VOV4.K’ho - Re dà là 1 môn tàp pràn să jan geh uă cau kờ` gơboh ngan kờ` tàp pràn să jan, tàm hơ\ ală cau mè cau bèp sùm kờ` kòn tòm geh g^t re dà kờ` sơndră mờ rềs àr bè bu\ dà. Mơya, di lah ală tơnao dà ờ tơl kloh niam den do là tiah lơh gơbàn gơtòp kòp tus mờ cau re dà.

Kòp tềng bơdìh să: di lah tơnao dà geh gal cau ir ha là ờ lơh jăt nền nòn ală broă lơh kloh dà geh lơh gơbàn [ơ\ dà. Vi khuẩn geh tàm dà uă rơlao mờ khà geh ai, [uơn ngan lơh gơbàn ală bơta kòp tềng bơdìh să. Tơngo\ tềng bơdìh să mờ he gơtùi sền go\ bè pơrhê, dơkiăt ha là tềng să geh ală toh dà.

Ờ hềt kờp tus mờ broă tàm khà ală cau re dà di gơlan geh gơtòp ală kòp tềng bơdìh să. Do là bơta tòm lơh gơtòp kòp ngòt rơngơ\t tus tàm dà. Kuơ màng, bơsềt kơl tao là kòp [uơn ngan gơtòp tàm ală tơnao re dà tài bơsềt do geh đềr tàm ào mpha ha là krơh tar re dà bơh ală cau.

Kòp tàm măt: Di lah he re tàm tơnao dà sùm mờ he go\ măt dơkiăt mờ pơrhê, do di gơban là tài clo mờ ală dà sơnơm ndai geh ngui tàm ală tơnao dà. Ală sơnơm do di gơlan lơh dơkiăt tềng măt. Bơdìh hơ\ tai, phan [ơ\ mờ dà kơl hề bơh cau ndai tàm tơnao dà re kung lơh măt he gơbàn dơkiăt sơl.

Kòp mồr tồr: Geh ală bơta vi khuẩn kis tàm tơnao dà, kuơ màng là tàm ală tơnao dà re lơh tàm [òn lơgar ờ tơl kloh. Geh ờ uă bơta vi khuẩn do gơmu\t tàm tồr tàm tu\ he re dà mờ lơh gơbàn mồr, as mờ dơkiăt. Den tàng, he pal ai phan lềt tồr tàm tu\ re dà tàm tơnao dà re [òn lơgar lơh.

Kòp tàm gùng tơrdih phan sa: Bu\ lah broă di gơlan gơtòp ală kòp bè gùng tơrdih phan sa ờ ndrờm mờ ală bơta kòp ndai, mơya bơta do ờ di là broă tơrdih phan sa geh niam ờ do ờ dă di lah “Hùc” sùm dà bơh tàm tơnao dà re tàm 1 tơngai jo\. Dà do di gơlan lơh gơbàn jê ndul, ờ niam tàm broă tam gơl, jo\ jòng lơh gơbàn jê klung, jê ndul gơjroh, geh tu\ jê pròc-do là ală bơta kòp lơh gơbàn ờ niam ngan tus mờ bơta pràn kơl dang să jan.

Kòp tàm pòm mas: Bơsềt kòp tàm pòm mas ha là ală bơta kòp gơtòp bơh gùng b^c bài ndai, kuơ màng là kòp kràng sa di gơlan gơbàn tài dà ờ tơl kloh ha là geh cau gơbàn kòp um tàm tơnao dà. Ală kòp tàm pòm mas ờ mìng lơh gơbàn ală kal ke ni sơna mờ bè jo\ jòng gam lơh gơbàn ờ niam tus mờ broă deh dùh tai.

Kòp tơngoh mô cầu: Kòp ngòt rơngơ\t mờ he pal đơs tus hơ\ là kòp tơngoh mô cầu, gam sơnđan là kòp màng não cầu, vi khuẩn bơh kòp tơngoh mô cầu geh tàm dà tơnao dà re. Do là kòp bu\ lah ờ hoan gơbàn, mơya tu\ neh gơmu\t tàm să den lơh gơtòp mhar ngan mờ lơh gơbàn uă kòp krơi is bè: jê rơnồng dờ, kòp viêm màng não, kòp mồr mhàm. Cau gơbàn kòp viêm màng não di lah ờ geh sơm kòp di tu\ den [uơn ngan gơbàn chơ\t.

Kờ` rơcang sơndră mờ gơtòp kòp tàm tơnao dà, tơl nă he pal ngui ală broă lơh tơnơ\ do:

-Lềt tồr mờ cao su tu\ re dà kờ` pleh mờ kòp tàm tồr bal mờ bơdìh tồr.

-Ba` hùc dà tàm tơnao dà re tu\ gam re kờ pleh mờ broă di lơwan kòp tàm bơr.

-Ba` đồm, rơthòt să bal tàm tơnao dà re, ba` lòt re dà tu\ gam gơbàn kòp, kòp jê ndul gơjroh ha là ală kòp ndai.

-Pal rơwah tơnao dà re ờ hoan geh cau kờ` geh tơl kloh niam.

Cau mblàng Ndong Brawl