VOV4.Bahnar - Lơ\m hop ako\m tih kơ Gru\p Nghị viện Apu\ng plenh te\h ‘măng mă 132 (IPU-132) gô đei lơ tơ drong [ơm truh tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn păng dro\ nglo. J^ te\h đak pơ gơ\r, Việt Nam tôch tơ gu\m ăn dôm tơ drong jang tơm đơ\ng IPU, lơ\m no\h đei hơ to\k tơ drong jang, gơ\h jang đơ\ng dro\ kăn. Việt Nam ku\m jing te\h đak năng atu\m đ^ jang đei tơ drong jang tơm găh hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo păng pơm hơ to\k an^h dơ\ng ăn dro\ kăn:

Khei 5 sơ năm 2008, Quo#k ho#i jăl 12 tơ [ôh tơ drong đei măt đơ\ng gru\p " dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i" yoa yă Trương Thị Mai – Kơ dră An^h vei lăng rim tơ drong lơ\m tơ pôl kơ Quo#k ho#i che\p kơ\l gru\p. ‘Nâu j^ khul mă blu\ng kơ đe dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i, lơ\m no\h tơ drong jang tih hlo\h tơ pu\ tơ\ hơ ngie\ng đe dro\ kăn tang măt ‘no\h j^ hơ to\k tơ drong pơm hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo. Mă đei măt lơ\m grup dôm te\h đak jang hơ to\k ‘lơ\ng hlo\h găh kơ so\ dro\ kăn, dro\ nglo lơ\m tơ ring mă lei ku\m [ơm ưh ‘lơ\ng đơ\ng tơ drong juăt so kơ bơ ngai Á Đông hăm đon tơ che\ng “năng kăl dro\ nglo, jăm dro\ kăn” yoa thoi no\h tơ drong tơ jur [iơ\ ưh hơ to\ hơ nơ\ng đơ\ng dro\ nglo hăm dro\ kăn tơ\ Việt Nam oei jing tơ drong tôch mơ mat. Hlo\h 2 jăl sơ năm bơ\ jang, gru\p dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i hlôi jing an^h vă đe dro\ kăn jang tang măt chă pơ ma nuh, tơ blang hơ dăh dôm tơ drong tơ gu\m, pơ jing tơ drong ‘lơ\ng vă đ^ đăng vang tơ le\ch nơ\r pơ ma găh dôm tơ drong [ơm truh đe dro\ kăn, hơ io\h păng tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo. Gơ nơm thoi no\h lơ trong jang đei tơ che\ng hơ len [iơ\ ‘moi kiơ\ tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo, nhen găh khei ‘năr pơ dơ\h ăn dro\ kăn rơ ne\h đơ\ng 4 khei to\k jing 6 khei, găh bơ ngai dro\ nglo gơ\h pơ dơ\h jang mư\h kăn rơ ne\h kon… Yă Nguyễn Thị Quyết Tâm, bơ ngai tang măt Quo#k ho#i khul pơ lei tơm Hồ Chí Minh akhan: “Mă đơ\ng ưh đei lơ lơ\m khul jang kơ Quo#k ho#i mă lei lơ dro\ kăn tang măt lơ\m Quo#k ho#i Việt Nam hlôi pơ ma đei nơ\r pơ ma đơ\ng lơ bơ ngai tăh kơ ph^u, mă loi j^ bơ ngai tăh kơ ph^u dro\ kăn, pơ ma tơ le\ch đon hơ pơi ‘me\h đơ\ng kon pơ lei. Dôm tơ drong đei tơ\ yăn âu păng khoa ho\k đei pơ ma tôch rơ đăh, [e\nh jơ hngâm đon ‘mêm, iâm dim kơ na đei bơ ngai tang măt Quo#k ho#i lăp đon, tơ gu\m, đơ\ng no\h vang chih pơ jing đei dôm tơ drong tơ chơ\t đơ\ng Quo#k ho#i tôch g^t kăl khei ‘năr adrol ki.” 

Gru\p dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i Việt Nam oei adrin ako\m lơ\m dôm tơ drong jang hơ doi lơ\m tơ ring păng lơ\m apu\ng plenh te\h găh tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo lơ\m rim sơ năm đơ\ng Khul ngh^ si dro\ kăn AIPA- Khul dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i ASEAN; hop ako\m dro\ kăn jang ngh^ si Gru\p Nghị viện apu\ng plenh te\h rim sơ năm… Yă Trương Thị Mai, Kơ dră An^h vei lăng rim tơ drong lơ\m tơ pôl, Kơ dră vei lăp gru\p dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i Việt Nam tơ roi: “Dôm tơ drong tơm păng dôm nơ\r apinh lơ\m dôm hop ako\m âu hơ nơ\ng hue truh tơ drong jang to\k iung kơ jăp, lăp hăm tơ drong pơm tơm kơ kon bơ ngai, jing tơ drong ‘lơ\ng, gơ\h io\k yoa xa hơ păh tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng ăn dro\ kăn păng hơ io\h dro\ kăn, pơ jao tơ drong pơm tơm, gơ\h jang păng hơ to\k loi dơ\ng tơ drong vang jang đơ\ng dro\ kăn lơ\m tơ drong chinh tr^, mu\k drăm, jo\h ayo\ kơ do\ xoang, hơ met kơ jăp an^h dơ\ng, tơ drong jang đơ\ng dro\ kăn lơ\m gru\p Nghị viện păng dôm khul jang lơ\m apu\ng plenh te\h, tơ le\ch trong pơ ma nuh, jang hơ doi ăn đe dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i.”

Hrei ‘nâu Việt Nam j^ 1 lơ\m 5 te\h đak vă to\k pơ dro\ng tơ\ Châu Á đei kơ so# dro\ kăn pơm bơ ngai tang măt Quo#k ho#i lơ hlo\h. Việt Nam ku\m jang đei tôm tơ drong găh hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo păng hơ to\k an^h dơ\ng ăn dro\ kăn. Tơ drong ‘no\h ăn [ôh, Quo#k ho#i Việt Nam đei lơ tơ drong tơ gop ‘lơ\ng ăn tơ drong jang tơm pơm hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo lơ\m apu\ng plenh te\h. Kơ dră Quo#k ho#i Nguyễn Sinh Hùng lơ\m jơ tơ [âp dôm bơ ngai tang măt ‘no\h j^ kơ dră che\p kơ\l dôm an^h jang kơ pal lơ\m te\h đak păng lơ\m apu\ng plenh te\h adrol kơ hop ako\m IPU 132 pơ ma: Việt Nam j^ te\h đak đei năng jang đei lơ tơ drong ‘lơ\ng mưh chih pơ jing trong tơ gu\m păng dôm kơ luât [ơm truh tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo đơ\ng Khôi luât tơm 1946 sơ\, tơ je# âu j^ khôi luât tơm 2013 păng đei chih hơ dăh lơ\m lơ hla ar luât. Roi đunh roi đei lơ dro\ kăn jang tih lơ\m an^h jang Đảng, Te\h đak, Quo#k ho#i. Lơ\m hop ako\m tih kơ IPU 132, lơ tơ drong tơ klep kơ jăp hăm tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo đei pơ gơ\r ‘năi, nhen hop ako\m dro\ kăn jang ngh^ si ‘măng mă 21, dôm hop ako\m tơ\ ‘ngoăih găh “Trong lăng Bắc Kinh- Đon tơ che\ng đơ\ng dro\ nglo”, “Pơ ma nuh găh trong jang jâp plei te\h [ơm truh jơ hngâm pran đe tơ dăm păh iung, đe hơ io\h păng dro\ kăn”; Lêh tơ băt 30 sơ năm pơ jing Khul dro\ kăn pơm ngh^ si IPU… Kơ dră Quo#k ho#i Nguyễn Sinh Hùng pơ ma hơ dăh: “J^ te\h đak oei vă to\k pơ dro\ng hlôi yak hlo\h lơ sơ năm tơ blăh vang kơ tang nuih mơng, io\k rơ ngei ăn hơ dre\ch hơ drung hăm tơ drong tơ gop tôch g^t kăl đơ\ng đe dro\ kăn. Ưh đei bu hlo\h, kon pơ lei Việt Nam ling lang năng tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo j^ 1 lơ\m dôm tơ drong tôch g^t kăl vă tơ [ôh tơ drong jang to\k đơ\ng te\h đak. Kơ lih yoa thoi no\h, 1 trong jang tôch kơ jăp đơ\ng Việt Nam ‘no\h j^ tơ gu\m ăn dôm tơ drong adrin vă pơ jing 1 tơ pôl hơ to\ hơ nơ\ng ăn đ^ đăng rim bơ ngai.”

Truh hơ tuch khei 3 âu, hăm tơ drong jang đơ\ng te\h đak pơ gơ\r, Việt Nam chơt hơ iă đei sơng dôm ngh^ si lơ\m apu\ng plenh te\h vang truh hop ako\\m Gru\p Nghị viện apu\ng plenh te\h ‘măng mă 132, IPU 132. Anăn hop ako\m IPU 132 ‘no\h “Dôm tơ drong vă jang to\k iung kơ jăp: pơm nơ\r pơ ma jing tơ drong jang”, lơ\m no\h tơ guăt kơ jăp hăm tơ drong jang tơm pơm hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo. Vang hop ako\m IPU 132, gru\p dro\ kăn tang măt Quo#k ho#i Việt Nam hơ nơ\ng tơ re\k truh dôm tơ drong jang vă tơ jur [iơ\ tơ drong ưh hơ to\ kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo, năm truh tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng ‘lơ\ng hơ iă, vang pơm hơ to\k hlo\h dơ\ng tơ drong jang đơ\ng dro\ kăn Việt Nam lơ\m tơ drong jang ato\k tơ iung păng mât jang hơ doi hăm apu\ng plenh te\h.

                                                                                                Minh Châm: Chih

           Dơ\ng: Tơ blơ\