UM AI ‘NAO TƠ| TƠ RING SƠ LAM SA LOONG

'Nho\ng Trần sĩ Hải - Kơdră che\p pơgơ\r  tơring Sa Long

Sa loong – Tơring sơ lam kơ apu\ng Ngọc Hồi, d/c Kon Tum adrol sơ\ j^ tơ ring tơ nuh hin, mơ mat tat hăm dôm pơ lei pơ la pơ se\l pơ so\, trong te\h ‘mui lơ\m pơ yan phang, trôk rơ bơ\r lơ\m pơ yan ‘mi… Đei Đảng, Te\h đak tơ gu\m ku\m hăm tơ drong adrin jang xa, pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao đơ\ng kon pơ lei dôm hơ dre\ch hơ drung tơ\ âu, tơ ring te\h sơ lam hăm te\h đak Campuchia âu, oei tơ plih roi đunh roi ‘lơ\ng ro\.

Yak hlo\h 16 km trong gre, năm kle\ch bri ‘long cao su đơ\ng th^ trấn Plei Cần, vih tơ\ tơring sơ lam Sa Loong kơ apu\ng Ngọc Hồi, tơ drong pơm ăn nhôn [ôh hơ iă hlo\h ‘no\h j^ tơ drong tơ plih ‘nao ‘lơ\ng ro\ tơ\ rim pơ lei pơ la lơ\m tơ ring sơ lam te\h đak âu. Tơring sơ lam Sa Loong dôm sơ năm ‘nâu tơ plih vă nhen thoi tơ ring tơ rang ‘nao ‘lơ\ng ro\, lơ hnam man kơ jăp oei tơ plih ăn dôm hnam gia, tơ năr ‘nao so so\ch…

Trong năm tơ\ tơring sơlam Sa Long

Tơ\ plei Yang Lo# 1, plei kơ drâm kon pơ lei hlo\h lơ\m xăh, dôm tơ drong jang đơ\ng te\h đak nhen, Tơ drong jang 134, 135, 167… u\nh điên, trong, hnam ho\k hlôi đei pơm hơ met ‘lơ\ng. Dôm tơ drong jang tơ gu\m găh cho\h jang xa, sut pơ đ^ pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin chă pơ tho ăn kon pơ lei tơ mât yoa khoa ho\k ki thuât ‘nao lơ\m tơ drong cho\h jang xa, rei pơ tăm dôm kơ loăi ‘long đei kơ jă te\ch măk, nhen: Che\h phe, cao su, tơ [ăr… Gơ nơm thoi no\h tơ drong erih xa kơ hlo\h 300 u\nh hnam kon pơ lei tơ\ âu tơ plih ‘lơ\ng, rim hnam răt đei gre honđa, tivi, cassettes.., lơ\m pơ lei ưh pă đei u\nh hnam pơ ngot, u\nh hnam tơ nuh jur lơ. {ôh tơ drong erih xa ‘nao to\k bo\k vă truh hăm kon pơ lei, [ok A Ja, 61 sơ năm, tơ\ plei Yang Lo# 1, chơt hơ iă pơ ma: “Te\h đak đei lơ tơ drong tơ gu\m vă kon pơ lei jang xa, pơm hơ to\k tơ drong erih. Hrei ‘nâu lơ hnam tơ no\ hlôi băt trong pơ tăm ‘long cao su, che\h phe, [um, tơ [ăr… jang pơm pơ dro\ng, đei tơ drong erih xa ph^ tơ to\ dơ no\ ‘lơ\ng, răt tôm tơ mam yoa lơ\m u\nh hnam, răt bơ\n gre hon đa… Kon hơ ‘lơ\p ‘no\h đei ho\k pơ hrăm truh tôch. Trong tih pơ lei đei man xă, rơ go\h ‘lơ\ng, u\nh điên cho# truh rim hnam. Bơ nê kơ Đảng, Te\h đak hlôi tơ gu\m ăn kon pơ lei nhôn…”

Lơ\m xăh Sa Loong đei 06 pơ lei, hlo\h 1200 u\nh hnam, lơ\m no\h đei truh 80% ‘no\h j^ kon pơ lei kon kông, mă lơ ‘no\h j^ bơ ngai Hơ-dang, Ca Doong păng Mường... Hrei ‘nâu kơ so# hnam tơ nuh lơ\m tơring oei đei hlo\h 18%. Vă tơ gu\m ăn dôm u\nh hnam tơ nuh jang to\k, xăh che\ng hơ met, ơng, pơ tăm hlo\h 35ha che\h phe păng 26 ha ‘long tơ [ăr vă che\ng song ăn u\nh hnam tơ nuh ưh đei te\h cho\h jang xa lơ\m sơ năm ‘nâu. Tơ drong hơ iă dơ\ng ‘no\h, lơ hnam tơ nuh tơ\ âu đei đon adrin jang xa kơ dih, ưh pă đei đon “Gô chang, gơ nang yoa, xa hơ păh” đơ\ng Đảng, Te\h đak tơ gu\m ăn. Nhen hnam yă Y Bu, 53 sơ năm, bơ ngai Ca doong tơ\ plei Deak Vang, [ar pêng sơ năm adrol ki j^ 1 u\nh hnam tơ nu\h, chă xa rim năr, dang ei hlôi pơ jing đei mu\k drăm kơ jăp ‘lơ\ng, hăm 2ha ‘long cao su (sơ năm mă 7) pơ tơm chrek io\k kơ tăk, 1ha che\h phe đei plei, 1ha chu\n na [a đak… Tơ drong erih xa kơ u\nh hnam gơ nơm đơ\ng no\h gơ\h klăih đơ\ng tơ nuh păng roi đei [ôh: “Dang ei, tơ drong erih xa hnam nhôn hiôk [iơ\ bơih, đei phe xa, [a so\ng, hơ băn ao hru\k. Jang xa ku\m huei mơ\n, chă pơ tăm bơ\n cao su, che\h phe… Bơ nê kơ Đảng, Te\h đak tơ gu\m tơ đăh che\h phe, cao su… Inh ‘nă dêh, yoa che\h phe, cao su đ^ tih ngăl bơih, đei plei gơ\h chrek io\k kơ tăk bơih, hnam nhôn hlôi man đei hnam ‘nao, răt đei hon đa, tơ drong erih xa hiôk jơ nap mơ\n bơih. Bơ nê kơ Đảng, Te\h đak.”

Yă Y Bu

Trong pê-tông pơm tơ\ te\h kon pơlei plang ăn

Tơ drong jang tơm kơ te\h đak găh pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao tơ\ xăh Sa Loong lơ\m 2 sơ năm 2013 păng 2014 ako\m lơ\m tơ drong man pơ ‘lơ\ng trong tơ\ tơ ring tơ rang. Lơ\m 6 khei blu\ng sơ năm ‘nâu, xăh pơ gơ\r man đang păng tơ mât yoa 1 pôm trong kơ jung vă je# 450 met, păng oei man dơ\ng 2 to\ trong nai, kơ jung vă je# 1.200m. Dôm tơ drong jang đei blu\ng a đơ\ng tơ drong jang Pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao păng dôm tơ drong tơ gu\m nai lơ\m tơ ring roi hơ met kơ jăp đon lui đơ\ng kon pơ lei hăm Đảng păng Te\h đak. Kon pơ lei ling lang lui kiơ\, tơ guăt 1 [ơ\r đon, jang kiơ\ rim tơ drong tơ gu\m đơ\ng Đảng tơ jur tơ\ tơ ring, nhen tơ drong jang Pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao âu. {ok Trần Sĩ Hải, Kơ dră vei lăng kon pơ lei tơring Sa Loong, pơ ma hơ dăh:   “Găh tơ drong jang Pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao lơ\m xăh, ‘nâu j^ 1 trong jang tih đơ\ng Đảng, Te\h đak tơ jur, đei tơ le\ch jang ‘lơ\ng tơ\ jâp pơ lei pơ la. Lơ\m khei ‘năr tơ le\ch jang, kon pơ lei tôch lăp đon, vang tơ gu\m tôch pơ ne\h, nhen chă che\ng song te\h, tơ mam pơ tăm lơ\m te\h đei che\ng song mưh man, pơm trong âu to…”

Tơ drong tơ plih ‘nao rim năr tơ\ tơ ring sơ lam hăm te\h đak Campuchia âu roi đunh roi ‘lơ\ng. ‘Nâu jing tơ drong tơm, tôch g^t kăl, tơ iung jơ hngâm ăn An^h jang đảng, Khul kơ dră tơ ring păng kon pơ lei dôm hơ dre\ch hơ drung lơ\m xăh sơ lam Sa Loong, apu\ng Ngọc Hồi, dêh char Kon Tum adrin jang pơ jing tơ ring sơ lam Sa Loong “Pran kơ jăp găh mu\k drăm – sơ đơ\ng găh chinh tr^”.

Bơngai ch^h: Dơ\ng

Bơngai tơblơ\: Thuem