VOV4.K’ho- Tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm sùm geh Đảng mờ Dà lơgar sền gròi bơcri priă uă ngan. Kơnờm bơh hơ̆ mờ phan bơna lơh sa- mpồl bơtiàn mờ rài kis bơh làng bol tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm dê neh rơhời geh tam gơl. Mơya tŭ do, tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm kung gam pal kong mờ ală bơta lòng dờng bè cồng nha mpồl cau lơh broă, bồ tơngoh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn, dờp geh ală drơng broă ala mpồl bơtiàn kờñ pal geh mờ khà hìu bơnhă rƀah.

Bơta geh ngan phan bơna kờñ pal geh tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm neh geh cih loh tàm Rơndăp broă lơh bal jơh ală bơta bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm, tiah geh rài kis kal ke uă ir tơngai bơh nam 2021- 2030. Nền cê bè do:

Chính phủ neh geh uă broă lơh, gùng dà broă lơh, rơndăp broă lơh bơcri priă bơtàu tơnguh phan bơna kờñ pal geh tàm tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm bè broă lơh jơnau kờñ dà lơgar gơmù rƀah kơ̆ kơl jăp jŏ jòng tơngai bơh nam 2015- 2020, broă lơh jơnau kờñ dà lơgar bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa, broă lơh 135, broă lơh 30a, Kơrnoat sồ 714 ngai 14/6/2018 bơh Thủ tướng Chính phủ dê bè tam gơl bơtơl gùng dà broă lơh kơrnoat boh lam Broă lơh bơ̆t bơtàu mpồl, tiah làng bol ơm kis mờ hìu ơm tiah ngơr bam dà tiah ring dà dờng Cửu Long...

Tàm tơngai bơh nam 2016- 2018, mìng kờp is broă lơh 135, Chính phủ neh bơcri priă lơh 9 rbô 106 broă; gàr mờ lơh niam wơl 3 rbô 295 broă. Bè jơh ală bơta, tŭ do neh geh 98,4% xã geh gùng rơndeh ô tô tus tàm gùl xã; rlau 98% hìu bơnhă jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau geh ngui đèng bơh gùng che ồs đèng dà lơgar dê; 100% xã geh hìu bơsram, ơdŭ bơsram mầm non, hìu bơsram kấp dùl, hìu bơsram kấp bàr. 99,3% xã geh hìu sơnơm xã; rlau 90% xã geh pờ tơlik rơdio, ti vi; 100% xã geh phan bơna điện thoại mờ geh gùng che điện thoại ngac ngar lơh geh jơnau kờñ lùp hòi, tàm yal tơngĭt jơnau bơh làng bol dê. Mơya, jơnau kờñ bè bơcri priă bơ̆t bơtàu phan bơna kờñ pal geh kung gam uă ngan sơl.

Jăt jơnau yal bơh ală càr tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm dê, 100% ală càr neh geh gùng lòt tus tàm gùl ală kơnhoàl, mìng là gùng kấp V, gùng kấp VI lơm dă cài nggùl. Gam 187 xã ờ hềt geh gùng rơndeh ô tô geh lơh mờ bê tông tus tàm gùl xã, uă gơl gùng lòt tus tàm gùl xã tàm tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm neh gơtìp ờdiơng tĕ uă ngan, mìng lòt rê gơtùi tàm kàl prang lơm; rơ̆p pa geh rlau 80% thôn, ƀòn geh gùng rơndeh geh lơh mờ bê tông tus tàm gùl xã, gam 9 rbô 474 thôn, ƀòn mìng là gùng ù, gùng ing, lòt rê mờ rơndeh măy, rơndeh coh lơm.

Ală rbòng dà tàm sươn sre, ală broă lơh bơtơ̆t dơng dà dềt mờ di mơ neh lơh geh dùl bơnah jơnau kờñ bơtàu tơnguh lơh sa bơh làng bol dê. Mơya, tài bơh ù tiah kal ke, trồ tiah ờ niam ngan, sùm pal kong mờ trồ tiah lơh aniai, mìu càl rbŭt dờng, dà kŏ dà cò, tơrlah ù, ờ tơl priă jền ai broă lơh sền gàr, bơ̆t gàr niam wơl den tàng bă ù tam phan geh tuh dà bơh ală xã tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm dê mìng dùl êt lơm (pơgăp 23,4%). Tiah kơh bơnơm đah tô dà lơgar tŭ do gam là tiah geh khà bă ù tam phan geh tuh dà dùl êt ngan rlau jơh bal mờ 11%.

Bè phan bơna gùng che ồs đèng, tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm là bồ tô dà phan kis dê, geh uă ngan dà dờng, dà croh, dà sơdiang, ai dà ai ală hìu măy pờ tơlik ồs đèng dờng in bơh gùt lơgar dê. Mơya, 31 xã ờ hềt geh gùng che ồs đèng. Jăt khà kờp lơh sa- mpồl bơtiàn, kung gam sơl rlau 3 rbô 400 thôn, ƀòn ờ hềt geh gùng che ồs đèng hạ thế; khà hìu bơnhă geh ngui ồs đèng bơh jơh gùt kơnhoàl ù tiah do dê rơ̆p pa geh 93,9% lơm, gam 1 rbô 422 thôn, ƀòn pal ngui zờu chu nàng pờ àng mờ ală bơta xang zờu ndai.

Ală hìu bơsram, cơldŭ bơsram bơtàu tơnguh mhar, ndrờm bè ală xã ndrờm geh lơm hìu bơsram mầm non, hìu bơsram kấp dùl, kấp bàr, uă anih tờm mpồl xã geh hìu bơsram kấp pe. Mơya, bơta niam cơldŭ bơsram gam ờ hềt niam ngan, gam 72 rbô 634 nơm cơldŭ bơsram ờ hềt lơh kơ̆ kơl jăp mờ cơldŭ bơsram geh lơh ing lơm. Do ngan là dùl tàm ală jơnau tờm gơlam tus khà hìu bơsram geh dờp lơh geh tơl jơnau sồr tàm ală xã tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm ờ hềt ndrờm mờ 1/2  pơndrờm mờ kơnhoàl ù tiah bơtàu tơnguh.

Phan bơna lơh sơnơm kung là dùl tàm ală tơngume gơ sồr bơta bơcri priă uă nàng lơh geh jơnau kờñ kham sơm kòp sền gàr pràn kơldang să jan bơh làng bol dê. Jơh gùt kơnhoàl ù tiah do geh 4 rbô 114 xã geh hìu sơnơm xã den 1 rbô 335 hìu sơnơm xã ờ kơ̆ kơl jăp mờ hìu lơh ing lơm kờñ pal geh lơh niam wơl mờ lơh kơ̆ kơl jăp.

Khà xã geh hìu sơnơm xã lơh geh tơl jơnau sồr dùl êt ngan (geh 45%); mìng 69,2% khà hìu sơnơm xã geh bác sĩ kham sơm kòp ai làng bol in; 20% hìu sơnơm xã lơh geh tơl jơnau sồr lơh sơnơm tơngai bơh nam 2011- 2020.

Bè phan bơna niam chài yal tơngĭt jơnau, khà xã ờ hềt geh hìu niam chài gam uă, geh tus 53,3%; gam 1 rbô 749 xã mờ 7 rbô 72 thôn, ƀòn ờ hềt geh hìu niam chài halà hìu pơrjum mpồl bơtiàn. Khà thôn, ƀòn geh tô ri pờ tơlik jơnau đơs mìng geh 56,8% lơm.

Pa do, tàm dơ̆ cribơyai bơh Quốc hội dê bè sền swì cồng nha lơh jăt broă rơndăp lơh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn, kes priă dà lơgar 6 nhai bồ nam 2021; ală broă lơh jăt broă rơndăp lơh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn, kes priă dà lơgar 6 nhai lồi nam do mờ broă rơndăp lơh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn 5 nam (bơh nam 2021- 2025), mò Đoàn Thị Lê An- Kuang bàng Quốc hội càr Cao Bằng dê neh sồr Chính phủ geh gùng dà broă lơh kơrnoat boh lam krơi is tàm broă bơcri priă, tam pà kes priă dà lơgar ai ală ƀòn lơgar tiah kơh bơnơm, tiah nhàr lơgar mờ tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau in. Mò Đoàn Thị Lê An, sồr: Añ sồr Quốc hội sền gròi kơlôi sơnơng geh gùng dà broă lơh kơrnoat boh lam krơi is tàm broă bơcri priă, tam pà kes priă pah nam ai ală ƀòn lơgar tiah kơh bơnơm, tiah nhàr lơgar, tiah làng bol geh gal jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau, tiah geh rài kis lơh sa- mpồl bơtiàn kal ke. Tàm bơ̆t bơtàu gùng dà broă lơh kơrnoat boh lam mờ tam pà mpồl cau lơh broă, priă jền pal sền swì tus ală bơta is rơmis kal ke mùl gŏ is bơh tiah kơh bơnơm tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau bè ƀòn lơgar ù tiah kal ke, gùng lòt kal ke, ơm ngài, phan bơna ờ niam ngan, ờ tơl bơta tàm tơrbŏ priă bơcri jơh ală ndrờm kơnờm jơh lơm tàm kes priă dà lơgar dê. Den tàng bè hơ̆, nàng gờñ ai kơnhoàl ù tiah do in bơtàu tơnguh, añ sồr pal tơnguh khà priă bơcri pah nam bơh ală broă lơh gơguh tus bàr dơ̆, pe dơ̆ pơndrờm mờ tŭ do.

Đơs là bơta gơkòl dờng ngan rlau jơh kơryan bơta bơtàu tơnguh bơh ală càr tiah kơh bơnơm, tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau dê ngan là phan bơna gùng lòt, mò Đoàn Thị Lê An sồr: pal ai lài rơndăp priă jền nàng bơcri priă lơh phan bơna gùng lòt tàm tơrbŏ bal mờ ală kơnhoàl ù tiah kơh bơnơm, ai tơl bơta ai ală càr tiah kơh bơnơm in geh tŭ tàm tơrbŏ bal đah ală kơnhoàl ù tiah, tơnguh jun pơndiang phan bơna kă bro, bơtàu tơnguh nhơl chờ, bơtàu tơnguh lơh sa mpồng nhàr lơgar, sền gàr gơnoar tờm ù tiah, tiah nhàr lơgar bơh Dà lơgar dê.

Cau cih Hải Huyền- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến