VOV4.Bahnar - Truh đ^ sơ năm 2014, kơ so# u\nh hnam tơ nuh tơ\ Tây Nguyên jur oei pă hlo\h 10%, lơ\m no\h, kơ so# u\nh hnam tơ nuh tơ\ tơ ring kon kông oei đei truh 23%. Kơ so# ‘nâu tôch hơ iă yoa 10 sơ năm adrol sơ\, kơ so# u\nh hnam tơ nuh tơ\ tơ ring kon kông Tây Nguyên đei truh 60% lơ\m kơ so# u\nh hnam tơ nuh jâp tơ ring âu. Mă lei, tơ drong jang sut pơ đ^ pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin tơ\ tơ ring kon kông bơ\ jang oei nhen vă pơ tro\ đe\ch, ưh đei kơ jăp đunh, kơ so# u\nh hnam tơ nuh hơ lơ\k dơ\ng oei tôch lơ.

Gie\ng hơ drol ki, lơ\m hop ako\m pơ long năng blu\ng a tơ\ apu\ng Buôn Đôn jăl jang 2015-2020 kơ dêh char Dak Lak, m^nh kơ so# lơ hlo\h tơ drong tơ chơ\t đơ\ng apu\ng tơ le\ch lơ\m jăl hơ drol kơ ‘no\h, mă lei ưh đei pơm ăn dôm bơ ngai tang măt vang truh hop ako\m [ôh hơ iă, ‘no\h j^ kơ so# u\nh hnam tơ nuh jur đơ\ng 41% sơ năm 2010 oei pă 23% sơ năm 2015, jo# păh lăp m^nh sơ năm jur 3,59% u\nh hnam tơ nuh. Ưh hơ iă yoa kơ so# âu ưh kơ tro\ hăm tơ drong đei tơ\ yăn âu găh tơ drong jang sut pơ đ^ pơ ngot tơ\ m^nh apu\ng sơ lam te\h đak, te\h kơ ne#, to\ ‘mi kial ưh kơ ‘lơ\ng, kon pơ lei lơ sơ năm vơ v^r bơ\ jang ‘moi kiơ\ dôm trong jang pơm tơ jur tơ nuh hin mă lei tam đei yoa kiơ. Kơ so# tơ jur tơ nuh hin tôch hơ iă chih lơ\m hla ar tơ roi chinh tr^ lăp yoa lơ\m jăl jang âu ki, hăm [ar, pêng tơ drong jang man hnam kơ măy u\nh điên đei tơ le\ch jên man tơ\ tơ ring, kơ so# u\nh hnam đei hru\ ‘mong jên te\h to\k, kơ na đe sư [ônh jing u\nh hnam đei io\k yoa lơ hlo\h kơ so# chih pơ kăp ăn u\nh hnam tơ nuh.

Tam mă đ^ dơ\ng, bơ\ jang pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, vă gơ\h jang đei dôm tơ drong tơ chơ\t, dôm kơ so# chih vă gơ\h klăih đơ\ng tơ nuh hin tơ\ dôm tơ ring đei hơ met ming ‘năi, pơm thoi yơ vă ‘lơ\ng, lăp đe\ch. {ok Y Sê Êban, Pho\ Kơ dră An^h vei lăng tơ drong jang xa, linh j^ rơ ka păng tơ bôl apu\ng Buôn Đôn ưh kơ ôn, pơ ma:

“Găh jên tơ mât ăn tơ drong jang, tam mă pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă, mă lei tơ tă athei kho\m tơ jur đei u\nh hnam tơ nuh, kơ na nhôn, hăm tơ drong jang đơ\ng an^h chă tơ [ôh trong, [ôh ưh tam mă lăp. Kơ lih yoa, tơ dăh ‘me\h tơ jur đei u\nh hnam tơ nuh ‘no\h athei đei jên jang ming man an^h jang, pơm trong, đei jên ăn kon pơ lei, bơ ngai tơ nuh jang xa, vă đe sư jang đei ăn kơ dih, đơ\ng no\h gơ\h tơ che\ng truh tơ drong to\k klăih tơ nuh hin; oei dang ei, tơ mât jên jang tam mă ke\h mă athei tơ jur đei tơ nuh hin ‘no\h lơ liơ gơ\h đei. Kơ na, hrei ‘nâu tơ\ xăh Ea Bar, kon pơ lei tơ nuh đei nơ\r pơ ma yoa hăt jang ke\h kiơ\ tơ drong tơ chơ\t mă sut hu\t le# măt đe sư, pơm tơ le\ch lơ tơ drong ưh kơ hơ iă.”

Tơ\ Dak Mil- Dak Nông, tơ ring đei lơ kon pơ lei kon kông oei, dôm tơ drong jang sut pơ đ^ pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin đei tơ le\ch jang hơ drom băl, ưh kơ băt đei yoa thoi yơ, hơ năp bu, bu jang, kơ na đei tơ drong: m^nh u\nh hnam mă lei đei io\k rong rơ mo đơ\ng 2 khul: Khul kon pơ lei jang chu\n mir păng khul dro\ kăn. Mo\ Nguyễn Thị Tình, Kơ dră vei lăng Khul dro\ kăn apu\ng Dak Mil tơ roi:

“Mă tơ pă jur tơ\ tơ ring, inh [ôh dôm an^h jang kơ pal, khul gru\p đei tơ drong jang kơ dih ngăl, mă lei tam mă đei yoa dang yơ, kơ lih yoa tơ le\ch jang pha ra băl, m^nh an^h tơ le\ch m^nh tơ drong jang, hơ năp bu, bu jang, ưh đei hơ ko\m m^nh [ôt, tơ drong vei lăng jên jang truh tôch ku\m nhen tơ drong vei lăng đơ\ng dôm an^h jang ‘no\h ưh đei kơ jăp ‘lơ\ng. Hơ pơi ‘me\h dôm bơ ngai tơ le\ch trong tơ gu\m tơ che\ng hơ len pơm thoi yơ vă ako\m m^nh [ôt, đ^ đăng jên jang sut pơ đ^ pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin đơ\ng dôm an^h te\ch mơ dro, đơ\ng te\h đak, đơ\ng khul tơ pôl, an^h jang kơ pal athei vei lăng mă rơ đăh, đei thoi no\h gơ\h jang hre\nh [iơ\, đei yoa [iơ\.”

Kiơ\ mo\ Nguyễn Thị Tình, tơ drong jang sut pơ đ^ pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin tơ\ tơ ring kon pơ lei kon kông Tây Nguyên ‘me\h kơ jăp ‘lơ\ng, ‘no\h kăl đei m^nh tơ drong jang hơ dro#, rơih đei tơ drong kăl vă tơ mât jên jang, chih hơ dăh tơ drong athei pu\ đơ\ng rim an^h jang, khul gru\p, pơ jing trong pơ tho tơ [ôh ăn kon pơ lei păng kon sâu đe sư:

Vă tơ drong jang sut pơ đ^ pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin gơ\h đei yoa ăn hơ dro# tơ ring kon pơ lei kon kông ‘no\h athei pơ jing Hơ\p tak xăh, pơ jao ăn Hơ\p tak xăh ‘no\h chă tơ gu\m ăn dôm u\nh hnam kon pơ lei kon kông băt trong jang xa. Mưh mât jang lơ\m Hơ\p tak xăh ‘no\h Hơ\p tak xăh pơ tho ăn đe sư trong jang, pơ tho lơ ‘măng ‘no\h đe sư gơ\h hlôh, bơ\ jang [ônh [iơ\ păng pơ yoa ăn jơ hnơr đơ\ng hai. Tơ dăh hơ nơ\ng bơ\ jang nhen hrei ‘nâu, ưh đei rơih tơ drong jang tơm yơ ăn tơ ring kon kông ‘no\h jơ hnơr đơ\ng ro\ng, đei hnam ăn kon năm ho\k tôm te\ch, mă lei kơ so# âu ưh kơ lơ, đei lơ bơ ngai hut ho\k to\k bo\k trong, thoi no\h tơ drong erih xa kơ đe sư gô nhen thoi me\ [ă adrol ki dơ\ng, ưh đei hlôh vao, tơ nuh hin hot, pơ ngot rơ ve\t dơ\ng. Bơ\n chu hu\t le# m^nh khei ‘năr bơ\ jang vă gơ\h sut pơ đ^ tơ drong ưh gơ\h chư hăm jơ hnơr hơ drol, oei jơ hnơr đơ\ng ro\ng bơ\n athei vei rong, pơ tho tơ [ôh mă ‘lơ\ng dơ\ng.”

            Lơ\m hop ako\m hăm Khul chih hla ar tơ roi ‘nao âu, [ok Trần Việt Hùng, Pho\ Kơ dră An^h che\p kơ\l pơ gơ\r Tây Nguyên akhan, mă đơ\ng Đảng păng Te\h đak oei tơ le\ch lơ tơ drong tơ mât jên jang tơ\ tơ ring Tây Nguyên, mă lei kon pơ lei kon kông Tây Nguyên oei đei lơ tơ drong hơ nat hơ not yoa erih xa mă lơ ‘no\h tơ\ tơ ring atăih yăih, mơ mat tat, lơ u\nh om đei kon hơ ‘lơ\p lơ, ưh đei ho\k jru\, ưh đei jên păng ưh măh te\h vă cho\h jang xa.

Vă tơ drong jang sut pơ đ^ pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin đei yoa ‘lơ\ng [iơ\, ưh lăp kăl đei dôm tơ drong tơ gu\m ‘nao đơ\ng Kuo#k ho#i păng Khul kơ dră te\h đak đe\ch, mă athei đei tơ drong jang hơ doi kơ jăp hlo\h dơ\ng, rơ đăh hlo\h dơ\ng đơ\ng rim khul kơ dră tơ ring păng dôm khul gru\p tơ pôl.

Dơ\ng: Tơ blơ\