Lêh Chrôi Rum Chếk đei pơgơ̆r tơ̆ plei Cà Lăng A Biển, phường 2, thĭ xăh Vĩnh Châu, dêh char Sóc Trăng. Kiơ̆ kon pơlei tơ̆ âu, lêh ‘nâu đei đơ̆ng kră sơ̆, đunh kơ âu dang 300 sơnăm. Lêh Chrôi Rum Chếk pơgơ̆r lơ̆m ‘năr 14, 15/2 Âm rim sơnăm tôch gĭt kăl vă soi aping yang tơjur ăn kon pơlei tơdrong arih xa hiôk sơđơ̆ng, ‘năr rŏ tŏ hơlăng. ‘Nâu kŭm jing jơnăr vă kon pơlei ƀlŏk hơdơ̆r truh chăl adrol sơ̆ đei kŏng khai hoang groi teh, pơjing tơring oei xa, bơnê kơ yang plenh, yang teh ăn kơ đe sư đei tơdrong arih xa phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng, bơnê kơyang đak dơsĭ hơpăh ăn đe sư lơ ka hơdang.

Ƀok Sơn Thol, Achar vei lăng hnam chuơ Sêrây Cro Săng, tơ̆ phường 2, thĭ xăh Vĩnh Châu, dêh char Sóc Trăng ăn tơbăt: “Mih ma duch nă tơ̆ âu mă lơ ‘nŏh arih xa gơnơm đơ̆ng rôp yâu ka hơdang kơna đe đa pơgơ̆r soi apinh yang tơjur ăn tơdrong sơnêp sơnoi, hiôk  sơđơ̆ng, ‘lơ̆ng hơiă rim sơnăm vă tơƀôh jơhngâm đon bơnê kơ đak dơsi tơgŭm ăn đe sư đei tơdrong arih xa phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng. Păng tơdrong soi âu đei pơgơ̆r hơnơ̆ng lơ̆m rim sơnăm klep truh dang ei.”

Pơih blŭng ăn tơdrong lêh ‘nŏh jĭ soi kơ yang đei pơgơ̆r jê̆ kông chuơh vă ƀlŏk hơdơ̆r kŏng tih tên đơ̆ng chăl yă ƀok sơ̆, bơnê kơ yang đak dơsĭ păng soi apinh dôm tơdrong ‘lơ̆ng hlŏh truh hăm kon pơlei. Đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh jĭ lêh sơng Rup ƀok phât đơ̆ng hnam chuơ Sêrây Cro Săng truh tơ̆ anih pơgơ̆r soi. Mưh rup ƀok Phât đei sơng truh tơ̆ anih bpơm lêh rim bơngai vang pơm lêh kơkŭh kơ Ƀok phât, đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh sơng rup ƀok Phât mât păng ngôi. Đang kơ ‘nŏh jĭ lêh soi apinh yang tơjur ăn teh đak rơngei, kon pơlei hiôk hian, soi apinh păng pơtho nơ̆r phât yoa đe ƀok chuơ pơtho hăm tơdrong vang akŏm đơ̆ng lơ kon pơlei lui phât.

Đơ̆ng rŏng kơ lêh soi kiơ̆ tơdrong lui ‘nŏh truh tơdrong ngôi pơchơt hăm lơ tơdrong tơplŏng kơdâu, hơri hơxoang so kơ hơdrĕch hơdrung. Dôm tơdrong pơm ngôi mă lơ ‘nŏh tơƀôh hơdăh dôm tơdrong jang so sơ̆ mă kon pơlei tơ̆ âu arih xa gơnơm đơ̆ng sư. Tơdrong hơri hơxoang sơng đei lơ kon pơlei truh akŏm, ‘nŏh jĭ dôm tơdrong hơxoang, ƀai hơri so tôch hơiă kơ kon pơlei Khmer.

Dôm sơnăm tơjê̆ âu, đei tơdrong pơngơ̆t, pơtho tơƀôh đơ̆ng dôm anih jang kơpal, Lêh Chrôi Rum Chếk ưh lăp đei hơmet pơ ‘lơ̆ng, hơtŏk tơdrong hơiă đĕch mă oei sơng đei lơ kon pơlei truh, pơjing anih ngôi akŏm hơdai, hơmet kơjăp tơdrong pơvei mât 1 ƀơ̆r đon, ‘mêm băl, tơgŭm băl đơ̆ng 3 hơdrĕch hơdrung đei bơngai Yoăn – Khmer - Hoa oei arih xa tơ̆ groi teh tơter đak dơsĭ âu.

Achar Sơn Thol tơroi dơ̆ng: “Adrol sơ̆, pơgơ̆r iĕ ƀiơ̆, mă lei lêh âu đei pơgơ̆r hơnơ̆ng. Dôm sơnăm âu ki, đei tơdrong tơgŭm đơ̆ng Đảng, teh đak, khul kơdră pơgơ̆r tơring, lêh đei pơgơ̆r roi tih ƀiơ̆. Hrei ‘nâu, đei trong ‘lơ̆ng, đei unh điên vă pơgơ̆r lêh, rim tơdrong vă pơgơ̆r lêh đei ngăl, kơna pơgơ̆r kŭm ƀônh, hiôk hian ƀiơ̆.

Sơnăm ‘nâu, lêh Chrôi Rum Chếk kơ kon pơlei Khmer Vĩnh Châu đei Anih tơm vei lăng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơplŏng kơdâu păng chă tơmang lăng chih tơbăt jĭ tơmam jŏh ayŏ kăp gĭt kơ teh đak. ‘Nâu jĭ tơdrong tôch hơiă, chih tơbăt dôm tơdrong adrin vă vei lăng păng tưk tơiung kơjă kăp gĭt đơ̆ng tơdrong juăt jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kơ kon pơlei Khmer tơ̆ Vĩnh Châu. Ƀok Sơn Wath, bơngai jang lơ̆m Khul vei lăng hnam chuơ Sêrây Cro Săng, pơma: “Bơngai lui phât tơ̆ hnam chuơ Sêrây Cro Săng, mih ma duch nă 3 hơdrĕch hơdrung tơ̆ âu tôch hơiă, ‘nă hal, lêh âu đei đơ̆ng dôm hrĕng sơnăm ‘nâu bơih, dang ei jing tơmam jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kăp gĭt, ‘nâu jĭ tơdrong hơiă tơpă.”

Ƀok Trần Trí Vân, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei thĭ xăh Vĩnh Châu, dêh char Sóc Trăng tơroi dơ̆ng: “Nhôn vă hơtŏk tơdrong tơroi tơbăt, pơtho tơƀôh ăn tơpôl, kon pơlei lui phât, đĭ đăng mih ma duch nă, mă loi jĭ jơhnơr mơlôh găh kơjă kăp gĭt đơ̆ng lêh soi pŭn ai đơ̆ng đak dơsĭ (Chrôi Rum Chếk) hlôi đei Anih tơm vei lăng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơplŏng kơdâu păng chă tơmang lăng chih tơbăt jĭ tơmam jŏh ayŏ kơdŏ xoang kăp gĭt kơ teh đak, vei kơjăp păng pơgơ̆r rim sơnăm, tưk tơiung păng chĕp vei dôm tơdrong soi, tơdrong juăt đơ̆ng sơ̆, dôm tơdrong hơri hơxoang so, tơklep hăm tơdrong ngôi pơchơt.”

Lêh Chrôi Rum Chếk đei đơ̆ng chăl kră sơ̆, hơnơ̆ng đei vei kơjăp kiơ̆ rim jơhnơr. Mă đơ̆ng hlôi yak hlŏh lơ khei ‘năr chăl sơnăm jur tŏk, mă lei truh hrei ‘nâu lêh âu oei đei chĕp vei păng jing 1 lơ̆m dôm tơdrong lêh soi ‘lơ̆ng hơiă kơ dêh char Sóc Trăng, sơng đei lơ kon pơlei, tơmoi đơ̆ng jơ̆p tơring truh akŏm./.