pơgơ\r Tơdrong jang te\h đak găh tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao, Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h ve\i lăng Cho\h jang sa păng ato\k tơ iung tơring tơrang apu\ng Mang Yang, dêh char Gia Lai sơkơ\t hơdăh:

Băng-Tiếng phổ thông

            “ Tơdăh pơtêng hăm khe\i blu\ng sơnăm 2011 ‘no\h apu\ng Mang Yang nhen le\ tim mă đe\i tơring ayơ jang keh đang m^nh trong tơle\ch tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao. Mă le\i tru\h dang e\i hlôi đe\i tơring jang keh đang lơ hlo\h ‘no\h 13 trong tơle\ch jang, tơring jang keh đang to\ se\t hlo\h ‘no\h 5 tơdrong tơle\ch jang. Lơ lo\h rim sơnăm hăm dôm tơring tơnap tap hlôi hơdrin jang keh đang m^nh trong tơle\ch jang, găh rim tơring anai ‘no\h jang keh đang đơ\ng 2 tru\h 3 trong tơle\ch jang.”

Bơngai ch^h: Dơ\ng

Bơngai tơblơ\: Amazư\t