VOV4.Bahnar - Lêh che\h phe Buôn Ma Thuột ‘măng mă 6, Tơ drong tôn ch^ng chêng Tây Nguyên 2017 păng Hop ako\m tơ le\ch trong tơ mât jang Tây Nguyên ‘măng mă 4 hlôi tôch. Mă lei, nơ\r tơ băt đơ\ng dôm tơ drong ‘nâu oei đei hơ nơ\ng, athei kon pơ lei, an^h te\ch mơ dro păng khul kơ dră pơ gơ\r tơ ring hlôh vao hơ dăh dôm tơ drong ưh kơ ‘lơ\ng tơ\ tơ ring kơ dih, ku\m nhen dôm tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng groi te\h, đei trong jang hơ dai vă Tây Nguyên gơ\h jang to\k pơ dro\ng. 

Truh hăm Lêh che\h phe Buôn Ma Thuột ‘măng mă 6, Hop ako\m tơ le\ch trong tơ mât jên jang Tây Nguyên ‘măng mă 4, tơ moi chă tơ mang lăng, dôm an^h te\ch mơ dro lơ\m păng ‘ngoăih kơ te\h đak adoi drơ\ng nơ\r akhan: Tơ drong ‘lơ\ng hlo\h vă ato\k tơ iung đơ\ng Tây Nguyên ‘no\h j^ cho\h jang xa. Păng lơ\m tơ drong cho\h jang xa kơ Tây Nguyên, Che\h phe hơ nơ\ng dơ\ng hơ drol. Hăm hơ găt te\h pơ tăm che\h phe lơ\m tơ ring đei dang 570 rơ bâu ha, plei io\k đei 1,4 triu tân, io\k đei truh 90% hơ găt te\h pơ tăm lơ\m te\h đak păng 94% găh plei che\h phe. Plei che\h phe robusta đơ\ng Tây Nguyên lơ hlo\h 3 ‘măng plei jo# păh lăp lơ\m apu\ng plenh te\h, lơ u\nh hnam pơ tăm jang đei truh 7 tân plei 1 ha. Tơ drong ‘lơ\ng mă 2 kơ Tây Nguyên ‘no\h tiu, hăm hơ găt te\h pơ tăm dang 60 rơ bâu ha, ako\m đ^ đăng kơ jă jên io\k đei dang 1 ti USD 1 sơ năm. Plei tiu Tây Nguyên oei to\k hơ nơ\ng, tơ gop pơm hơ to\k kơ so# jên te\ch tơ mam tơ\ te\h đak đe, tơ iung tơ drong jang ato\k mu\k drăm păng hơ nơ\ng hơ nhăk tiu Việt Nam dơ\ng mă 1 lơ\m an^h te\ch mơ dro apu\ng plenh te\h.

Ku\m hăm cao su, Tây Nguyên oei đei lơ tơ drong ‘lơ\ng nai nhen ‘long xa plei, ‘long pơ gang, ‘nhot, pơ kao. {ok Hà Công Tuấn, Pho\ kơ dră tơm vei lăng cho\h jang xa păng ato\k tơ iung tơ ring tơ rang akhan, tơ\ hơ năp kơnh, cho\h jang xa Tây Nguyên roi đei kơ jă hlo\h dơ\ng, mưh đei tơ mât yoa kơ măy kơ mo\k ‘nao lơ\m tơ drong cho\h jang xa păng pơm tơ le\ch tơ mam: “Dôm an^h te\ch mơ dro kăl năng Tây Nguyên j^ tơ ring te\h ‘lơ\ng vă ato\k tơ iung cho\h jang xa, te\ch mơ dro kiơ\ trong tơ mât yoa kơ măy kơ mo\k ‘nao, hơ dai hăm pơm hơ to\k kơ jă tơ mam kiơ\ đơ\ng pơm tơ le\ch, te\ch mơ dro, pơ jing anăn tơ mam vă pơm hơ to\k kơ jă păng kơ sư\k pơ jei ăn tơ mam”.

Ku\m hăm cho\h jang xa, chă tơ mang lăng Tây Nguyên ku\m jing tơ drong jang đei lơ tơ drong ‘lơ\ng, hăm lơ tơ ring đei cham char, to\ ‘mi kial ‘lơ\ng hlo\h kơ te\h đak nhen groi kông Lang biang - Đà Lạt (Lâm Đồng) tu\k jur hơ nơ\ng, groi kông Dak Lak [e\nh kơ to\ kial, tơ ring Măng Đen (Kon Tum) oei nhen thoi chăl so sơ\. Tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng chă tơ mang lăng Tây Nguyên oei đei hăm lơ tơ mam đei ư hơ nhang nhen pơ kao Đà Lạt, Che\h phe Buôn Ma Thuột, sâm Ngok Linh păng Tơ drong tôn ch^ng chêng Tây Nguyên- m^nh tơ mam jo\h ayo\ kăp g^t kơ kon bơ ngai.

Mă đơ\ng đei lơ tơ drog ‘lơ\ng tih, mă lei chă tơ mang lăng Tây Nguyên tơ tă oei ưh ke\ to\k pran. ‘Ngoăih kơ jo# pơ lei tơm Đà Lạt, 1 anăn păr ang jơ\p plei te\h đơ\ng hlo\h 50 sơ năm adrol sơ\, Tây Nguyên ‘no\h tam đei dơ\ng an^h tơ mang lăng plơ\ng đei ư hơ nhang. An^h chă tơ mang lăng bri brăh Măng Đen đei pơ jing đơ\ng 10 sơ năm adrol sơ\, mă lei dang ei oei tam mă ke\ jang to\k. M^nh [ar ‘nu bơ ngai tơ mât jên jang akhan, Măng Đen jang ưh ke\ to\k ‘no\h yoa tơ mât jên jang ‘moi kiơ\ trong so, rơ rok băl. Bơ ngai tơ mât jên jang ‘me\h pơ jing tơ ring âu jing Đà Lạt mă 2, kơ plăh ‘no\h kơ dih kâu Đà Lạt 1 ku\m tam mă jang to\k nhen đon ‘me\h vă ‘năi. Rok băl, ưh chă đei tơ drong kiơ pha ‘no\h j^ tơ drong đei hơ dai, pơm ăn tơ drong chă tơ mang lăng tơ\ dôm tơ ring oei đei dơ\ng lơ\m Tây Nguyên oei jang xa ie\ hơ nơ\ng. Tơ drong Tây Nguyên kăl ‘no\h sơng jên tơ mât jang vă ato\k tơ iung chă tơ mang lăng, ưh lăp hơ dro# jên jang đe\ch mă kăl đei hloi đon tơ che\ng ‘nao: athei ‘lơ\ng hơ iă, lăp đei hơ dro# đe\ch, hơ iă nhen thoi tơ drong tôn ch^ng chêng tơ\ tơ ring te\h âu.

Kơ dră tơm vei lăng tơ drong tơ le\ch nơ\r sơ kơ\t-tơ mât jên jang Nguyễn Chí Dũng, pơ ma: “Tơ drong tơ le\ch trong păng sơng io\k jên jang, kiơ\ inh ‘no\h, bơ\n athei đei đon tơ che\ng đunh đai păng trong jang ‘lơ\ng, pha [iơ\ kơ tơ drong juăt adrol sơ\ păng pha [iơ\ kơ dôm tơ ring hlôi păng to\k bo\k bơ\ jang. Kiơ\ kơ ‘no\h, Tây Nguyên le# pă jang druh kiơ\ băl, lăp kăl jang lơ\m tơ drong pran ‘lơ\ng găh te\h, to\ ‘mi kial, tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang đơ\ng kră sơ\ păng trong jang hơ doi lơ\m tơ ring vă sơng io\k jên tơ mât jang lơ\m rim tơ drong”.

Tơ drong ‘lơ\ng đei lơ, mă lei kơ lih yoa kon pơ lei oei xa răh rai, tơ ring te\h hơ tăih băl, Tây Nguyên trong gre ưh tam mă pơm ‘lơ\ng. Hăm tơ drong tơ re\k tôch dêh đơ\ng Đảng, Te\h đak, truh dang ei lơ trong gre g^t kăl tơ\ tơ ring đei tơ mât jên jang đang, pơm tơ plih ‘nao tơ ring, nhen trong Hồ Chí Minh kơ dâu kle\ch Tây Nguyên (Trong gre 14), Trong gre 19, Trong gre 20..., dôm cham gre păr: Buôn Ma Thuột, Liên Khương, Pleiku.

Tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng ro\ng dơ\ng, j^ hơ to\k đei kơ so# pơ jei băl (PCI) đei dôm dêh char tôch tơ re\k, adrin hơ met pơ ‘lơ\ng tơ drong mơ mat ăn an^h te\ch mơ dro. Kiơ\ [ok Nguyễn Chí Dũng, Kơ dră tơm vei lăng tơ drong tơ le\ch nơ\r sơ kơ\t, tơ mât jên jang, vă Tây Nguyên jang to\k hre\nh păng kơ jăp [iơ\, athei đei 1 trong pơ pro\h jang atu\m, ako\m đei dôm tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng dôm dêh char, ưh le# đei tơ drong jang hơ drom băl. Tơ drong ‘nâu vă je# pơm lăp găh luơ\t bơih: “Luơ\t găh pơ pro\h hơ drol hlôi đei Kuo#k ho#i tơ gop nơ\r lơ\m ‘măng hop ako\m âu ki păng gô đei pơ ma nuh, pơ drơ\ng nơ\r lơ\m hop ako\m truh. Inh tơ che\ng, luơ\t pơ pro\h hơ drol gô jing kơ luơ\t tôch đei yoa vă dôm tơ ring lơ\m no\h đei Tây Nguyên pơ jing ăn kơ dih trong jang to\k kơ jăp ‘lơ\ng, đei yoa, ưh đei hơ drom băl, mă loi j^ ưh đei bơ\ jang kư\ kă. M^nh trong pơ pro\h jang ‘lơ\ng sơ đơ\ng gô jing tơ drong tơm vă sơng jên jang, vă dôm an^h jang sơ đơ\ng jơ hngâm jang xa, tơ gop ăn tơ drong jang ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring”.

M^nh tơ drong ’lơ\ng nai dơ\ng ’no\h j^ tơ drong to\k io\k jên, an^h mong jên hlôi tơ le\ch lơ trong jang, tơ tom, đơ\ng trong tơ gu\m, pơm hla ar to\k io\k jên tơ\ Tây Nguyên. {ok Lê Minh Hưng, Kơ dră che\p kơ\l An^h mong jên te\h đak, ăn tơ băt: “Nhôn vă pơ tho ăn rim an^h mong jên asong to\k io\k, hơ to\k tơ drong mong ako\m jên păng pơ truh jên ăn tơ ring Tây nguyên, pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă to\k io\k jên vă ato\k tơ iung tơ drong jang xa, te\ch mơ dro ăn tơ ring. Mă 2 rim an^h mong jên lăng kiơ\ trong vă jang ato\k tơ iung tơ\ tơ ring păng rim tơ ring vă pơ jing tơ drong ‘lơ\ng ăn an^h te\ch mơ dro păng kon pơ lei đei to\k io\k jên tơ mât ăn dôm tơ drong pran ‘lơ\ng hlôi pơ pro\h hơ met trong jang to\k hơ drol. Mă loi j^ dôm tơ drong asong to\k io\k jên vă cho\h jang xa hăm kơ măy kơ mo\k ‘nao păng hơ nơ\ng jang ‘lơ\ng tơ drong tơ guăt rim an^h mong jên te\ch mơ dro păng tơ le\ch trong tơ gu\m ăn bơ ngai to\k io\k jên vă bơ\ jang ming man dôm an^h tang găn păng hơ met pơ ‘lơ\ng hiong răm đơ\ng to\ phang. Nhen asong to\k io\k vă răt kơ măy pruih ‘mơ ‘met đak ăn che\h phe păng dôm kơ loăi ‘long kăp g^t nai. Ap^nh Thủ tướng te\h đak tơ le\ch thim jên asong to\k io\k răt kơ măy pruih đak ‘mơ ‘met, đei xa hơ păh tơ drong tơ gu\m pơm tơ jur hiong răm lơ\m tơ drong cho\h jang xa”.

Dơ\ng: Tơ blơ\