VOV4.Bahnar – Khôi luât tơm sơ năm 2013 đei drơ\ng nơ\r chih tơ băt 1 khei ‘năr g^t kăl lơ\m jơ hnơr chih pơ jing khôi luât Việt Nam, pơ jing đei tơ drong tro\ ăn tơ drong jang tơ iung pơ jing te\h đak che\p kơ\l pơ gơ\r kiơ\ luât XHCN, hơ nơ\ng jang ato\k tơ iung mu\k drăm chăl ‘nao kiơ\ trong XHCN. Đơ\ng ro\ng kơ Khôi luât tơm đei drơ\ng nơ\r, Kuo#k ho#i hlôi chih pơ jing păng hơ met ming lơ luât nai dơ\ng, tơ mât hre\nh khôi luât tơm lơ\m tơ drong erih xa. Tơ băt 70 sơ năm Năr pôk rơih blu\ng a, pôk đei Kuo#k ho#i Việt Nam, Lê Thơm păng Minh Châm đei [ai “Kuo#k ho#i jăl 13 hăm tơ drong hơ met pơ ‘lơ\ng khôi luât kiơ\ tơ drong tơ chơ\t đơ\ng Khôi luât tơm 2013”.

         Kiơ\ PGS.TS Lê Minh Thông, Pho\ kơ dră An^h jang luât kơ Kuo#k ho#i: Lăng dơ\ng 70 sơ năm âu ki gơ\h [ôh, m^nh lơ\m dôm tơ drong jơ nei tih hlo\h kơ Kuo#k ho#i te\h đak bơ\n ‘no\h j^ tơ le\ch đei 5 khôi luât tơm. Lơ\m no\h, khôi luât tơm 2013 hlôi pơih đei trong jang pran ‘lơ\ng tơ gu\m ăn te\\h đak bơ\n mât lơ\m khei ‘năr jang to\k ‘nao, tơ ge\ch io\k dôm tơ drong ‘lơ\ng păng hơ met pơ ‘lơ\ng, yak hlo\h dôm tơ drong nol, bơ\ jang ‘lơ\ng, tôm tơ drong kiơ\ khôi luât tơm 2013. Tơ le\ch jang kiơ\ Khôi luât tơm sơ năm 2013, khei ‘năr âu ki, Kuo#k ho#i hlôi hơ met ming, chih tơ le\ch dơ\ng lơ luât g^t kăl, ako\m găh dôm luât khul kơ dră pơ gơ\r dôm an^h jang kơ te\h đak nhen: Luât pơ gơ\r Kuo#k ho#i, Khul kơ dră te\h đak, An^h sek tơ lang kon pơ lei, An^h dăr hơ len kon pơ lei, Luât Pơ gơ\r khul kơ dră tơ ring... Găh no\h dơ\ng, Kuo#k ho#i jăl 13 oei tơ le\ch lơ luât vă hơ to\k tơ drong pơm tơm kơ kon bơ ngai nhen: Luât sek duh (đei hơ met ming), Luât sek phak (đei hơmet ming), Luât tơ kêng sek duh (đei hơmet ming), Luât tơ kêng sek phak (đei hơmet ming)… Kiơ\ PGS.TS Lê Minh Thông, hăm hlo\h 100 kơ luât đei drơ\ng nơ\r lơ\m jăl jang âu ki, Kuo#k ho#i jăl 13 hlôi jang đei lơ tơ drong ‘lơ\ng lơ\m tơ drong pơ jing păng hơ met pơ ke\h khôi luât te\h đak bơ\n:   

“Kuo#k ho#i athei hơ nơ\ng tơ plih ‘nao pran hlo\h dơ\ng, mă blu\ng a ‘no\h tơ plih ‘nao tơ drong jang chih pơ jing luât đơ\ng kơ dih. Tơ drong kăl hơ met pơ ‘lơ\ng hlo\h dang ei ‘no\h bơ\n chih luât tih dêh hnang, lơ luât chih tôch kơ jung păng thoi no\h mưh chih đang luât ‘no\h tơ drong erih xa đ^ tơ plih pha bơih. Yoa thoi no\h, tơ plih ‘nao trong chih pơ jing luât ‘no\h athei chih đei luât ie\ đe\ch, đơ\ng no\h tơ iung sư jing tih. Lăp hơ dro# chih luât ie\ đe\ch gơ\h chih hre\nh, đei jơ năr pơ ma nuh jru\.”

Tơ che\ng ‘lơ\ng tơ drong chih pơ jing luât đơ\ng Kuo#k ho#i khei ‘năr âu ki, GS.TS Trần Ngọc Đường, sơ\ pơm Pho\ kơ dră an^h jang kơ Kuo#k ho#i akhan: tơ drong jang chih pơ jing luât đơ\ng Kuo#k ho#i hơ nơ\ng đei tơ plih ‘nao păng roi đunh roi đei yoa [iơ\ kiơ\ tơ drong tơ chơ\t đơ\ng Khôi luât tơm, ‘moi kiơ\ dôm trong jang đơ\ng Đảng tơ jur păng io\k đei lơ tơ drong jơ nei g^t kăl. Năng atu\m, kơ so# hla ar chih luât, tơ drong tơ chơ\t yoa đơ\ng Kuo#k ho#i, An^h che\p kơ\l pơ gơ\r Kuo#k ho#i tơ le\ch roi đunh roi to\k păng roi ‘lơ\ng. Kiơ\ [ok Trần Ngọc Đường, lơ\m khei ‘năr hrei ‘nâu, [ât mă rim tơ drong jang đei luât ngăl, ‘no\h khôi luât roi đunh roi ke\h ‘lơ\ng, tơ drong chih pơ jing luât đơ\ng Kuo#k ho#i athei ‘moi kiơ\ trong chih hơ len mă ‘lơ\ng, ưh kơ s^ chih mă lơ nhen adrol ki ôh.

“Khôi luât te\h đak bơ\n, mât lơ\m khei ‘năr luât đei tôm bơih athei hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng ăn luât, dang ei athei pơg ơ\r chih hơ met pơ ‘lơ\ng ming sư. ‘Moi kiơ\ đơ\ng tơ drong jang đơ\ng Kuo#k ho#i ‘no\h athei hơ to\k loi dơ\ng tơ drong ‘lơ\ng mưh chih pơ jing luât, kiơ\ inh chih hơ len pơ ‘lơ\ng sư mơ mat [iơ\ kơ chih tơ le\ch lơ, athei chih đei tơ drong ‘me\h vă đơ\ng kon pơ lei lăp hăm yăn âu mă lei athei tơ [ôh hơ dăh trong hơ met ‘mi kiơ\ đon tơc he\ng đơ\ng kon bơ ngai. Thoi no\h luât đei drơ\ng nơ\r gơ\h đei yoa ‘lơ\ng, gơ\h mât kơ jăp lơ\m tơ drong erih xa”.

Sơ năm bơ\ jang kơ Kuo#k ho#i jăl 13, hăm tơ drong pơ gơ\r io\k nơ\r kon pơ lei ăn dôm khôi luât g^t kăl nhen Khôi luât sek duh (đei hơ met ming), Luât sek phak (đei hơ met ming) ăn [ôh tơ drong tơ plih ‘nao đơ\ng Kuo#k ho#i lơ\m tơ drong chih pơ jing luât, tơ [ôh hơ dăh tơ drong kon pơ lei pơm tơm, đon kơ chăng lơ\m tơ drong chih pơ jing luât, ako\m đei đon rơ gei, tơ drong drơ\ng nơ\r đơ\ng kon pơ lei, chih tơ [ôh hơ dăh ‘lơ\ng jo# hloi rim tơ drong vă tơ le\ch jang. {ok Pho\ kơ dră Kuo#k ho#i so Nguyễn Văn Yểu akhan, khei ‘năr truh, athei hơ nơ\ng tơ plih ‘nao trong chih pơ jing luât vă hơ to\k loi dơ\ng an^h dơ\ng, tơ drong jang đơ\ng rim khul gru\p gơ\h chih pơ che\h luât:

“Athei hơ nơ\ng tơ plih ‘nao mă pran hlo\h dơ\ng trong chih luât, kiơ\ inh trong chih luât bơ\n athei hơ to\k tơ drong dăr lăng tơ\ yăn âu, tơ che\ng hơ len khoa ho\k păng roi hơ dăh trong jang. Mă loi mưh hlôi đei trong chih bơih ‘no\h athei tơ roi mă hơ dăh vă rim bơ ngai rơ gei đei jơ năr vang tơ gop nơ\r đơ\ng blu\ng hloi.”

Chih pơ jing luât j^ 1 lơ\m dôm tơ drong tơm đơ\ng Kuo#k ho#i te\h đak bơ\n. Hăm dôm luât hlôi đei Kuo#k ho#i drơ\ng nơ\r vă tơ [ôh hơ dăh dôm tơ drong tơ chơ\t kiơ\ khôi luât tơm 2013, tơ drong jang chih pơ jing luât đơ\ng Kuo#k ho#i hlôi pơih đei trong pơ yoa ăn tơ drong jang tơ plih ‘nao tôm tơ drong kơ te\h đak păng mât jang hơ doi hăm apu\ng plenh te\h đơ\ng te\h đak bơ\n roi đunh roi pran kơ jăp. Tơ drong hơ nơ\ng tơ plih ‘nao, pơm hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng chih pơ jing luât kơ Kuo#k ho#i ‘no\h j^ tơ drong tôch g^t kăl vă pơm lăp hăm rim tơ drong jang ‘nao đei lơ\m chăl ‘nao hrei ‘nâu.

 Lê Thơm: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\