VOV4.K’ho - Neh geh dùl tu\ tơngai cau dê,  cau geh pơrya la, neh gơbàn gơtờp kòp HIV drờm mờ bơta pal chơt sa\. Den tàng, neh geh ua\  cau ngan tài bơh ngòt mờ  sa\ ja` gơbàn ờ sô ngan. Mơya kung geh ala\ cau mờ bơta pràn kis bơh sa\ tờm neh sơrlèt gan bơta gơbàn aniai,  geh jai mờ kòp tê jê sa\, brồ guh tàm rài kis. Bi ùr Cao Thị Nghi kis tàm [òn Knung, ntum Cư\ Pui, kơnhoàl Krông Bông, càr Daklak la dùl na\ cau bè hơ\.

            Nam 2006, tu\ rơp tòm 20 sơnam, lo\ Cao Thị Nghi bau mờ rê kis hờ hìu bơklau. Tôlah rài kis bè hơ\ gơ sùm ngai lơngò, boh gơbài, ngan la tàm tu\  deh kòn klau tơnhua. Ờ gìt gơ,  mìng tàm 5 nam tơnơ\ geh bau,  bơta gơbàn aniai neh tus tàm hìu nha\ lo\. Bồ nam 2011, tu\ git go\ bơklau gơbàn rơgai, gơmù ky\, sa\ ờ sô sùm gơbàn bơsia\ mờ duh sa\ trồ mang, lo\ neh ua\ dơ\ đơs sồr bơklau pal lòt kham kòp, mơya bơklau ờ  iat. Hơ\ sồng kòp gơbàn jrua\ rlau, lo\ Nghi neh ai jơh bơklau mờ hìu nha\  tus mờ càr nàng kham kòp. Bè trồ tiah bơr sèl wơl, ngai lo\ Nghi dờp jơnau yal geh gơbàn kòp HIV kung la tu\ jơh mờ hìu nha\ gam pal ies bồt bơklau. 2 bơta gơbàn aniai tus bal dùl tu\, lo\ geh  ờ gơt kơlôi sơnơng bè lơi tơl, ờ git lơh broa\ lơi tai mờ roh jơh bơta pin dờ` tàm rài kis, hơ\ sồng gơbàn bàs sìl,  ờ khin cha, ngan la tàm tu\  git geh bơta cah is bơh ờ ua\ cau mờ gơbàn ờ niam rlau la pràn sa\ ja` slơ ngai slơ ờ sô ngan. Mơya, kơnòm bơh bơta sền gàr,  tam ròng bal, tam kờ` bal,  lam sồr bơh  cau tàm hìu nha\ mờ cau tàm [òn ờm kis rềp bal, lo\ neh ntàu brồ guh. Tu\ geh cau lơh sơnơm tàm hìu lơh sơnơm ntum geh yal geh lòt sơm kòp mờ sơnơm ARV mờ kung la tu\ at tàm tê cồng nha xét nghiệm ai git, kòn klau mìng dùl na\ lơm ờ gơtờp kòp HIV, tàm  nùs nhơm lo\  Nghi geh ai go\ bơta àng kơp kơnòm. Lo\ Cao Thị Nghi ngoh rngac yal wơl:“Tu\ hơ\,  a` kung mìng sơnơng tus kòn gam dềt lơm.  Bơklau den  neh ch chơt bloh den he pal pràn ngan nàng  pal sơrlèt, kờ` gam ròng kòn,  lơh anih kơldìng kòn in, ròng kòn lòt bơsram. Pơndrờm mờ ala\ cau kuet kơlte, ờ gơtùi lòt rê den a` gam gơ lơh bơtuah  rlau mờ khi,  he gam gơtùi tơl jơng, tê, gam  sa\ ja` nàng gơtùi lòt jòi sa”.

            Tu\ do,  sùm 2 nhai dùl dơ\, lo\ Nghi geh tus Anih tờm rcang sơndra\ kòp HIV/AIDS càr Daklak kờ` tus dờp sơnơm ARV den tàng pràn kơldang sa\ ja` lo\ dê neh niam rlau. Lo\ geh lơh tơl broa\ kờ` ròng kòn. Nhai lơh broa\, lo\ lòt tơnhàu điều. Nhai mìu den tam bùm,  ngai ru den lòt lơh mờng. Tu\ ru geh den mut tàm brê lòt jòi bang kờ` tac...Bulah pria\ jòi geh ờ geh kàr lơi, mơya hơ\ la broa\ lơh mìng dùl lơm  jat mờ lo\ la nàng lơh geh kòn klau in bơta pin dờ` tàm rài kis bơh  lơh broa\.

            Đơs bè bơta lơh ngan brồ guh bơh lo\ Nghi, lo\ Châu Thị Kim Phụng cau kuang lơh sơnơm Hìu sơnơm ntum Cư\ Pui, đơs tờm:“Bi Nghi la dùl na\ cau geh ơnà jak ngan, Lo\ geh dờp geh cồng nha khin cha ngan. Bi Nghi kung gờ` geh kis gơ rờm wơl tàm mpồl bơtìan, gờ` geh  wơl nùs nhơm kung bè kis pràn...”

            Đơs bè lo\ Cao Thị Nghi, bi Hà Văn Toán cau kis rềp bal mờ hìu lo\ dê geh tam pà.“Cau kis rềp bal ờ cau lơh lơh geh cah ngài,  cah is tus mờ lo\ Nghi,  trơ wơl  cau lơi kung rềp mềr, geh broa\ lơh kung dong kờl,  ờ phan bơna  den kung nùs nhơm”.

            Rềp do,  lo\ Nghi gam tus bal nhap nhar tàm broa\ lơh bơh ala\ cau gơbàn  bè he nàng geh dong kờl ala\ cau kòp HIV brồ guh tàm rài kis. Tàm 7 na\ cau gơbàn kòp HIV tàm [òn Knung den  6 na\ cau neh chơt, mìng dùl na\ lo\ Nghi lơm gam kis tài geh sơm kòp gờ` mờ sơnơm ARV mờ rlau mờ hơ\,  bơta bơta lơh ngan bơh sa\ tờm, lo\ neh brồ guh sơrlèt kòp tê jê sa\ nàng kis mờ kơp kờ`. Bơh ala\ cau bè lo\ Nghi,  cau lơh sơnơm  hìu sơnơm ntum Cư\ Pui neh lam sồr geh cồng nha ala\ cau gơbàn kòp HIV tàm ntum geh lòt sơnơm kòp  mờ sơnơm ARV, pơ gồp bal  rcang sơndra\ bơtờp kòp HIV tàm mpồl bơtìan, dong ala\ cau geh gơbàn kòp HIV  slơ pin dờ`,  mờ kis ngan mờ brồ guh tàm rài kis.

                   Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp