Bơta niam lơh yàng `ô lir bong kòn cau K’ho
Thứ bảy, 00:00, 17/06/2017

 

            VOV4.K’ho - Lơh yàng `ô lir bong đềt mềr ngan mờ rài kis lơh broa\ sa bơh làng bol  cau K’ho Sre tàm càr Lâm Đồng bơh yô yau ngan. Dơ\ lơh  yàng sùm geh bơyai lơh pah nam tơnơ\ jơh tơnhàu kòi phe, kơp kờ` ndu yàng kòi sền tus tơl cau, tơl hìu nha\ drờm geh piang sào,  ào soh, slơ ngai geh rài kis hờm ram, pas gơs mờ gơboh gơbài rlau. Bol he geh iat nàng git bè bơta niam tàm  dơ\ lơh yàng `ô lir bong bơh cau K’ho he bơh jơnau yal bơh ồng K’ Ken kis tàm [òn Tân Linh, xã Tân Văn, kơnhòal Lâm Hà, càr Lâm Đồng.

 

            Pah nam, kòn cau K’ho sùm geh bơyai lơh yàng `ô lir bong tu\ kòi phe, phan bơna neh jơh tơnhàu (pơgap di nhai 12 tus nhai 1 nam tơnơ\). Lơh yàng do ờ ru ngan la tu\ tơngai pơndiang kòi cèng  tuh tam đam, tuh tàm drong.

            Lài mờ tu\ tơ wès kòi,  cau tờm hìu yal mờ jà jơh tơl hìu,  cau rềp bal tàm [òn: Nam do,  hìu nha\ bol a` tơnhàu kòi geh rlau 100  sah dờng, kòi bềng drong, bềng đam, hìu nha\  geh bơyai lơh sa chờ mờ jà làng bol tàm [òn geh chờ bal. Cau tờm hìu geh sơng dùl nơm rpu dam dờng nàng `ô sa chờ. Kàl lơh sa do kòi geh tơnhàu ua\ den tàng hìu nha\ geh jà bal cau jơi nòi tus dong  broa\ tơ wès kòi, ja\ kòi mờ à` kòi. Tus ngai pơrgon,  broa\ tơnhàu kòi kung neh sir, hìu nha\ ngan ngồn jà jơh tơl cau tàm [òn tus sa bal, `ô bal chờ dùl nam tơnhàu geh ua\ kòi, phe. Ồng K’ Ken ai git:

            Lơh yàng `ô lir bong la dơ\ lơh yàng kơp kờ` hìu nha\ geh hờm ram, ndu yàng kòi neh sền bol he, kòi lơh geh ua\, tơl bơta kal ke, bòl  glar den drờm neh jơh,  dùl nam hờm ram, tơl ngui tơl sa. ~ô lir bong, rac dan mờ yàng, kơp kờ` yàng kòi pơnjat tai sền, kơp kờ` tàm nam tơnơ\ hìu nha\ geh lơh sa geh ua\ rlau mờ nam lài.

 

            Cau K’ho pơrya la:  ~ô lir bong la tu\ làng làng bol tàm [òn geh hòi ndu yàng kòi sền làng bol, kờ`  rài kis làng bol slơ ngai slơ hờm ram mờ ngap lơngai. Phan pơdơng yàng kòi bè ờs la iar, sur mờ trơnờm. Ala\ hìu nha\ ờ tơl den kung pal geh peh iar, hìu nha\ cau dê geh den lơh yàng  sa sur. Ồng K’ Ken ai git tai:

             Phan pơ dơng yàng pal geh sơlào, khiao kòi, 3 nơm cùan ơn phan pơ dơng. Cùan dơ\ dùl it trơ nờm, cùan dơ\ 2 ơn mhàm iar hala  sur, cùan dơ\ 3 ơn piang (hala pòr). Do la 3 nơm cùan nàng lơh yàng. Gơnơng den hìu nha\ kung pal lơh, nam lơi tơnhàu geh ua\ kòi den hìu nha\ geh lơh yàng dờng, jà jơh mờ [òn tus `ô sa chờ hờp, lơh gơ nơng, mờ sa rpu.

 

            Tơnơ\ geh rcang tơl ala\ phan pơdơng, ồng tờm lơh  yàng hala cau tờm hìu la cau klau mut lơh ala\ adat bơhìan lơh yàng `ô lir bong tàm đam hìu nha\ dê. Tàm tu\ do,  cau ùr ờ geh mut tàm đam, tài cau K’ho pơrya la: Cau ùr ờ kloh sa\ jan, ngan la tàm tu\ bơ\ sa\... geh lơh ndu yàng kòi gơ jra`, nam tơnơ\ geh ờ ai ua\ kòi phe hìu nha\ in. Den tàng, mìng geh cau klau, kòn klau hơ\ sồng  geh mut tàm đam nàng mut lơh yàng `ô lir bong.

            Ồng K’Ken hòi yàng ndu yàng kòi bè do:

            Ơ yàng! Kơp kờ`  yàng rê tus  chờ bal mờ hìu nha\. Ngai do, hìu nha\ bol a` bơyai lơh yàng `ô lir bong, kơp kờ` yàng kòi sền ngò,  sền hìu nha\ sùm hờm ram, kòi sa ờ jơh, geh phan sa, phan  jơng kah. Hìu nha\ jà jơh ala\ yàng bal mờ yàng kòi  sền bol a` sùm pràn kơldang,  lơh sa bơtàu tơngguh tàm kàl tus. Ơ yàng!

 

            Tu\ jơh  hòi yàng kòi, iar geh siat mờ pih mhàm tềng jơh ala\ anih mờ  cau tờm hìu pin la geh yàng ơm. Tàm đam bơh tềng jơnang duh khoai tàm đam, tus mờ bong, nir pàm, khiao kòi,  tềng mpồng đam... drờm geh pih mhàm iar. Tơnơ\ hơ\,  cau tờm hìu jà tơl na\ cau `ô trơ nờm tàm đam tơn.

            Tơnơ\ hơ\,  iar geh lơh poac cèng pơ dơng tàm jơnang tàm hìu. Piac iar geh buh hala tam bà, pròt klờm geh lơh  nam yàng.

Pơnjat mờ hơ\ jơi nòi,  cau rềp hìu bal  tus bal `ô sa `ô lir bong. Khi jà `ô bal, tam pà bơta mờng  lơh sa, kơp kờ` tàm kàl tus hìu nha\ geh tơnhàu ua\ kòi rlau tai. Dơ\  `ô sa tus jrô bơnang. geh hìu bơyai lơh `ô sa tus iar nrao àng drim hơ\ sồng lời.

 

Tus tu\ do,  dơ\ lơh yàng `ô lir bong  bơh cau K’ho gam geh sền gàr  mờ sùm lơh, mờ pơrya tam klac [òn làng,  chờ geh rài kis hờm ram, cri ơưr`a mờng lơh sa tàm kàl tus. Dơ\ lơh yàng do geh gơ dềt mềr bal mờ rài kis lơh sa, ơm kis bơh  cau K’ho sre lơh kòi sre. Ồng K’ Ken ai git:

Dơ\ lơh yàng do neh geh bơh yô yau, la bơhìan kòn cau he dê, bơh mò pàng lời wơl. Tus rài a` dê, a` kung geh sùm lơh mờ sồr oh kòn, kòn sau pal lơh yàng `ô lir bong, nàng khi pơnjat tai sùm  gar mờ chôl guh bơhìan kuơ bơh làng bol  he dê.

 

Tu\ do,  làng bol kòn cau K’ho neh geh bơta git gơpơ tam tìp  bal mờ ala\ kòn cau ndai nàng bơtàu tơngguh, bơt bơtàu rài kis pa. Dơ\ lơh yàng `ô lir bong geh sền gàr la dùl bơta niam tàm  bơta chài rgơi mpồl bơtìan,  geh pơrrya git ưn ngài pàng yau, tam bơyai  mờng lơh sa, chờ  rài kis geh phan sa,  phan soh, pràn sa\ ja` nàng pơnjat tau geh lơh geh phan bơna, jơ tài, tam klac làng  bol, la dùl broa\ lơh  sền kuơ màng ngan.

                                                Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC