Trồ tiah tàm lồi nam tam gơl nisơna la tu\ bươn ngan ai ờ ua\ bơta kòp tam gơl kàl gơbàn bè kòp ờ pràn ta\ nhơm, kòp nggùh mriềt, kòp jê ndul, kòp jê kồ ntìng…Kòp gơlơh bè ngai slơ gơbàn kơnjơ\ ngan rlao di lah trồ mriềt, aniai tus pràn kơldang sa\ ja`. Dilah ờ geh sơm di tu\, dilơlan gơbàn ngòt nrgơt tus màng kis. Jơnau ngai do, geh yal Ală kòp ngòt rơngơ\t gơguh tàm kàl mrềt

Tu\ trồ tiah mrềt, tam gơl kàl, [uơn ngan gơtìp ờ uă kòp bè tơnơ\ do:

Kòp ờ pràn tă nhơm: trồ tiah mrềt là tu\ lơh ală kòp bè gùng tă nhơm bè gơl^k muh, as sồt xoang muh, jê rơnồng dờ, as klờm soh tơnguh uă.

Kòp kòl, bơcah gùng mhàm tơngoh: tàm kàl mrềt, trồ tiah mrềt, ală kòp gơrềng tus mờ nùs, gùng mhàm bè kòp gơ-ơm mhàm ni sơna, rơndồr mhàm tàm nùs, nùs ờ pràn di gơlan gơlan tơnguh mhar. Tàm trồ tiah mrềt, gùng mhàm gơrồt, lơh kòl mhàm mờ gơtìp kòl, bơcah gùng mhàm. Jăt jơnau bơto sồr bơh bác sĩ dê, cau gơtìp kòp nùs, gùng mhàm pal sền gròi sùm broă gơguh mhàm pah ngai, mờ pal cèng bal sơnơm dong kờl nùs pah tu\ l^k hờ bơdìh.

Jê kồ jơng, kồ tê: tàm bơta trồ tiah mrềt lơh ală gùng mhàm gơrồt, lơh mhàm tus  tàm ală tiah gùt să, tàm hơ\ geh bal ơră kồ jơng, kồ tê ờ uă, lơh gơl^k ală bơta bè jê tàm ơră ntìng, jê tềng kồ jơng, kồ tê, kơl dang tàm pơnì, jơng kồt, tàm bu\t.

Jê as tồr mờ t^ tồr: gơl^k geh t^ tồr tu\ trồ tiah mrềt là tài ală gùng mhàm gơrồt, lơh ờ ndrờm broă gơlòt ală gùng mhàm tus tềng tồr tàm hơ\ geh bal ală gùng mhàm kơno. Tu\ tồr gơtìp as sồt, lơh gơtìp ờ kơno ha là gơtìp t^ tồr.

Bơta kòp do mìng gơtìp tàm kơnòm dềt uă rơlao mờ cau dờng. Trồ tiah mrềt, kơnòm dềt [uơn ngan gơtìp as tồr. as tồr tàm kơnòm dềt mờng geh ală bơta bè duh să, jê tồr, mpong tồr, gơl^k dà tồr, kơno ờ uă…di lah ờ sơm kòp gờ`, kơnòm dềt [uơn ngan gơtìp bluh khài tồr mờ gơtìp t^ tồr.

Kòp nggù: nggù là kòp mờng gơl^k geh ngan tàm tu\ trồ tiah mrềt, tàm hơ\ uă ngan là tu\ bơta mrềt gơmù uă. Ală cau kòp nggù mờng gơl^k geh ală bơta bè duh să mờ ờ gơl^k dà kơlhề, jê bồ, kơrwài, bơsiă, gơl^k dà muh, să bồ mrềt di mơ.

Jê ndul: di lah ờ lơh ram să, he [uơn ngan gơtìp jê ndul. Jê ndul tài trồ mrềt mờng geh ờ uă bơta bè: jê ndul, hăt ndul, sào sa ờ tơrdih phan sa, lòt đì ndul phơng geh uă dà, ha là gơtìp hă, jơng tê mrềt. Mờ gơlơh ngòt mrềt.

Tu\ jê ndul tài mrềt, he gơtùi hùc sơnơm bal mờ ceh tềng ndul, ceh gùt dar klo\ ha là buh nha ngải cứu kờ` ceh tềng ndul, mờ gùt dar klo\. He kung gơtùi lơh ram ndul tu\ b^c mờ ba` sa ală phan sa ris, mrềt, ngềt…

Jê klung: kòp jê klung mờng gơl^k geh wơl tàm ală ngai trồ tiah mrềt, tài tàm tu\ trồ tiah mrềt, bơta pràn sơndră mờ kòp să jan he gơmù mờ lơh gơl^k geh ală vi khuẩn helicobacterpylori tơnguh pràn. Ală vi khuẩn do tàm bơta tòm lơh gơtìp as sồt tàm klung mờ lơh gơtìp jê klung.

                                                                      Cau mblàng Ndong Brawl.