VOV4.K’ho- Tuyến giáp là dùl gùng gơ lòt tàm dơlam să jan, lơh gơnoar broă dờng màng ngan tàm să jan kòn bơnus. Dilah gơtìp ờ niam gah tuyến giáp digơlan geh lơh aniai tus jơh ală bơnah ndai tàm să jan. Jat jơnau đơs bơh ală bác sĩ gah kòp do dê, tiah Tây Nguyên là kơnhoàl ù tiah geh khà cau bơtờp ală kòp bè tuyến giáp uă ngan jơh, ngan là kòp as tuyến giáp mờ ung thư tuyến giáp. Bulah sùm gơtìp mơya do gơlơh wơl là kòp [ươn ngan geh sơm bời jơh dilah sền go\ gờ` mờ bulah neh gơbàn ung thư.

Tuyến giáp gơlơh bè să jan kung kìm geh tiah sơnđan là chôp lôp, gơ ơm tềng ngko. Tuyến giáp geh kơnòl broă lơh gơlik dùl bơta hormone sơnđan là T3, T4 tàm mhàm mờ geh jun tus ală bơnah tàm să jan mờ đơng pơlam jơh ală bơta tam gơl. Bulah să jan dềt mơya tuyến giáp geh gơnoar broă dờng màng ngan, gơ gam dong lơh tam gơl bơta duh mrềt tàm să jan dipal mờ tiah ơm kis, dong tơngoh in sùm ngac ngar àng sơrdah, plai nùs gơ lòt ring sùm…

Tàm gah kòp Ung bướu, Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên, kờp bal pah ngai, gah kòp do reh ai rlau 10 nă cau bơtờp as tuyến giáp mờ ung thư tuyến giáp in. Jat bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp, Kuang atbồ Gah kòp ung thư yal, tu\ do khà cau bơtờp ală kòp bè tuyến giáp ngai sơlơ uă.

Tàm ală nam rềp ndo, den kòp ung thư tuyến giáp tàm Việt Nam ngai sơlơ gơguh. Tàm nam 2016, 2017, tàm Pơrjum kòp ung thư gùt lơgar geh tơrgùm kờp là ung thư tuyến giáp là ung thư ơm dơ\ 4 tàm ală kòp ung thư sùm gơbàn. Bulah kơno đơs ung thư tuyến giáp den gơlơh rơngòt ngan, mơya do là kòp ung thư dilah sền go\ gờ` den khà sơm bời gơtùi là uă ngan.

Ală kòp sùm gơbàn tàm tuyến giáp, tàm hơ\ geh: ung thư tuyến giáp, as tuyến giáp, ờ pràn tuyến giáp, gơprồ tuyến giáp, sồt tuyến giáp. Jat tơrgùm kờp, khà cau bơtờp kòp gơbàn tàm cau ùr uă rlau pơndrờm mờ cau klau. Sơnam sùm gơbàn kòp do là bơh 30 tus 35 sơnam.

Bi H’Líp 32 sơnam ơm tàm kơnhoàl Dăk Mil, càr Dăk Nông yal, sền go\ să jan he dê gơtìp as tuyến giáp pơgăp mờ do rlau 1 nam. Tài bơh gam geh bun mờ gơbàn as bè ờs ờ kơn jơ\ den tàng tơnơ\ tu\ deh kòn bi hơ\ sồng tus gah kòp ung bướu, Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên sơm kòp. Lài hơ\, bi ai lơh kơlôi rcăng ngan bè bơta kòp bơh he dê. Tu\ geh ală bác sĩ bơto pơlam bi H’Líp neh iang nùs rlau. Tơnơ\ 5 ngai reh, să jan bi dê neh pràn wơl. Bi H’Líp yal.

Bơh sơnrờp gơ ờ geh kơnhà, gơlơh bè he ngkhàc gơlik kơnhà, bơta gơbàn bơh gơ dê là bè hơ\, mơya să jan he gơlơh glar ngan, sền tềng ngko go\ geh dùl nơm as. Tài bơh gam geh bun den sền go\ geh kòp do den tàng oh ờ gơtùi lòt reh, den tàng tus dì tu\ do, oh hơ\ sồng geh reh. Tơnơ\ tu\ reh den gơlơh tàm să jan nggờc nggờr ngan, kơnhà tàm ngko ờ gam tai. Lài hơ\, a` ờ gi\t bè kòp do, tu\ lòt kham den a` hơ\ sồng gi\t bè kòp as tuyến giáp.

Jơh ală cau ndrờm rơngòt mờ kơlôi rcăng ngan tu\ kơno đơs tus kòp ung thư. Mơya, mìng is gơ wèt mờ kòp ung thư tuyến giáp den bơta gơlơh niam rlau. Bơta kòp do geh khà sơm bời jơh là uă ngan dilah sền go\ kòp pa gơbàn. Jat bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp, Kuang atbồ Gah kòp ung thư, Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên yal, tu\ do tàm Dăk Lăk đơs is mờ uă anih lơh sơnơm ndai tàm gùt lơgar đơs bal, kòp ung thư tuyến giáp gơtùi geh sơm bời mờ ală măy mok gah lơh sơnơm jak chài pa rài do dê, khà bời kòp uă ngan. Tàm tơngai pa gơbàn kòp, 90% khà cau gơbàn kòp ung thư tuyến giáp geh reh geh bời jơh kòp. Dùl nă cau gơbàn kòp ung thư tuyến giáp geh reh uă dơ\ tàm rài kis mờ bơta do dong gàr rài kis bơh cau kòp dê jo\ rlau.

Bè bi Nguyễn Thị Lan (48 sơnam) ơm tàm xã Băng A Đrênh, kơnhoàl Krông Ana, càr Dăk Lăk. Bi Lan sền go\ he gơtìp kòp ung thư tuyến giáp jơla ngan, tàm tu\ kòp gơbàn tàm tơngai dơ\ 2, neh geh tềl tơngo\ gơ aniai tus bơnah ndai tàm să jan. Tơnơ\ mờ tu\ lòt kham tàm uă hìu sơnơm gah kòp ung bướu tàm Hà Nội mờ [òn dờng Hồ Chí Minh, lồi du\t bi Lan lơh nền rê tus Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên nàng sơm kòp. Ală bác sĩ pà gi\t, kòp bi dê kal ke ngan, dilah sơm kòp tàm càr digơlan gơtìp aniai den tàng lơh sră nggal ai bi in lòt sơm kòp hìu sơnơm dờng. Mơya tài rài kis hìu bơnhă kal ke, bi Lan mờ hìu bơnhă neh pin dờn mờ dan mờ ală bác sĩ Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên sơm kòp. Tơnơ\ dùl nhai piam kòp tàm hìu sơnơm, sơrlèt gan 2 dơ\ reh, tu\ do să jan bi Nguyễn Thị Lan dê neh pràn rlau dùl êt.

Ală bác sĩ tàm Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên pà gi\t, a` gơtìp ung thư tuyến giáp neh gơtìp aniai tus tơngai dơ\ 2, mờ bơta as neh gơ aniai tus tơngai dơ\ 2 tai. Ală bác sĩ ai lòt tus Sài Gòn nàng sơm kòp mơya tài rài kis hìu bơnhă kal ke, kòn gam dềt, ờ geh priă jền, den tàng a` dan mờ bác sĩ Giáp pà a` in sơm kòp tàm do. Reh tus tu\ neh 29 ngai, geh reh 2 dơ\, tu\ do să jan neh gơ bời đau, sàu sa kung gơmu\t đau sơl. Mho do là geh ai lik rê bơh hìu sơnơm.

Jat bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp yal, tu\ do, broă gi\t jơnau bơh taì gơbàn ală kòp bè tuyến giáp đơs bal mờ kòp ung thư tuyến giáp đơs is ờ hềt git loh làng. Cau mìng gơtùi gi\t geh ală jơnau digơlan lơh bơtờp kòp lơm. Den tàng bè hơ\, jơh tơl nă cau pal rcăng lài sền go\ kòp gờ` mờ broă siêu âm tuyến giáp ờs mờng pah dơ\, ngan là gơ wèt mờ ală cau geh pơhìn gơbàn uă bè gơbàn ală kòp geh broă lơh sòl tia xạ, kis tàm tiah gơtìp aniai tài bơh tia xạ, tàm hìu bơnhă geh cau gơtìp kòp bè tuyến giáp ...

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến