VOV4.K’ho- Kham sền, sền gàr pràn kơldang să jan là dùl tàm ală gơnoar tờm ngan bơh kòn bơnus dê. Gơwèt mờ làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau, nàng sền gàr gơnoar tờm ngan do, tơngai lài, Đảng mờ Dà lơgar neh geh uă bơta sền gròi dong kờl bơcri priă lơh phan bơna ai ală hìu sơnơm xã in.

Jăt cồng nha lùp kờp jòi tơrgùm jơnau yal bè bơta geh ngan lơh sa- mpồl bơtiàn bơh 53 jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau dê nam 2019, tŭ do, jơh ală xã tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau neh geh hìu sơnơm xã, geh tus 99,5%, ndrờm mờ cồng nha lùp kờp nam 2015. Jơh ală hìu sơnơm xã tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau geh lơh kơ̆ kơl jăp mờ sơmang halà lơh nggùl tơmời mờ sơmang; lơh geh khà 99,6%, gơguh 0.8 khà bơnah rhiang pơndrờm mờ nam 2015. Khà xã geh hìu sơnơm lơh geh tơl jơnau sồr dà lơgar dê bè lơh sơnơm kấp xã jăt tơl jơnau sồr dà lơgar tơngai tus nam 2020 geh 83,5%, gơguh mờr 2 dơ̆ pơndrờm mờ nam 2015 (45,8%).

Tơnguh tai ală hìu sơnơm xã là dùl tơngume kuơmàng bè lơh sơnơm mờ Kơrnoăt Dà lơgar 6 bè sền gàr pràn kơldang să jan làng bol in tàm tŭ tơngai pa neh đơs tus. Jăt mờ hơ̆, ală hìu sơnơm xã pal ătbồ, kham sền, sền gàr pràn kơldang să jan bơh tơl hìu bơnhă, tơl nă làng bol tàm xã dê; geh tơl bơta pràn sơm kòp, sền gàr pràn kơldang să jan bơh sơnrờp ai làng bol in, tơrmù ƀà broă làng bol pal mŭt tàm hìu sơnơm piam kòp nàng bơsong jơnau geh ngan hăt hal ir hìu sơnơm. Bè hơ̆, hìu sơnơm xã lơh gơnoar broă bè “cau gak mpồng” là tiah bơh sơnrờp làng bol gơtùi lòt tus tŭ gơtìp kòp tê jê să, kòp bơtờp, gam pal dờp lơh kơnòl broă kuơmàng ngan. Nùs nhơm là lơh bè lơi nàng drơng làng bol in mhar ngan rlau jơh, rềp ngan rlau jơh, den tàng bè hơ̆ tàm ală broă lơh bơh Đảng, Dà lơgar dê...ndrờm đơs nền bơta kuơmàng bơh lơh sơnơm xã dê mờ ờ tŭ lơi tam gơl nùs nhơm bè gơnoar broă, broă lơh bơh lơh sơnơm xã dê. Mò Trương Thị Kim Phượng- Kuang ătbồ Hìu sơnơm xã Quảng Lập, kơnhoàl Đơn Dương, càr Lâm Đồng yal: Hìu sơnơm geh bơcri priă lơh den bè phan bơna tàm dơlam mờ bơdìh hìu sơnơm là niam tre ngan. Ai bè măy mok den geh bơcri priă blơi wơl phần mềm măy tính, kƀàng cơghế, tùh, măy mok kham sơm kòp bè măy dơlam khí quản, ală măy bè đông y, đèng sòl, măy đo nùs bun kòn. Mơya măy do den hìu sơnơm gam ngui geh cồng nha nàng drơng ai làng bol in. 

Nùs nhơm là lơh bè lơi nàng drơng broă làng bol in mhar ngan rlau jơh, rềp ngan rlau jơh, den tàng bè hơ̆ tàm ală broă lơh bơh Đảng mờ Dà lơgar dê...ndrờm đơs nền bơta kuơmàng bơh lơh sơnơm xã dê mờ ờ tŭ lơi tam gơl nùs nhơm bè gơnoar broă mờ broă lơh bơh lơh sơnơm xã dê. Tàm tơngai lài, bol he neh lời uă bơta sền gròi tus lơh sơnơm xã in, bulah bè hơ̆ nàng tơnguh uă gơnoar broă bơh lơh sơnơm xã dê kung kờñ pal sền gròi rlau tai tài bơh tŭ do kung gam sơl uă jơnau kờñ bè bơtàu tơnguh lơh sơnơm xã ờ hềt lơh jăt geh broă jàu lơh...Den tàng bè hơ̆, bol he pal bal mờ gơ̆p lơh ngan nàng lơh sir jơnau kờñ sền gàr pràn kơldang să jan, nàng làng bol ngai sơlơ geh sền gàr pràn kơldang să jan tàm xã niam rlau. 

Lồi nam pa do, Bộ Y tế neh sơnđờm lơh mờ kĭ hơ jơnau ring bal lơh Rơndăp broă lơh Bơcri priă lơh mờ bơtàu tơnguh ală hìu sơnơm xã. Rơndăp broă lơh geh priă bơcri lơh rlau 126 tơlak dolar Mỹ. Tàm hơ̆, priă càn bơh Ngân hàng Dunia dê (WB) là 80 tơlak dolar Mỹ; priă dong kờl ờ tơm wơl là 25 tơlak dolar Mỹ, gam wơl là priă tă pơgồp. Rơndăp broă lơh geh lơh tàm 05 nam tàm 13 càr geh gal làng bol jơi bơtiàn kòn cau ơm kis, hơ̆ là: Hậu Giang, Bạc Liêu, Trà Vinh, Long An, Hà Giang, Bắc Kạn, Sơn La, Yên Bái, Hoà Bình, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Quảng Trị mờ Ninh Thuận.

Jăt mờ hơ̆, rơndăp broă lơh geh lơh pa 138 hìu sơnơm xã mờ lơh niam wơl 325 hìu sơnơm xã ndai, lơh niam wơl 12 hìu sơnơm kơnhoàl bơh 13 càr dê; ai pà măy mok phan bơna kờñ pal geh nàng kờñ pơgồp bơnah tơnguh uă bơta niam drơng broă; bơto bơtê tơnguh uă bơta jak mpồl cau lơh sơnơm ai kuang bàng lơh sơnơm xã in bè ală tơngume: mblàng yal bơto bơtê pràn kơldang să jan; sền gàr, tơnguh uă bơta pràn kơldang să jan làng bol in gơ jăt bal mờ sền gàr pràn kơldang să jan bơh sơnrờp; rơcăng sơndră kòp bơtờp; sền swì, sền gŏ gờñ, ătbồ bàr pe bơta kòp ờ lơh bơtờp. Ồng Nguyễn Xuân Long- Chủ tịch Hội đồng Nhân dân kơnhoàl Tiên Yên, càr Quảng Ninh, pà gĭt: Gơwèt mờ lơh sơnơm xã den 100% ală hìu sơnơm xã neh geh lơh niam wơl mờ ai tơl ngan ală măy mok phan bơna bơh hìu sơnơm xã dê mờ hìu sơnơm hơđăng dê. Ală hìu sơnơm xã ndrờm geh bác sĩ mờ khà làng bol geh sră bảo hiểm y tế lơh geh rlau 95%. Bơtàu tơnguh jơh bal ală anih lơh sơnơm đông y, jơh ală hìu sơnơm ndrờm geh lơh sơnơm đông y.

Jơnau kờñ bal bơh Rơndăp broă lơh dê là tơnguh uă bơta niam mờ bơta pràn ngui drơng broă lơh sơnơm bơh ală hìu sơnơm xã dê tàm ală càr lơh rơndăp broă lơh. Dong kờl lơh niam wơl ală drơng broă rơcăng lài, sền gàr pràn kơldang să jan bơh sơnrờp, tơnguh uă bơta pràn kơldang să jan, kham sơm kòp bơh sơnrờp; ai lài ală cau là cau mè, kơnòm dềt in, cau dờng sơnam, cau làng bol ơm kis tàm tiah kal ke, jơi bơtiàn kòn cau pơgồp bơnah sền gàr pràn kơldang să jan, tơnguh uă sơnam kis jŏ, mờ lơh niam wơl bơta niam rài kis bơh làng bol dê.

Gơtùi gŏ, ală hìu sơnơm xã geh bơcri priă lơh bè phan bơna, măy mok lơh sơnơm, phan bơna lơh broă, bal mờ cau lơh broă kham sơm kòp ngai sơlơ jak chài rlau den bơta pin dờn tàm làng bol kung gơguh tai. Broă lơh jơh gùt làng bol ndrờm geh sền gàr pràn kơldang să jan ngai sơlơ kung geh niam rlau.

Cau cih VOV4- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến