VOV4.K’ho - Poh lài, Bộ Lao động-Thương binh mờ Xã hội pơgồp bal mờ Kes priă kơnòm dềt Liên hợp quốc (Unicef) bơyai lơh pơrjum cri bơyai “Bơ\t bơtàu rơndăp broă lơh dà lơgar sơndră mờ tam lơh pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt”. Pơrjum neh ai jơnau đơs mờ cri bơyai ală broă lơh geh nùs nhơm bơsong ală kal ke tu\ do tàm broă sơndră mờ tam lơh pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt kờ` di pal mờ broă kờ` tàm rài pa.

Jăt khà kờp bơh Mpồl lơh sơnơm dunia (WHO), kờp du\ gùt dunia geh di pơgăp 150 tơlăk nă kơnòm ùr dềt mờ 73 tơlăk nă kơnòm klao dềt là cau gơbàn tam lơh pù pờng mờ gơràm tàm broă b^c bài.

Châu Á Thái Bình Dương là tiah geh khà kơnòm dềt gơbàn tam lơh pù pờng mờ sơgràm aniai uă ngan. Jơnau yal bơh Bộ kuang bàng pà go\, nam 2018, gùt lơgar neh gơbàn rơlao 1 rơbô 500 dơ\ sơgràm aniai kơnòm dềt, mờ 1 rơbô 668 nă cau, sơgràm aniai 1 rơbô 579 nă kơnòm dềt, tàm hơ\ geh 1 rơbô 293 nă gơtìp sơgràm tàm broă b^c bài.

Bơdìh hơ\ tai, tam lơh, pù pờng tàm hìu bơsram ngai sơlơ uă, kơnòm bơsram tam lơh tàm dơlam mờ bơdìh hìu bơsram, cau pơgru geh nùs nhơm lơh kơnòm bơsram. Uă broă tam lơh, sơgràm aniai kơnòm dềt lơh gơbàn ờ su\k ơm tus mờ mpồl bơtiàn. Tàm ală dơ\ geh kơrian, dong kờl kơnòm dềt gơbàn sơgràm aniai bơh sồ điện thoại dà lơgar ai kờ` sền gàr kơnòm dềt (111) tàm 2 nam bơh nam 2017 tus 2018, kơnòm dềt gơtìp sơgràm aniai tài cau kuèng, cau kis tàm [òn bal geh mờr 60%, cau pròc mhàm tàm hìu nhă là 21%, cau pơgru, cau lơh broă tàm hìu bơsram rơlao 6% mờ ală cau ndai geh mờr 14%.

Jăt mò Nguyễn Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh mờ Xã hội yal, bơta geh bơh ală broă tam lơh, pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt, kuơ màng tàm ală nhai pa do geh tơngo\ kal ke. Uă broă gơrềng tus mờ tam lơh pù pờng mờ sơgràm aniai kơnòm dềt ờ hềt geh bơsong jơh kờ` tài adăt boh lam gơrềng bal tus mờ kơnòm dềt gam uă bơta ờ nền nòn:

-Kơrnoăt tàm adăt boh lam geh ai, broă lơh mùl màl gơrềng tus mờ broă sền gàr kơnòm dềt, sơndră mờ tam lơh pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt gam tàm broă sền wơl, kơlôi sơnơng, dan lơh gơs, bè: kơrnoăt geh ai mờ bơto sồr bè broă ai ală bơta tơngo\ mùl màl kờ` lơh glài bè tìs kơl tơ\ kơnòm dềt hờ đơm 16 sơnam gam ờ hềt mùl màl, loh làng; ală kơrnoăt tàm adăt boh lam bè broă yal yă đềt mềr, geh broă pơgồp bal nền nòn, ndrờm bal bơh ală anih lơh broă adăt boh lam mờ ală anih lơh broă, mpồl lơh broă ai broă sền gàr kơnòm dềt bơh tàm broă sền să jan bơh broă lơh gah lơh sơnơm tus mờ broă lùp khào, tơmù bơta ờ niam, tơrgùm bal gơwèt mờ kơnòm dềt tus bal mờ broă lơh adăt boh lam ờ hềt loh làng, lơyài tàm broă tam gơl, bơtơl…”

Broă tam lơh, pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt là broă gùt dunia mờ geh tơngo\ gơguh, kuơ màng tàm bơta internet ngai sơlơ geh uă cau ngui. Jơnau yă uă rơlao, mơya kung ai geh wơl ală jơnau geh uă broă gơrềng ờ niam tus mờ kơnòm dềt, lơh ờ niam tus mờ broă sơndră mờ tam lơh, pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt.

Mò Lê Hồng Loan, kuang atbồ broă sền gàr kơnòm dềt, Kes priă kơnòm dềt Liên hợp quốc tàm lơgar Việt Nam đơs là, broă lơh rơndăp broă dà lơgar sền gàr kơnòm dềt ờ mìng tơrgùm tàm ală broă lơh jo\ jòng ha là ală broă lơh tềng đăp măt. Sền gàr kơnòm dềt pal geh nùs nhơm lơh broă bal, geh broă pơgồp bal nền nòn, lơh geh cồng nha bơh ală cấp, ală gah lơh broă tàm broă lơh, bơyai lơh jăt adăt boh lam mờ ai broă lơh kơnòm dềt in.

Anih lơh broă, mpồl lơh broă, hìu bơsram, hìu nhă, cau dùl nă să geh kơnòl sền gàr kơnòm dềt. Broă sền gàr kơnòm dềt pal lơh jăt ală kơrnoăt tàm adăt boh lam, broă lơh di pal, bơta niam geh anih lơh broă dà lơgar geh gơnoar ai geh. Mò Lê Hồng Loan đơs:

-He pal tơnguh broă sền gàr kơnòm dềt bơh ală gah lơh broă geh broă tus bal bơh gah lao động, xã hội, lơh sơnơm, bơto bơtê, kuang àng, tư pháp. Geh adăt boh lam mờ ai geh kơnòl kung bè geh cơ chế dong kờl ai ală mpồl lơh broă mpồl bơtiàn, mpồl tus bal tàm broă ai ală broă sền gàr kơnòm dềt.

Ală broă sền gàr kơnòm dềt neh geh ai tàm adăt mơya ờ hềt geh ai broă lơh lơi là broă lơh geh adăt boh lam ai pal geh ai bè broă pơlam, dong kờl nùs nhơm, tơnguh niam kơnòm dềt gơbàn tam lơh pù pờng, pleh mờ broă mìng tus còp să, pà phan. Lơh ală khà broă, broă bơto sồr sền gàr kơnòm dềt tàm ală cấp kờ` sền gàr anih lơh broă dà lơgar kung bè ală mpồl lơh broă bơdìh mờ mpồl bơtiàn tu\ geh broă sền gàr niam.

Tàm pơrjum, ală cau jăk chài tàm lơgar bal mờ dunia tam pà broă mờng chài bè broă sơndră mờ tam lơh, pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt, pơgồp bal tàm broă bơ\t bơtàu cơ chế chồl pràn, tơnguh broă pơgồp bal bơh ală gah, ală cấp tàm broă sơndră, kơrian geh cồng nha broă tam lơh, pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt; ai jơnau đơs mờ cri bơyai ală broă lơh geh nùs nhơm niam kờ` bơsong ală kal ke tu\ do tàm broă sơndră mờ tam lơh, pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt kờ` di pal mờ broă kờ` bơh broă sơndră mờ tam lơh, pù pờng, sơgràm aniai kơnòm dềt tàm rài pa.

Cau mblàng Ndong Brawl