VOV4.K’ho - Tu\ do, dùl tàm ală broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre kơl jăp, sơndră mờ tam gơl trồ tiah geh ală cau jăk chài yal là tơnguh uă bơta sinh học tàm suơn tam phan bè tam tòm chi tìm kơl dìng, tòm chi brê bơrlu\ bal tòm chi sa plai… gam sơnđan là lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal. tàm mùl màl, broă lơh do geh làng bol tàm càr Dak Lak đơs is mờ làng bol ală càr Tây Nguyên đơs bal tơnguh bơtàu uă bơta neh lơh geh cồng nha uă bè lơh sa, tiah kis brê bơnơm. Mơya, broă tơnguh bơtàu broă lơh do mìng geh lơh is, ờ hềt geh broă dong kờl niam bơh gơnoar atbồ kung bè ờ hềt geh broă lơh loh làng bơh dà lơgar.

Kờ` g^t loh rơlao tai bè ală kal ke bơh broă gam gơlời gời broă lơh do tàm broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal. Ồng Nguyễn Tiến Định, lơh broă tàm Viện Chính sách mờ chiến lược tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre yal nền nòn:

-Ơ ồng, ồng đơs bè lơi bè ală broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal tu\ do mờ ală broă lơh kờ` ai broă tơnguh bơtàu broă lơh sa do?

Ồng Nguyễn Tiến Định: Tu\ do, di gơlan ờ hềt geh broă lơh is mùl màl ai tiah lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal, bu\ lah tàm mùl màl broă lơh do neh mờ gam geh lơh, ală broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal geh cồng nha bè lơh sa - mpồl bơtiàn - tiah kis.

Geh uă ngan ală cau lơh broă kơlôi sơnơng kung neh ai go\, mơya mìng geh tàm tiah lơi hơ\ geh ală broă lơh sơnđan là geh gơrềng bal tus mờ broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal. Bè: broă ai tiah lơh sa suơn sre, broă lơh ai chi brê đơs is ờ geh broă lơh ai broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal là ờ hềt geh. Hơ\ di gơlan là broă gam g geh broă dong kờl dờng ngan tu\ do.

-Bè ồng pa đơs là ală broă lơh geh ai broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre pơgồp bal là ờ hềt geh. Bè hơ\, he geh ală broă lơh gơrềng bal lah ờ? Mờ ală broă lơh gơrềng bal do neh pơgồp bal bè lơi tàm broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal?

Ồng Nguyễn Tiến Định: Bơdìh mờ broă gam geh broă dong kờl ai broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal, den tu\ do ală broă lơh gơrềng bal tus mờ broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal kung gơbàn uă bơta ờ pràn. A` đơs pơniơu: bè dong kờl khà broă lơh sa suơn sre den tu\ do thông tư sồ 27 bơh Bộ Nông nghiệp mìng rơ\p geh ai bè khà broă ai broă lơh sa suơn dờng brê bơnơm mờ lơh sa suơn dờng suơn sre (Hơ\ là tam phan mờ ròng phan) mơya gơwèt mờ lơh sa suơn dờng jơh bal broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal den ờ hềt geh dùl khà broă is mùl màl.

Den tàng, ờ hềt geh khà broă mùl màl ai broă lơh sa suơn dờng lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal in, den loh làng broă lơh kờ` dong kờl ai broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal tu\ do kal ke mờ ờ geh mờ ờ pràn. Broă dơ\ 2 là khà broă ai ală broă tam jào kỹ thuật bè broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal ờ uă ngan. Ù tiah lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal den tàm tiah sar lơgar ngài, broă lòt rê kal ke. Broă lơh ai broă bơto pơlam broă lơh sa suơn sre, bơto pơlam broă tam brê kung ờ uă.

Broă dơ\ 3 ờ pràn tàm broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal tu\ do là: broă lơh gơrềng bal tus broă dong kờl lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal tơrgùm mìng tàm broă lơh sa, bơto kỹ thuật, ală broă lơh gơrềng bal tus mờ broă lơh gơs phan ngui sa bơh broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal, kă bro phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal, tơnguh bơtàu khà măt kă bro phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal ờ geh uă, geh tu\ là ờ geh tơn.

-Ơi, bơh ală broă lơh gam ờ pràn mờ ồng pa đơs, den jăt ồng tàm tơngai tus, he pal lơh bè lơi kờ` broă lơh sa do tơnguh bơtàu?

Ồng Nguyễn Tiến Định: Jăt a`, lài ngan là ală càr kung bè ală bộ, gah lơh broă dà lơgar pal geh ală broă kơlôi sơnơng mờ geh ală broă lơh mùl màl ai tiah lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal in, tài tàm mùl màl, ală broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal neh ai go\ geh cồng nha, ală cau jăk chài neh đơs mờ mùl màl gam geh.

Den tàng lơh bè lơi he pal geh ală broă lơh mùl màl ai broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal do. Bè, gơtùi pơgồp bal tàm ală broă lơh rơndăp broă, bè broă lơh [òn lơgar pa, kuơ màng là broă lơh OCOP (tơl xã dùl bơta phan) gơwèt mờ ală phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal do. Bơta tai, he pal tam gơl ală sră nggal gơrềng bal kờ` pleh broă tàm sơlơ\u wơl tàm broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal.

Bè geh ală khà broă mùl màl is ai broă lơh sa suơn dờng bơh broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal, tàm tơngu me hơ\ geh ală broă lơh di pal.

Dơ\ 3, pal sền gròi rơlao tai tus mờ broă bơto pơlam broă lơh sa brê bơnơm, bơ\t bơtàu broă tam jào bè lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal, tơnguh broă kơlôi sơnơng ai broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal geh cồng nha di pal mờ tơl tiah, tơl gah broă, tơl cau, tơl làng bol, tàm hơ\ uă ngan là làng bol kòn cau krơi is.

-Kờ` gơtùi ai gùng dà broă lơh di pal, di den ha pal g^t loh bè cau, bè hơ\, broă lơh tơngu me dữ liệu bè ală broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal geh kuơ bè lơi ơ ồng?

Ồng Nguyễn Tiến Định: Di ngan, tu\ do he neh geh ală jơnau kơlôi sơnơng bè ală broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal bloh, mơya a` go\ ală broă kơlôi sơnơng do gam ờ pràn, ờ ndrờm bal mờ ală broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal tu\ do gam mìng lơh is, den tàng ờ hềt geh dùl broă lơh tơngu me dữ liệu tơrgùm bal tàm gùt lơgar.

Kờ` he g^t là broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal tu\ do gam bè lơi, khà geh bè lơi, gơdờp tơl tiah lơi, tơl bơta phan bè lơi. Den tàng, bol a` kơlôi là he pal lơh dùl tơngu me dữ liệu bè ală broă lơh sa suơn sre brê bơnơm pơgồp bal mùl màl ai tơl gah broă, tơl tiah dềt in… den tàm tơngu me hơ\ he geh ală jơnau mblàng wơl mờ ai geh ală jơnau sồr kờ` dan mờ rboă lơh mùl màl di pal rơlao.

-Ơi, dan ưn ngài ồng uă ngan!