VOV4.K’ho - Ung thư tuyến giáp (mờ dà he sơnđan là kòp bòm ngko) là kòp di gơlan geh sơm bời di lah go\ tàm tơngai gờ`. Bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp, kuang atbồ khoa Ung bướu, hìu sơnơm tiah Tây Nguyên yal bè ală bơta tơngo\ chờ tàm broă sơm kòp ung thư tuyến giáp.

-Ơ bác sĩ! Bơta lơi lơh gơbàn kòp ung thư tuyến giáp?

Bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp: Ung thư tuyến giáp kung bè uă bơta kòp ung thư ndai, bơta tòm là sền di kòp do den ờ hềt g^t loh làng. Mơya, cau mìng g^t geh bơta di gơlan gơbàn bal mờ bơta [uơn.

Ală bơta [uơn hơ\ là bơta pràn sơndră mờ kòp să jan gơmù; dơ\ bàr là gơbàn ală bơta kòp lài mờ hơ\ mờ di lah geh sòl ală tia xạ ha là kis tàm ală tiah gơtìp aniai bơh tia xạ; hơ\ sồng ală kòp tàm tuyến giáp tàm bơta ală kòp ndai bè, jê as tuyến giáp neh jo\, kung geh gơguh broă di gơlan lơh gơbàn kòp ung thư tuyến giáp.

Bơdìh hơ\ tai, cau gam go\ gơrềng tus mờ bơta hìu nhă. Hơ\ là tàm hìu nhă di gơlan geh uă cau gơbàn kòp tuyến giáp. Khà kòp ung thư tuyến giáp mờ sơnam mờng gơbàn ngan bơh 30 tus 50 sơnam

-Kòp ung thư tuyến giáp geh tơngo\ bè lơi ơ bác sĩ?

Bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp: Kòp ung thư tuyến giáp là kòp ung thư mãm tính, hơ\ là gơbàn bơh kòp do lơyài ngan. Tu\ as gam dềt den ờ tơngo\ bơta lơi. Tu\ as dờng, geh tơngo\ jê den hơ\ sồng g^t neh tàm tơngai jơla (jroă), mờ ală bơta gơbàn bè: chào ngko, lơwan kòl, gơlar tă nhơm, gơl^k toh. Ha là jê gơguh tàm bồ den lơh jê bồ, jê tus tàm ntìng den lơh jê ntìng gòr ngkời, jê tus tàm klờm soh den lơh gơbàn bơsiă. Đơs tơrgùm bal, tu\ neh gơbàn den kòp neh tàm tơngai jroă.

Bơtoah ngan, tu\ do ală phan sền kờ` g^t kòp ung thư tuyến giáp niam ngan, mờ phan sền kung [uơn hơ\ là siêu âm. Tu\ siêu âm tuyến giáp, cau geh sền go\ as hơ\ gơs kòp ung thư lah ờ. Lài do, broă sền kờ` g^t kòp gam ờ pràn tàm bơta là bè ờs as dờng, ai tê sền kung g^t, mơya siêu âm neh g^t mờ gơtùi ai jrum c^t ai dà mhàm sền kờ` g^t kòp.

-Ơ bác sĩ! Tu\ do, tàm hìu sơnơm tiah Tây Nguyên gam ngui ală broă lơh lơi kờ` sơm kòp ung thư tuyến giáp mờ geh cồng nha bè lơi?

Bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp: Tàm khoa Ung bướu, hìu sơnơm tiah Tây Nguyên den kung ndrờm mờ ală hìu sơnơm ndai, broă sơm kòp ung thư tuyến giáp niam ngan tu\ do là reh tu\ gam gơtùi reh. Tu\ reh tàm tơngai gờ` den khà bời kòp geh tus 90%.

Làng bol he geh dùl nùs nhơm kơlôi ờ di bè do: kơno kòp ung thư là ờ gơtùi re là ngòt den tàng ờ lòt reh. Tài ngòt ờ reh den tàng hur mờ nha sơnơm lơh gơbàn sồt, mồr, kòp ung thư gơsa tàm gùng tă nhơm, sa tàm gùng mhàm, tu\ neh jroă ngan ờ gơtùi reh tai den hơ\ sồng tus hờ hìu sơnơm.

Kòp ung thư tuyến giáp 90% gơtùi sơm bời mờ broă reh. Geh ală cau tơnơ\ mờ tu\ reh den gơbàn tai mơya bác sĩ gơtùi reh tai. Geh uă cau reh tus 6, 7 dơ\ mờ kung gam kis tai rơlao 30 nam. Broă sơm kòp niam bơh kòp ung thư tuyến giáp là reh.

Bè broă sơm kòp hờ bơdìh hìu sơnơm tàm hìu sơnơm tiah Tây Nguyên, ală bác sĩ neh lơh mờr jơh ală dơ\ reh mờ anih tòm dờng ngan geh lơh. Hơ\ là, bơdìh mờ broă reh bè ờs, den gam geh lơh jăt broă reh mờ pềs siêu âm. Ai pềs do reh geh lơh ờ hoan gơbàn gơl^k mhàm, tơngai reh mhar, sồt reh ờ uă, tơnơ\ mờ reh den ờ hoan kal ke. Dơ\ bàr tàm ală as niam, reh nội soi tuyến giáp kung neh geh lơh uă nam.

-Ơ bác sĩ! Lơh bè lơi kờ` g^t kòp as giáp bè ờs mờ as ung thư tuyến giáp?

Bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp:  Mùl màl bơta tơngo\ bơh as giáp mờ ung thư tuyến giáp mờr ndrờm bal tàm tơngai gờ`. Tàm tơngai gờ`, hơ\ là dùl nai as tềng ngko, ntrờn jăt he lơwan. Gơwèt mờ as bè ờs, tu\ as dờng, lơh kòl, lơh kal ke, hăt tềng ngko.

Tu\ geh tơngo\ ală bơta ndai den pal geh pin là as ung thư: lài ngan là geh 1 as tềng ngko mờ cau kòp gơtìp chào tu\ đơs, hùc dà gơtìp tơrglă; dơ\ bàr là cau kòp glar tă nhơm; dơ\ 3 là as dờng tềng ngko. Hơ\ là ală bơta tơngo\ mờ as bè ờs ờ geh.

Mơya tu\ neh gơbàn ală bơta tơngo\ bè hơ\ den kòp neh tàm tơngai jơla ngan (jroă). Mơya geh uă ală cau gơbàn kòp ung thư tuyến giáp gam sơm kòp tàm hìu sơnơm ndrờm go\ gờ`, mìng geh 2, 3 nă cau jroă là cau ờ bài tus kham ha là kis tàm tiah ngài.

-Kòp bè tuyến giáp đơs bal mờ kòp ung thư tuyến giáp đơs is geh gơrềng tus mờ bơta lơi tàm tiah kis lah ờ ơ bác sĩ?

Bác sĩ Nguyễn Đăng Giáp: Tàm lơgar Việt Nam, broă geh dờp kòp ung thư mpồl bal kung ờ hềt g^t loh làng tus tơl tiah. Mơya tàm broă lơh, a` go\ kòp bòm ngko geh tìp uă ngan tàm làng bol kis tàm Tây Nguyên.

Ờ hềt geh dờp loh làng, mơya tàm khao sơm kòp ung bướu, pah ngai reh bơh 2 tus 3 nă cau gơtìp kòp ung thư tuyến giáp là bè ờs mờ khà sơm kòp geh bời uă ngan. Kung kờ` yal nàng làng bol in g^t mờ ờ pal ngòt bè jơnau do, mờ broă di gơlan sơm bời kòp do tus 90% di lah go\ gờ`, den tàng he pal lòt kham gờ`.

-Ơi, dan ưn ngài bác sĩ!

                                                                                                                                                                         Cau mblàng Ndong Brawl