Tơ chơ\t mă 3 lăng đơ\ng Lâm Đồng

Tơ drong tơ chơ\t mă 3 lơ\m 19 tơ drong tơ chơ\t pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao – dơ nâu, hơ bong pơ ro đak ‘no\h j^ 1 lơ\m dôm tơ drong tơ chơ\t g^t kăl, [ơm truh tơ drong cho\h jang xa tơ\ tơ ring tơ rang. Hăm Lâm Đồng, man dơ nâu, hơ bong đak hơ nơ\ng io\k đei tơ drong tơ re\k đơ\ng khul kơ dră tơ ring păng kon pơ lei.

            Kiơ\ tơ roi tơ băt đơ\ng an^h jang vei lăng găh cho\h jang sa păng hơ to\k tơ iung tơ ring tơ rang de#h char Lâm Đồng, kơ so# xăh jang ‘lơ\ng găh dơ nâu mong đak ‘no\h j^ 4 xăh, kơ so# xăh io\k đei tơ chơ\t jang đang găh dơ nâu mong đak ‘no\h j^ 34 lơ\m ako\p đ^ đăng kơ so# 118 xăh lơ\m de#h char. Ako\p đ^ đăng kơ so# hơ bong pơ ro đak ‘no\h j^ 900km, 233 dơ nâu mong, 286 dơ nâu đak blai. Mă lei, hơ bong đak, dơ nâu mong đak lăp pơ yua tơ ru\ih ăn kơ 55.000hec tar, oei 64.000hec tar ‘long kăp g^t yua đơ\ng kon pơ lei chă pơm kơ d^h rim đak tơ ru\ih nai. Jo# hơ dro# tơ\ 34 xăh io\k đei tơ chơ\t jang đang găh dơ nâu mong đak, hơ bong đak, dơ nâu đak lăp vei lăng sơ đơ\ng đak tơ ru\ih ăn kơ 45% hơ găt te\h. Kơ so# hơ găt te\h uơ oei dơ\ng đei tơ ru\ih hăm rim dơ nâu đak ie\, đak kuey kuer, đak krong, đak glung…Hăm 1 tơ ring đei lơ kơ loăi te\h, lơ ‘long pơ tăm, cho\h jang sa Lâm Đồng hlôi tơ mơ\t yua lơ trong jang tơ ru\ih đak pha ra băl hăm tơ drong tơm: yua đak jơ nei hlo\h lơ\m cho\h jang sa. Xăh Ka Đơn, 1 xăh bơ ngai kon kông kơ apu\ng Đơn Dương to\k bo\k pơ jing xăh tơ ring tơ rang ‘nao, tơ pl^h yua kơ pơ tăm [a gơ nang đơ\ng đak ‘mi, kon pơ lei Ka Đơn kuer đak kuey mo\ng, io\k đak tơ ru\ih pơ tăm ‘nhot, pơ kao kiơ\ kơ măy kơ mo\k ‘nao ăn io\k yua lơ hlo\h 7 ‘măng pơ têng hăm pơ tăm [a. Lơ\m xăh ư\h kơ đei 1 met hơ bong, dơ nâu đak, đak tơ ru\ih tơm đơ\ng hlo\h 2 rơ bâu to\ đak kuey kuer pơ yua ăn cho\h jang sa. Hăm tơ drong tơ chơ\t găh dơ nâu đak io\k đei jang đang dôm năr hơ tuch xơ năm 2014, xăh Ka Đơn to\k bo\k hơ met ăn pơm hla ar vă đei sơ kơ\t xăh jang đang tơ ring tơ rang ‘nao. Pha hăm Ka Đơn yua đak mo\ng, kon pơ lei xăh Hà Lâm, apu\ng Đạ Huoai io\k yua đak đei kơ tă. Kon pơ lei bơ\ găn đak glung to\k, tơ ru\ih pơ ro 3, 4 ‘măng io\k đak tơ ru\ih ăn kơ che\h phe, điêu, ‘long sa plei lơ\m pơ yan to\. Oei hăm kon pơ lei pơ tăm [a Cát Tiên, mă đơ\ng yua đak đơ\ng dơ nâu mong đak Đắc Lô mă lei kon pơ lei yua dơ\ng đak mong răk lơ ‘măng, io\k yua tôch ai đak, ư\h kơ le# brăh brư đak.  

Hăm kon pơ lei Di Linh, tơ ring joăt kơ pơ tăm che\h phe mă đe ư hơ nhang, đơ\ng lơ xơ năm kơ âu kon pơ lei xir tôch kơ lơ hơ lu\ng, dơ nâu đak ie\ kơ ta\ hloi lơ\m mir che\h phe. ‘Nâu j^ dôm hơ lung mong đak yua tơ ru\ih che\h phe lơ\m dôm pơ yan to\, tơ jră plơ\ to\ phang kơ Tây Nguyên. Tơ mơ\t jên jang ăn kơ dôm dơ nâu mong đak âu ư\h kơ gan huach lơ, [lep hăm tơ drong ‘me\h vă tơ ru\ih đơ\ng ‘long che\h phe kơ na đei kon pơ lei tôch kơ ‘me\h vă. Lơ\m Di Linh đei hlo\h 4 rơ bâu to\ hơ lu\ng, dơ nâu mong đak ie\, găh lơ yua đơ\ng kon pơ lei chă xir kơ d^h pơm hơ lung mong đak hăm kon jên jang vă je# 20 triệu hlak jên 1 hơ lu\ng. Hăm tơ ring pơ tăm che\h phe Di Linh, dôm hơ lung, dơ nâu mong đak ie\ âu ‘no\h j^ tơ gu\m ‘long che\h phe đei plei ‘iăl, ‘lơ\ng [iơ\ gơ nang đơ\ng măh mai đak tơ ru\ih vang tơ gop hơ nhăk hơ năn che\h phe Di Linh roi ‘năr roi lơ hlo\h dơ\ng.  

M^nh lơ\m dôm tơ drong jang pơ yua ăn pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao tơ\ Lâm Đồng yua đơ\ng an^h jang vei lăng găh cho\h jang sa păng hơ to\k tơ iung tơ ring tơ rang đei [o#h đơ\ng yan âu ‘moi kiơ\ tơ drong hlo#h vao đơ\ng kon pơ lei jang chu\n mir. Tơ drong ‘me\h vă đak tơ ru\ih đơ\ng kon pơ lei ‘no\h j^ tôch kơ t^h [ơ\t mă rim dơ nâu mong đak tam mă ke\ măh hăm tơ drong ‘me\h vă đơ\ng kon pơ lei. Lăng [o#h hơ dăh io\k yua đơ\ng dôm hơ lu\ng, dơ nâu mong đak ie\, khu\l kơ dră apu\ng Di Linh hlôi pơ gơ\r tơ mơ\t jên jang, tơ gu\m kon pơ lei mă loi ‘no\h j^ lơ\m tơ ring kon kông xir hơ lu\ng, dơ nâu mong đak ie\ pơ yua ăn cho\h jang sa. Di Linh hlôi io\k yua jên jang kơ te\h đak 12 ti hlak jên tơ gu\m xir 49 to\ hơ lung, dơ nâu mong đak ie\, 1 rơ bâu to\ hơ lu\ng đak kuey kuer lơ\m apu\ng kiơ\ trong jang te\h đak păng kon pơ lei vang jang. {ok Trần Đình Sĩ, Pho\ kơ dră An^h jang vei lăng kon pơ lei apu\ng Di Linh tơ roi tơ băt: “Ku\m hăm rim dơ nâu mong đak ako\m, hơ lu\ng, dơ nâu đak ie\ hlôi tơ gu\m kon pơ lei kơ chăng đei đak tơ ru\ih ăn kơ 60% hơ găt te\h ‘long pơ tăm lơ\m apu\ng, hơ to\k io\k yua ‘long pơ tăm, tang găn jang sa ư\h kơ đei hăm kon jên tro\ [lep”. 

{ok Nguyễn Văn Huề, Pho\ kơ dră an^h jang vei lăng găh dơ nâu mong đak Lâm Đồng tơ roi tơ băt: “Đơ\ng [ai ho\k hlo#h vao đơ\ng kon pơ lei păng khu\l kơ dră Di Linh, nhôn hlôi pơ jing tơ drong jang “ Tơ gu\m hơ to\k tơ iung pơm dơ nâu, hơ lu\ng đak ie\ kiơ\ gru\p u\nh hnam păng hơ bong pơ ro đak lơ\m chu\n na pơ yua ăn cho\h jang sa tru\h xơ năm 2020 ” hăm tơ drong tơm pơ jing trong tro\ [lep tơ gu\m te\h đak đei trong jang tơ gu\m kon pơ lei pơ jing lơ hơ lung , dơ nâu ie\ mong đak tơ ru\ih. Hơ lung, dơ nâu đak ie\ hơ doi hăm dơ nâu mon đak t^h gô hơ met pơ ‘lơ\ng đei to\ phang pơ đang lơ\m de#h char. Kiơ\ kơ ‘no\h, te\h đak gô tơ gu\m kon pơ lei kon jên xir hơ lu\ng, dơ nâu hăm trong jang tơm “ Te\h đak păng kon pơ lei vang jang” lơ\m no\h hơ lu\ng, dơ nâu đak xă tôch ai 500m2, đei u\nh hnam tơ\ kơ pal đei io\k yua đơ\ng dơ nâu đak âu. Hăm rim u\nh hnam bơ ngai Yuăn, kon jên tơ gu\m đơ\ng te\h đak ‘no\h j^ 50%, hăm u\nh hnam kon kông ‘no\h j^ 60%, rim xăh mơ mat tat de#h hlo\h ‘no\h j^ 80%. Tơ drong jang to\k bo\k pơ\ih đei 1 trong tơ che\ng, trong jang ‘nao ăn kơ dôm bơ ngai jang vei lăng găh dơ nâu mong đak păng cho\h jang sa Lâm Đồng.

            {ok Lê Quang Vĩ – kang [o# ki thuơ\t An^h jang vei lăng găh dơ nâu mong đak Lâm Đồng tơ roi tơ băt: Hơ len lăng lơ\m tơ drong đei [o#h tơ pă yan âu, lơ hơ găt ‘long pơ tăm tơ\ Lâm Đồng nhen hla che, che\h phe, điêu…ư\h kơ kăl kơ đak tơ ru\ih hơ nơ\ng. Mă lei, vă hơ to\k io\k yua ‘long ka\l kơ đak tơ ru\ih lơ\m pơ yan to\, hăm hơ găt ‘long pơ tăm  tơ roi kơ pal hơ bong pơ ro đak, dơ nâu mong đak ‘no\h ư\h kơ gan kăl. Kơ l^h thoi no\h, hơ lu\ng đak, dơ nâu mong đak ie\ ‘no\h j^ tro\ [lep hăm tơ drong ‘me\h vă tơ ru\ih hăm kon jên to\ xe\t, io\k yua lơ. {ok Vĩ tơ roi tơ băt dơ\ng, hăm tơ drong đei yua hơ yu\ih ‘lơ\ng nhen Lâm Đồng, ‘long đunh năr lăp kăl kơ tơ ru\ih 3 tru\h 4 ‘măng lơ\m pơ yan to\, yua hơ lung, dơ nâu ie\ ‘mơ ‘met kon jên, lăp [iơ\ pơ têng hăm hơ bong đak athei jên ming man tôch kơ lơ. Kon pơ lei hlôi cha\ kơ chăng kơ d^h xir hơ lu\ng tơ\ dôm an^h đei đak kơ na hlôi hơ to\k io\k yua ‘lơ\ng. Ưh khan lăp tơ\ Lâm Đồng, lơ de#h char Tây Nguyên nai đei atu\m cham char gơ\h yua hơ lu\ng, dơ nâu mong đak tơ ru\ih ăn kơ ‘long pơ tăm.  

            Đơ\ng tơ drong pơ che\h đơ\ng kon pơ lei jang chu\n mir Lâm Đồng, tơ drong tơ chơ\t jang đang ‘lơ\ng mă 3 lơ\m pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao hlôi jing [ônh kơ bơ\ jang. Ưh khan lăp thoi no\h, tơ drong pơ che\h đơ\ng kon pơ lei hlôi pơ\ih trong yak ‘nao, tơ pl^h trong tơ che\ng, trong jang đơ\ng an^h jang vei lăng kơ te\h đak.