Hơnih bơ̆ jang pơm hla bơar tơring Ia Hrung, dêh char Gia Lai.

Mŏ Hoàng Thị Tiếng oei tơ̆ tơring Đình Phong năm tơ̆ Hơnih bơ̆ jang pơm hla bơar tơring Trùng Khánh, dêh char Cao Bằng vă pơm hla bơar pơm tơngla teh. Lăp mơ̆t tơ̆ lăm, mŏ hlôi đei kang ƀô̆ pơtho phăl hơlăng đơ̆ng tơdrong hơmet ăn rim hla bơar kăl truh chih hơnăn pơm hla bơar trư̆k tuyên. Gơnơm chă pơtho phăl hơlăng, ƀônh hlôh vao păng jơhngơ̆m đon ‘lơ̆ng đơ̆ng kang ƀô̆, mŏ Tiếng hlôi pơm hla bơar keh đang tĕnh koăng ưh kơ đei chă tơhlăk tơhlĭn yă kiơ:“Khul kang ƀô̆ bơ̆ jang pơm hla bơar sơng pơma dơnuh hăm kon pơlei tôch phăl hơlăng păng pơm hla bơar keh đang tĕnh koăng hloh kơ hơdrol ou ki. Kơ yuơ bơ̆n lăp mơ̆t lơ̆m hnam ‘noh đei kang ƀô̆ pơtho tơbăt tơƀơ̆p bơngai bu vă xek tơlang ăn pơm hla bơar ou, ƀlep hăm tơdrong mă ba ‘meh vă pơm hla bơar. Chă pơtho tơblang ăn tôch hơdăh kơna pơm hla bơar keh đang tĕnh koăng”.

Jô̆ atŭm lơ̆m teh đak, lơ̆m 3 khei iung jang khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring 2 kâp, dang 7 triu hô sơ trư̆k tuyên hlôi đei sơng iŏk, xek tơlang pơm ăn hla bơar keh đang jơnei 90% ƀlep khei ‘năr pơkă. Hloh 3.100 hơnih bơ̆ jang pơm hla bơar kơ tơring hlôi mơ̆t bơ̆ jang, jang kiơ̆ trong jang mĭnh ‘măng gơh hơgei, lơ tơring hlôi bơ̆ jang iŏk yoa hloi kmăi kmŏk gơh hơgei păng hla bơar pơm yă điên tư. Rim hơnih jang ou ‘măng blŭng bơ̆ jang sơđơ̆ng, pơjing rơvơn ăn kon pơlei năm pơm hla bơar keh đang hrôih, ‘lơ̆ng hơ iă. Rơbou ‘nu kang ƀô̆ tơring đei hŏk pơhrăm găh kmăi kmŏk kơsô̆, tơgop pơm hơtŏk bơ̆ jang chĕp pơgơ̆r, vei lăng ‘lơ̆ng. Yă Trịnh Ngọc Trâm, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih bơ̆ jang vei lăng kon pơlei phương Cửa Nam, pơlei tơm Hà Nội tơbăt:“Nhôn sơkơ̆t hơdăh tơdrong kăl hloh hăm mĭnh khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring ‘noh tơjê̆ hăm kon pơlei, tơklep hăm kon pơlei. Kơ yuơ lơ loh, bơ̆ jang pơm hla bơar ăn kon pơlei lơ liơ vă mưh kon pơlei năm truh hăm khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring tơjê̆ hăm kon pơlei, tơklep hăm kon pơlei hloh ‘noh lăp đon tơpă. Kơna đơ̆ng noh nhôn tơlĕch jang hloi ăn robot AI pơvih pơvăn bơ̆ jang pơm hla bơar. Nhôn ‘meh vă lơ lou khul kơdră tơring tơjê̆ kon pơlei, tơklep hăm kon pơlei tơpă, phăl hơlăng păng oei sa pơma dơnuh hăm kon pơlei ‘lơ̆ng hơ iă”.

Kiơ̆ hla bơar chih tơbăt đơ̆ng Hơnih tơm Nội vụ, đơ̆ng rŏng 3 khei tơlĕch jang, trong bơ̆ jang khul kơdră tơring 2 kâp hlôi iung jang ‘lơ̆ng hơ iă. Khul kơdră bơ̆ jang kơtoei, hơnih jang hơlam păng hơnih jang tơm tơjur kơtang, kiơ̆ đơ̆ng noh pơm kom ƀiơ̆ kon jên bơ̆ jang teh đak, xek tơlang dôm tơdrong jang keh đang hrôih hloh…

Mă lei, kiơ̆ đơ̆ng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih tơm Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, mă đơ̆ng đei ƀôh bơ̆ jang ‘lơ̆ng, mă lei dôm tơdrong tơnap tap jei  ưh kơ tŏ sĕt:“Găh khul kang ƀô̆ tơring tơ̆ lơ tơring oei tim gan ‘lơ̆ng ƀlep hăm tơdrong jang hle, tim mă hơmet tơtom tơdrong rơkăh, ưh kơ măh, mă kăl găh tơdrong proh hơmet kơdră chĕp pơgơ̆r tơ̆ mĭnh ƀar tơdrong jang kmăi kmŏk kơtơ̆ng ang, jang jên hu, mŭk drăm, jang pơgang, pơtho pơhrăm, groi teh. Găh tơdrong bơ̆ jang pơm hla bơar, kmăi kmŏk bơ̆ jang pơm hla bơar păng rim phân mêm bơ̆ jang kơ rim tơring iung jang ưh kơ sơđơ̆ng, hơnơ̆ng đei glăi găh kih thuơ̆t; tơdrong chih răk atŭm dôm hla bơar ƀar păh hơnih mong răk teh đak găh tơring kon pơlei oei, hơnih bơ̆ jang pơvih pơvăn kơ teh đak găh kmăi kmŏk bơ̆ jang rim tơring tim gan ‘lơ̆ng pơm ăn truh tơnap tap ăn tơring adoi nhen kon pơlei păng hơnih mơdro sa”.

Tơ̆ ‘măng hop akŏm Khul kơdră chĕp pơgơ̆r Teh đak blŭng khei 10, Thủ tướng Teh đak Phạm Minh Chính sơkơ̆t hơdăh, khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring 2 kâp ưh khan lăp tơplih ‘nao trong chĕp pơgơ̆r bơ̆ jang, mă oei pơjing đei tơdrong tơplih ‘lơ̆ng hơ iă lơ̆m bơ̆ jang pơvih pơvăn ăn kon pơlei. Dang yơ kon pơlei oei tơtok, dang noh tơdrong bơ̆ jang kơ Khul kơdră chĕp pơgơ̆r teh đak oei mơmat tat, kăl đei trong iung jang trŏ lăp, jơnei hơ iă. Thủ tướng Phạm Minh Chính athei:“Tơdrong bơ̆ jang gơ̆h kơ kang ƀô̆ dang ei oei tim mă hơtŏ dih băl. Mă kăl hloh ‘noh kơdih kang ƀô̆ ‘noh hơdrin đĭ ai vă bơ̆ jang trŏ lăp hăm tơdrong pơjao, tơdrong tơchơ̆t ăn; tơdrong mă ƀar ‘noh bơ̆n kăl pơtho pơhrăm ming, pơtho tơbăt ăn đe sư ‘noh đe sư mă bơ̆ jang gơh. Păng tơdrong pơjao tơdrong jang, gơh jang ‘noh bơ̆n kăl dăr lăng hơlen dơ̆ng, bơngai bu jang gơh hloh ‘noh pơjao ăn. Pơjao ăn tơring gơ̆h tơchơ̆t, tơring  iung jang, tơring chiu pŭ hơnăp jang, ưh kơ gơh chă jang tơplih ăn; păng atŏk kơtang năm dăr lăng, lăng hơlen. Rim hơnih tơm, hơnih bơ̆ jang, rim tơring kăl akŏm khul jang păng chiu pŭ hơnăp jang. Tơring ayơ oei mơsuơl mơsoăl ‘noh bơ̆n pơtho ăn”.

Dôm tơdrong jơnei hơ iă lơ̆m iung jang khul kơdră chĕp pơgơ̆r 2 kâp tơƀôh hơdăh ‘nou jing hơyak trŏ lăp hloh lơ̆m hơmet pơ ‘lơ̆ng khul kơdră chĕp pơgơ̆r, lăng truh pơm kơtoei, jơnei ‘lơ̆ng hơ iă. Tơdrong iŏk đei jơnei lơ̆m 3 khei ou ki ‘nao ƀơ̆t jăl blŭng, tơ̆ hơnăp ưh kơ jor oei đei lơ tơdrong tơnap tap, tơdrong long kăl yak hloh. Vă tơpă jĭ “khul kơdră chĕp pơgơ̆r pơvih pơvăn” kăl đei iung jang đĭ ai đơ̆ng Trung ương truh tơ̆ tơring, pơjao jang, gơ̆h tơchơ̆t atŭm hăm hơnăp jang păng dăr lăng kơjăp. Păng gloh gloi hloh ‘noh, kăl lăng tơdrong lăp đon kơ kon pơlei ‘noh kăl hloh, lăng ‘noh jing ‘long pơtŏ kăl hloh ăn tơdrong bơ̆ jang ‘lơ̆ng kơ khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring.