VOV4.Bahnar - Vă tơgu\m ăn pơmai o\h kon kông yak hlo\h dơnu\h, hơdrin pơm pơdro\ng, dôm sơnăm au ki, Jơnu\m khu\l dro\ kăn tơring Tân Cảnh, apu\ng Đak Tô, dêh char Kon Tum tơle\ch tơdrong jang pơ ting d^h băl jang sa, ato\k tơ iung mu\k drăm u\nh hnam. Đơ\ng tơdrong jang au, lơ u\nh hnam ư\h khan lăp yak hlo\h dơnu\h hin, mă le\i hlôi jing pơdro\ng krên dên ‘nao hăm jang sa lơ\m m^nh sơnăm io\k đe\i kơ hre\ng tr^u hlak jên. Mo\ Y Xiâ, kơdră Khu\l dro\ kăn pơle\i Đak Ri Yôp ‘no\h m^nh ‘nu bơngai lơ lo\h. Ư|h khan lăp pơm pơdro\ng ăn kơd^h kau mă le\i mo\ oe\i jang ‘lơ\ng bơ\ jang chă pơro# pơ rôp kon pơle\i lơ\m pơle\i vang kơru\n jơhngơ\m pơting d^h băl jang xa, tơdrong er^h sa roi năr roi hiôk jơnap hlo\h.

- Mo\ Y Xiâ ăi! Kơtơ\ng akhan ih ‘no\h m^nh lơ\m dôm u\nh hnam lơ\m pơle\i hlôi jang jơne\i ato\k tơ iung ‘long pơtăm kăp g^t jang atu\m hăm chă rong kon tơrong hlôi hơnhăk io\k đe\i ăn u\nh hnam kơ hre\ng tr^u lơ\m m^nh sơnăm ih deh. J^ đơ\ng m^nh u\nh hnam tơnap tap, ih pơm yă vă yak hlo\h tơnap tap jing đe\i pơdro\ng ăn u\nh hnam ‘no\h?

- Chị Y Xiâ: Sơ\ tơdrong er^h sa kơ u\nh hnam tôch mơnat tat, hơmet ao chă hru\k pă tơno\, por so\ng ư\h kơ măh. Ba hơnơ\ng chă tơche\ng lơ sơnăm pơm lơ liơ mă chă to\k io\k đe\i kon jên vă chă răt hơdre\ch ‘long pơtăm, kon tơrong chă rong vă ato\k tơ iung jang sa. ‘Moi kiơ\ Jơnu\m khu\l dro\ kăn tơring dơ\ng pang, ^nh to\k io\k kon jên răt dơđăh ‘long ksu vă chă pơtăm. Păng lơ\m m^nh khe\i ^nh đe\i năm ho\k pơ hrăm m^nh ‘măng, kang [o# jang pơtru\t cho\h jang sa dêh char pơ\ih lăm ho\k pơtho kih thuơ\t pơtăm ksu, re\i pơtăm [a đak păng rong kon tơrong. Hrei au, u\nh hnam bơ\n đe\i 3ha ksu, 1ha ‘long tơ [a\r, 5 sao chu\n na [a đak păng 3ha [um [lang. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, ba oe\i chă rong 9 to\ rơmo, 20 to\ ie\r ... rim sơnăm jo# hơto\ u\nh hnam bơ\n jang sa io\k đe\i dang 100 tr^u hlak jên.

-Dang e\i ih chă tơroi ăn kơbơ\n găh trong gơlong cho\h jang sa vă đe\i io\k yua kơ jăp ‘no\h hihs?

- Chị Y Xiâ: Ba hơnơ\ng chă dreng lăng pơmai o\h anai, lăng đe sư jang sa gơ\h ‘no\h ba ho\k kiơ\, jang kiơ\ tơdrong [lep, tơdrong hơ iă đơ\ng đe sư. Sơ\ kơd^h kau ba je\i tim mă băt găh tơdrong jang sa ato\k tơ iung mu\k drăm bơ\n văi. Đơ\nug ro\ng [o#h pơlai o\h bơngai Yoăn pơtăm ‘long ksu, chehphe, ‘long tơ [ăr ... ba ho\k kiơ\ păng jang kiơ\ hloi. Hăm ‘long ksu, lơ\m m^nh sơnăm ba prôi pho\ng [ar ‘măng vă pơm ăn ‘long ksu đe\i kơ jăr lơ.

- Lơ\m lơ sơnăm au ki, pơle\i bơ\n hlôi tơle\ch tơdrong jang ơting d^h băl jang sa ato\k tơ iung mu\k drăm u\nh hnam, đe\i lơ u\nh hnam vang jang kiơ\ ưh deh. J^ Kơdră che\p pơgơ\r Khu\l dro\ kăn pơle\i Đak Ri Yôp, mo\ hlôi tơle\ch rim trong jang pơting d^h băl lơ liơ vă io\k đe\i jơne\i kơ jăp, ho\ mo\?

- Chị Y Xiâ: Pêng khe\i ba pơgơ\r hop ako\m m^nh ‘măng vă tơroi tơbăt ăn pơmai o\h lơ\m pơle\i băt găh trong gơlong cho\h jang sa, trong chă pơtăm ‘long, trong gơlong rong kon tơrong đe\i io\k yua kơ jăp. Pơtho tơbăt ăn pơmai o\h lơ\m pơlei ve\i kơ jăp hnam rơgo\h ‘lơ\ng. Cho\h ‘ngie\t, hơpuih rơ\m rek tăp dăr hnam, ve\i lăng cham char, ve\i lăng rơgo\h ‘lơ\ng ăn pơle\i; chă pơro# athe\i rim u\nh hnam jang kiơ\ tơchơ\t ư\h hơnhơl kon hơ ‘lơ\p mă 3; athe\i pơmai o\h ‘ne\ kiơ\ tơdrong lui Hà Mòn; Dôm năr le#h nhen năr 8/3 nhôn je\i ve\i kơ jăp tơdrong jang pơ ting d^h băl jang pran kơtang vă kơku\h chơt hơ iă năr Apu\ng ple\nh te\h kơ đe dro\ kăn; Tơdrong jang tang găn dơnu\h păng dơnu\h hơlơ\k dơ\ng je\i hơnơ\ng ve\i kơ jăp; Tơgu\m djru pơmai o\h băt jang sa, yak hlo\h tơnam tap pơm pơdro\ng; Kon mon kon sau lơ\m pơle\i ho\k pơ hrăm tôm, băt chu yom. Mă kăl đe\i m^nh [ar ‘nu đe kôn mon hlôi đe\i mơ\t ho\k đăi ho\k bơih ...

- Hăm dôm u\nh hnam oe\i tơnap tap ‘no\h ih chă tơgu\m đe sư lơ liơ păng pơm lơ liơ?

- Chị Y Xiâ: Khe\i năr au ki, lơ\m pơle\i đe\i m^nh [ar ‘nu pơlai o\h tơnap tap, ba ăn đe sư to\k io\k 1 dăh mă 2 tr^u hlak jên, ăn to\k io\k đe\ch ư\h kơ io\k jên che\h ôh. Ba oe\i chă ăn đe sư to\k io\k bơ\n phe, [a hơdre\ch, hơdre\ch ‘long pơtăm anai. Mă hơdăh ba hlôi chă tơgu\m djru ăn rim đe mo\ Y Nhát, Y Khum, Y Bít, Y Mrek, Y Đăm … Hre\i au, dôm pơmai o\h mă ba chă tơgu\m djru ‘no\h je\i jang sa đe\i [o#h ngăl bơih. Lơ\m m^nh sơnăm đe sư chă jang sa đe\i io\k yua tru\h 100 tr^u hlak jên.

- Sơnăm ‘nao tru\h. ih hăm chă tơche\ng vă jang yă kiơ\ ăn u\nh hnam păng kon pơle\i lơ\m pơle\i bơ\n dau ưh?

- Chị Y Xiâ: Lơ\m sơnăm ‘nao au, ba gô vă chă sir 2 sơlu\ng rong ka. Hơnơ\ng ho\k pơ hrăm đơ\ng pơmai o\h anai găh kih thuơ\t rong ka vă đe\i io\k yua kơ jăp. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, ba je\i vă rong xim, rong bip lơ\m dơnau, ba chă tơche\ng lơ lau, u\nh hnam bơ\n jang sa gô đe\i io\k yua hlo\h sơnăm hơdrol. Lơ\m sơnăm ‘nao au, ^nh je\i ‘me\h vă hmach ăn đ^ đăng kon pơle\i lơ\m pơle\i bơ\n pơma hơdro#, kon pơle\i rim hơdrung lơ\m te\h đak pơma atu\m ling lang grăng akau, roi năr roi băt lơ trong jang sa đe\i io\k yua kơ jăp hlo\h dơ\ng. Hơnơ\ng ho\k pơ hrăm, lăng kiơ\ trong jang sa ‘nao vă pơ jing đe\i mu\k drăm, tơmam drăm sa lơ hlo\h sơnăm hơdrol.

            - Bơnê kơ ih hlôi ‘măn jơ ‘năr vang chă pơma dơnu\h au!

          Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t