VOV4.K’ho - Tus tu\ do, khà cau gơbàn kòp sốt xuất huyết tàm càr Dak Lak neh gơmù rơlao nggùl jăt mờ tu\ do nam lài. Bơta do pà go\ broă sơndră mờ kòp bơh gah lơh sơnơm càr Dak Lak gam geh cồng nha.

Kờ` g^t tai bè broă do, mpồl cau ai jơnau tơng^t tàm jơnau đơs do neh geh dơ\ lùp bác sĩ Phạm Văn Lào, atbồ trung tâm y tế dự phòng càr Dak Lak bè broă sơndră mờ kòp sốt xuất huyết tàm càr do.

- Niam să bác sĩ Phạm Văn Lào. Ưn ngài bác sĩ neh tus bal mờ dơ\ cri bơyai mờ bol a` ngai do. Ơ bác sĩ! Bác sĩ gơtùi yal bè lơi bè kòp sốt xuất huyết tàm càr Dak Lak tu\ do jăt mờ tu\ do nam lài?

Bác sĩ Phạm Văn Lào: Gơtùi đơs tàm càr Dak Lak, kòp sốt xuất huyết nam do gơmù rơlao mờ nam lài. Kòp tơrgùm mìng tàm [òn dờng Buôn Ma Thuột, kơnhoàl Lăk, Mdrăk mờ Buôn Đôn. Jăt mờ tu\ do nam lài den nam do khà cau kòp gơmù di pơgăp 62%. Bè bơta virus den gam bè nam lài, mìng là Tuýp Dengue 2.

Nam do, geh 1 bơta krơi is hơ\ là ală kơnhoàl nam lài geh uă cau kòp den nam do neh gơmù rơlao, gam ờ uă kơnhoàl ờ geh uă cau kòp ha là ờ hềt geh cau kòp den nam do geh tơnguh uă, bè tàm xã Yang Tao, kơnhoàl Lăk, thị trấn Mdrăk, kơnhoàl Mdrăk.

- Jăt bác sĩ den bơta lơi lơh khà cau kòp sốt xuất huyết gơmù jăt mờ tu\ do nam lài?

Bác sĩ Phạm Văn Lào: Lài ngan là nam lài he neh geh kòp gơtòp uă, den tàng nam do nùs nhơm bơh làng bol dê neh rơcang lài niam rơlao. Kuơ màng ngan là ală gơnoar atbồ, gah, mpồl lơh broă kung neh tus bal sơndră mờ kòp bơh bồ nam.

Bơh lồi nam 2016, bồ nam 2017, UBND càr Dak Lak neh sồr gah lơh sơnơm pal geh rơndăp broă sơndră mờ kòp sốt xuất huyết pràn ngan mờ geh ai khà priă sơndră mờ kòp bơh gờ` mờ sồr ală kơnhoàl kung lơh jăt bal sơl.

Tàm ală kơnhoàl, ală gah, mpồl lơh broă kung neh tus bal uă ngan. Bè nùs nhơm g^t wă làng bol dê, mìng geh ală tiah lài do ờ hềt geh kòp den làng bol gam ờ sền gròi, gam ală tiah ndai den nùs nhơm rơcang lài sơndră mờ kòp, bal mờ broă sền gàr tiah kis, gơsơ\t kih dà neh niam rơlao ngan.

Gam 1 bơta geh nùs nhơm khoa học tai là ală tiah nam lài geh kòp den neh geh broă sơndră mờ kòp tàm mpồl bơtiàn, den tàng khà cau gơbàn tàm ală tiah do gơmù rơlao jăt mờ nam lài.

- Ơ bác sĩ! Bơh bồ kàl mìu nam do den gah lơh sơnơm neh lơh jăt ală broă lơh lơi kờ` sơndră mờ kòp sốt xuất huyết mờ cồng nha bơh broă do bè lơi?

Bác sĩ Phạm Văn Lào: Gơtùi đơs là ờ, bơh bồ kàl mìu ờ di là he neh geh rơndăp broă sơndră mờ kòp sốt xuất huyết bơh bồ nam tơn. Bơh nhai 1, he neh geh 1 rơndăp broă lơh gơs niam, ală broă lơh geh ai tơl^k neh geh UBND càr Dak Lak k^.

Mờ càr Dak Lak kung là 1 tàm khà ờ uă ală càr mờ Chủ tịch UBND càr đơng lam broă sơndră mờ kòp sốt xuất huyết, den tàng mpồl đơng lam sơndră mờ kòp bơh càr tus kơnhoàl, xã lơh broă di pal ngan.

Dơ\ 2, bè gah broă lơh, he neh bơyai lơh sền gròi ală tiah geh kòp lài do tàm gùt càr bơh nhai 3 mờ he neh go\ gờ` ală cau kòp, do là 1 tàm ală bơta tòm kuơ màng tài go\ gờ` den geh kơrian mhar broă gơtòp kòp, den tàng tus tu\ do, khà cau kòp kung ờ tơnguh mờ kung ờ hềt geh cau lơi gơbàn chơ\t.

Dơ\ 3 tai là he lơh niam broă lam sồr mờ uă broă lơh krơi is. He geh ală dơ\ pờ tơl^k jơnau đơs, sơnđio rùp tơn, hơ mblàng ală jơnau lùp bơh làng bol, geh dơ\ tơrgùm jơnau tơng^t bè kòp tàm ală tiah di tu\.

Bè broă lơh, he kung gam lơh jăt broă bơto ală mpồl in, tàm hơ\ uă ngan là broă sơm kòp mờ sền gròi kòp. He rơcang tus tàm ală tiah kờ` sền gròi broă sơndră mờ kòp, kờ` di tu\ tơnguh ală broă gam ờ tơl tàm ală mpồl lơh broă.

Mờ ală broă lơh bè hơ\, bal mờ broă tus bal bơh gùt mpồl bơtiàn den gơtùi đơs tus tàm tu\ do, he neh lơh geh cồng nha tàm broă sơndră mờ kòp sốt xuất huyết.

- Ơ bác sĩ! Bè hơ\ tàm ală nhai pơn jăt tai, gah lơh sơnơm geh tơrgùm tàm ală broă lơh lơi kờ` tơmù ờ uă ngan ală cau gơbàn kòp pa?

Bác sĩ Phạm Văn Lào: Mờ tơngu me tòm là tơmù khà cau gơbàn kòp mờ ba` lời gơbàn cau lơi chơ\t den gah lơh sơnơm gam sền kuơ broă lơh jăt niam ală broă lơh do.

Mờ bơh tu\ do tus jơh kàl mìu, he pal hòi jà jơh gùt mpồl bơtiàn tus bal tàm broă gơsơ\t kih dà, lơh kloh niam tiah kis. Lơh jăt niam jơnau sồr “Ờ geh kih dà, ờ geh phan lơh gơtòp kòp, ờ geh kòp sốt xuất huyết”.

- Ơi, dan ưn ngài bác sĩ uă ngan!

Cau cih mờ yal tơng^t Ndong Brawl