VOV4.Bahnar - Pơ tôch dăr hơ len găh tơ drong mu\k drăm – tơ pôl kơ 53 hơ dre\ch kon kông sơ năm 2015 yua đơ\ng An^h vei lăng hơ dre\ch kon kông păng an^h ch^h jo# jang hơ dai bơ\ jang kiơ\ hlôi jang ke\h đang păng ‘nao đei tơ băt hơ dăh. ‘Nâu j^ 1 tơ drong jang pơ yua ‘lơ\ng ăn tơ drong jang tơ che\ng hơ len, hơ met tơ drong jang kăl păng trong jang tơ gu\m hơ dre\ch kon kông lơ\m jăl jang tru\h. 

‘Nâu j^ ‘măng mă blu\ng An^h vei lăng hơ dre\ch kon kông păng An^h ch^h jo# jang hơ dai tơ le\ch jang dăr hơ len 53 hơ dre\ch kon kông lơ\m 51 de#h char, pơ lei tơm kơ trung ương, găh đ^ đăng rim tơ drong ar^h sa- mu\k drăm- tơ pôl, kơ na tơ drong kang [o# dăr hơ len athei mă pơ ‘lơ\ng hloi đơ\ng tơ drong hơ met ăn blu\ng a. Kơ phie#u dăr hơ len, hla ar ch^h pơ tho tơ drong jang, pơ jing kơ [ang jo# hơ len, ch^h io\k kơ tơ\ng ang kơ phie#u xăh, kơ phie#u u\nh hnam păng rơ\ih kơ loăi dăr hơ len, băt hơ dăh hơ năn xăh păng rim tơ ring dăr hơ len, dăr lăng… adoi đei jang kiơ\ pơ long lăng. Kang [o# jang tơ drong jang dăr hơ len đei pơ hrăm hơ len, vă đei tơ drong ap^nh jet, ch^h io\k kơ tơ\ng ang đơ\ng bơ ngai kon kông.  Tiến sĩ Phan Văn Hùng – pho\ kơ dră, pho\ vei lăng an^h vei lăng hơ dre\ch kon kông tơ roi tơ băt: “Tơ drong dăr hơ len ch^h io\k kơ tơ\ng ang 53 hơ dre\ch kon kông ‘no\h j^ tơ drong dăr hơ len mơ mat yua kơ tơ ring să, kon pơ lei găh lơ ar^h sa tơ\ tơ ring hơ tăih hơ to\, tơ drong chă nơ năm v^h vơ\t  oei lơ mơ mat tat. Bơ ngai ku\m lơ, tơ drong jang vei lăng hơ dre\ch kon kông ‘no\h [ơm tru\h lơ an^h jang, lơ kơ dră, lơ tơ drong pha ra băl. Păng rim an^h jang vei lăng, bơ ngai io\k yua ‘me\h vă tơ drong jang, lơ tơ drong tơ chơ\t ch^h jo# pha ra băl.”

Pơ tôch tơ drong dăr hơ len ăn [o#h: tru\h ‘năr 1/7/2015, lơ\m te\h đak đei vă je# 13 triệu 400 rơ bâu ‘nu bơ ngai kon kông. 7 de#h char đei bơ ngai kon kông lơ hlo\h, dơ\ng hơ drol ‘no\h j^ de#h char tơ ring groi kông Sơn La, đei tru\h hlo\h 1 triệu ‘nu bơ ngai.

 Io\k yua jo# păh lăp rim khei đơ\ng 1 u\nh hnam bơ ngai kon kông sơ năm 2015 ‘no\h j^ dang 1,16 triệu hlak jên, tam mă dang 1 puăt kơ so# jo# păh lăp atu\m kơ lơ\m te\h đak. Kơ so# u\nh hnam dơ nu\h hin ‘no\h j^ 23,1%, lơ hlo\h ‘no\h 3,3 ‘măng pơ têng hăm kơ so# jo# păh lăp atu\m kơ lơ\m te\h đak bơ\n ‘no\h j^ 7%. Lơ\m no\h, dôm hơ dre\ch Ơ Đu, Kor,  Mảng, Chứt đei kơ so# u\nh hnam dơ nu\h hin lơ hlo\h. Dơ\ng hơ drol hơ năn ch^h dôm hơ dre\ch kon kông đei kơ so# bơ ngai dơ nu\h hin lơ hlo\h ‘no\h j^ La Hủ, vă je# 84%. 1 tơ drong kăl kơ lăng ‘no\h j^ kơ so# u\nh hnam vă je# dơ nu\h hin đơ\ng 1,2 hơ dre\ch kon kông nhen: La Chí, Bố Y, Phù Lá, Raglai, Mường, Thổ, Kor. Đei hơ dre\ch kon kông găh gru\p đei kơ so# u\nh hnam dơ nu\h lơ hai, đei kơ so# u\nh hnam vă je# dơ nu\h hin lơ hai nhen hơ dre\ch Kor. Đei dôm hơ dre\ch kon kông mă khan ư\h kơ găh gru\p đei kơ so# u\nh hnam dơ nu\h lơ, mă lei ‘no\h đei kơ so# u\nh hnam vă je# dơ nu\h hin lơ.  

J^ bơ ngai kon kông đei kơ so# u\nh hnam dơ nu\h hin lơ hlo\h. {ok Nguyễn Văn Liệu – Pho\ kơ dră an^h ch^h jo# hơ len tơ roi tơ băt” Sơ năm ar^h sot đơ\ng bơ ngai kon kông ‘no\h j^ 69,9 sơ năm. Mă lei, lăng kiơ\ rim hơ dre\ch kon kông ‘no\h sơ năm ar^h sot jo# păh lăp ‘no\h đei tơ drong pha ra băl tôch kơ lơ:  “Bơ ngai Hoa đei sơ năm ar^h sot jo# păh lăp ‘no\h j^ 76,2 sơ năm. Lơ\m no\h La Hủ ‘no\h lăp đei 57,6, Lự 59,3, đang kơ ‘no\h bơ ngai Mảng lăp đei 60,2 sơ năm.”

Pơ tho pơ hrăm ku\m jing tơ drong jang đei kơ kơ so# kăl kơ lăng tru\h. Pơ tôch dăr hơ len ku\m ăn [o#h: vă je# 1 puăt kơ so# bơ ngai kon kông năm ho\k jăl 3, mă lei kơ so# pha ra băl đơ\ng rim bơ ngai kon kông. Pơ t^h gia nhen, Chứt, Mảng, Sơ Tiêng… dang 10%, mă lei rim bơ ngai Tày, Si La, Sán Dìu, Bố Y, Hoa: đơ\ng 60 tru\h vă je# 80%.

Ku\m hăm ‘no\h, kơ so# bơ ngai jang hlôi ho\k đang hăm dôm bơ ngai đei tơ drong jang sơ năm đơ\ng 15 sơ năm tơ\ kơ pal ku\m tơ\ kơ so# kăl kơ tơ roi tơ băt.  

Tơ drong kơ so# ch^h jo# đei đăi đơ\ng ro\ng kơ dăr hơ len yan âu mu\k drăm tơ pôl kơ 53 hơ dre\ch kon kông, kơ tơ\ng ang ro\ lăng tam mă tôm, tam mă pơm lăp hăm rim tơ drong ‘me\h vă đơ\ng rim bơ ngai, khu\l gru\p đei ‘me\h vă chă hơ len lăng. Mă lei, gơ\h tơ roi, dôm kơ so# ch^h jo# mă ‘măng dăr hơ len ‘măng mă blu\ng găh 53 hơ dre\ch kon kông ‘no\h j^ tơ drong ‘lơ\ng vă hơ len lăng tơ drong jang vei lăng hơ dre\ch kon kông, pơ jing trong jang tơ gu\m mă ‘lơ\ng [iơ\, io\k yua [iơ\, vă tơ drong tơm pơm tơ je# tơ drong hơ tăih băl đơ\ng rim hơ dre\ch kon kông lơ\m u\nh hnam t^h kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng Việt Nam.  

Thuem tơ blơ\