VOV4.Bahnar – Vă tơgu\m ăn kon pơle\i hlo#h vao păng jang kiơ\ ‘lơ\ng rim tơdrong jang ve\i lăng oe\i sa sơđơ\ng đe\i [ơm tru\h [ai kơ loăi {ao hiêm xah ho#i păng {ao hiêm Y Te#, khe\i năr au ki, {ao hiêm Xah ho#i dêh char Gia Lai hlôi pơgơ\r pơma dơnu\h hăm kon pơle\i. Trong gơlong pơgơ\r ‘no\h mơ\ng kon pơle\i pơma păng pơma tơbăt ăn kon pơle\i hlo#h vao găh trong jang ve\i lăng er^h sa sơđơ\ng. Tơdrong chă pơma dơnu\h au hlôi tơgu\m ăn an^h bơ\ jang [ao hiêm xah ho#i hơmet pơ ‘lơ\ng dôm tơdrong tơ hlăk tơ hl^n, tơgu\m ăn jang kiơ\ ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng trong bơ\ jang ve\i lăng er^h sa sơđơ\ng.  

Tơring Biển Hồ, pơle\i tơm Pleiku jing m^nh lơ\m dôm tơring jang pơlong năng tơle\ch jang pơgơ\r pơma dơnu\h hăm kon pơle\i păng an^h jang [ao hiêm xah ho#i dêh char Gia Lai găh rim trong jang tơgu\m djru đe\i [ơm tru\h [ar kơ loăi [ao hiêm xah ho#i hăm [ao hiêm y te#. Tơring đe\i vă je# 2.000 u\nh hnam kon pơle\i, lơ\m au 30% ‘no\h bơngai kon kông. ‘Moi kiơ\ pơma dơnu\h, găh lơ kon pơle\i lơ\m tơring hlôi hlo#h vao dôm tơdrong đe\i io\k yua ‘lơ\ng hơ iă mư\h vang răt [ao hiêm, mă kăl [ao hiêm y te#. {ok Pyơk, hơdrung Jarai, oe\i tơ\ thôn 2, tơring Biển Hồ, tơbăt, lăp đơ\ng ro\ng băt vao tơdrong đe\i yua đơ\ng [ao hiêm y te#, [ok răt hloi ăn pơ đ^ lơ\m u\nh hnam păng to\k bo\k hơdrin chă hơvơn kon pơle\i vang chă răt yua: “Kiơ\ kơ ^nh [o#h vang răt yua [ao hiêm au tôch hơ iă ăn u\nh hnam lơ\m mă chă j^ jăn năm tơ\ hnam pơgang ‘no\h hơmet đe\ch, tôch rơvơn. Ba je\i to\k bo\k chă pơro# pơ rôp kon pơle\i lơ\m pơle\i, lơ\m tơring hlo#h vao păng vang chă răt yua [ao hiêm roi lơ hlo\h dơ\ng.”

Yă Đặng Thị Bích Ngọc, Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r tơring Biển Hồ tơbăt, gơnơm pơgơ\r pơma dơnu\h, mă kăl ‘no\h [ao hiêm y te# lơ\m tơring hlôi đe\i hơmet pơ ‘lơ\ng. Lơ\m au, hăm lơ nơ\r tơgop găh tơdrong kăl răt [ao hiêm y te# hăm đ^ đăng rim bơngai lơ\m u\nh hnam đe\i ‘măng pơm tơnap tap ăn kon pơle\i, an^h jang [ao hiêm xah ho#i hlôi tơgoăt io\k păng đe\i trong hơmet pơ ‘lơ\ng hăm trong gơlong ăn kơdră tơring ch^h anăn rim u\nh hnam, kơso# bơngai kăl vă răt, k^ tơchơ\t păng pơ tru\h ăn {ao hiêm xah ho#i pơle\i tơm vă kon pơle\i răt kiơ\ mơ\ng kơ d^h. Tơdrong mă au hlôi hơmet pơ ‘lơ\ng dôm tơdrong tơ hlăk tơ hl^n lơ\m khe\i ‘năr đunh đai đơ\ng mă dôm tơdrong tơchơ\t kăl răt [ao hiêm y te# kiơ\ u\nh hnam đe\i tơle\ch ăn. Mă le\i, kiơ\ đơ\ng yă Ngọc, tơdrong hơmet pơ ‘lơ\ng tơnap tap găh bơ\ jang ‘nao lăp hơ yak blu\ng a đe\ch, vă kon pơle\i hơdrin hlo\h dơ\ng răt yua [ao hiêm y te#, tơdrong kăl hlo\h ‘no\h đe\i chă khăm ming hơmet j^ jăn mă ‘lơ\ng tơ\ rim hnam pơgang: “ Kon pơle\i je\i hlôi chă khăm j^ jăn ‘moi kiơ\ [ao hiêm y te#. Mă le\i kiơ\ kơ ^nh, ^nh athe\i rim an^h bơ\ jang khăm hơmet j^ jăn mă ‘lơ\ng hloh dơ\ng vă [lep hăm tơdrong ‘me\h vă đơ\ng kon pơle\i mư\h năm khăm, ming hơmet j^ jăn tơ\ rim hnam pơgang. Tơdăh chă khăm ming hơmet j^ jăn hăm [ao hiêm tơnăp hlo\h, ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng le\i ư\h kơ jor kon pơle\i vang chă răt lơ [ao hiêm y te#. Đơ\ng no\h tơdrong jang [ao hiêm y te# kơ bơ\n roi năr roi ‘lơ\ng hơ iă hlo\h.”

{ok Đỗ Văn Luân Kơ ie\ng kơdră che\p pơgơ\r Jơnu\m kon pơle\i cho\h jang sa dêh char Gia Lai tơbăt, Gia Lai ‘no\h m^nh dêh char jang sa đe\i io\k yua gơnang lơ\m cho\h jang sa. Kơ yuơ lơ lo\h, kon pơle\i ‘no\h jing dôm bơngai mă blu\ng vă lăng tru\h lơ\m tơdrong chă pơtho tơbăt găh tơdrong jang tơgu\m djru ve\i lăng er^h sa sơđơ\ng. Păng tơdrong hlo#h vao kơ kon pơle\i đe\i [o#h, ăp [o#h kơmăt đe\i pơ yua tơpă mư\h răt [ao hiêm, mă kăl ‘no\h [ao hiêm y te#. {ok Đỗ Văn Luân tơbăt: “ Kon pơle\i cho\h jang sa je\i tơgop nơ\r hăm an^h jang [ao hiêm xah ho#i ‘no\h đe\i hơ yak bơ\ jang ‘lơ\ng, vă pơm lơ liơ tơgu\m ăn kon pơle\i te\nh koăng hlo\h. Adoi, kon pơle\i je\i pơma tơbăt hăm an^h jang [ao hiêm xah ho#i adoi nhen an^h bơ\ jang pơgang ato\k kơtang bơ\ jang khăm ming hơmet j^ jăn ăn kon pơle\i, vă mư\h năm khăm j^ hăm [ao hiêm y te# ‘no\h [o#h rim [ok thây pơgang bơ\ jang tơnăp, phăl hơlăng vă atu\m d^h băl jang ‘lơ\ng trong bơ\ jang tơgu\m sơđơ\ng er^h sa tơpôl đơ\ng đảng, Te\h đak bơ\n.”

Sơnăm 2015, {ao hiêm xah ho#i dêh char Gia Lai hlôi jang hơdoi hăm Jơnu\m ve\i lăng kon pơle\i cho\h jang sa dêh char tơle\ch jang pơlong năng pơgơ\r pơma dơnu\h tơ\ 4 tơring. Tơ\ dôm tơring au, măt bơngai vang răt [ao hiêm, mă kăl [ao hiêm y te# hlôi to\k lơ jo# đơ\ng mă lăp đơ\ng ro\ng pơgơ\r rim ‘măng tơ [ơ\p pơma dơnuh d^h băl. Yak tru\h sơnăm 2016, an^h bơ\ jang [ao hiêm xah ho#i dêh char Gia Lai hơdrin tơle\ch jang kiơ\ trong jang pơma dơnu\h hăm kon pơle\i cho\h jang sa tơ\ rim tơring, phương lơ\m dêh char. Adoi, pơih să dôm bơngai kăl vă pơgơ\r pơma dơnu\h nhen dro\ kăn, ko\ng đoàn rim an^h mơdro sa tơm, kơdră che\p pơgơ\r rim apu\ng, th^ xah, tơring, phương ... Vă jang ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng pơ đ^ [ar kơ loăi [ao hiêm xah ho#i hăm [ao hiêm y te#. {ok Đoàn Ngô, Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h bơ\ jang {ao hiêm Xah ho#i dêh char Gia Lai tơbăt: “Nhôn rơih kiơ\ pơma dơnu\h kơ yuơ lơ lau, pơma dơnu\h ‘no\h jing kơtă chă tơ [ơ\p pơma dơnu\h d^h băl kơ [ar ‘nu bơngai pơma hăm bơngai chă mơ\ng. Đơ\ng no\h, đe sư hlo#h vao hơdăh rim tơdrong. Tơdrong jang {ao hiêm xah ho#i dêh char kăl hơdrin đ^ jơhngơ\m po, yak tru\h hăm bơngai jang, hăm kon pơle\i vă tơle\ch nơ\r chă pơro#, hơvơn tơroi tơbăt. Pơm lơ liơ vă io\k đe\i jơne\i trong tơle\ch jang.”

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t