VOV4.K’ho - Jăt khà kờp bơh Uỷ ban niam ờ do ờ dă tàm gùng lòt dà lơgar, nam 2019 rềs àr tàm gùng lòt gơmù jơh 3 khà broă bè khà dơ\, khà cau chơ\t mờ khà cau sồt să. Mơya, tàm khà mồr 16 rơbô dơ\ rềs àr tàm gùng lòt neh lơh chơ\t mờr 7 rơbô nă cau.

Kuơ màng ngan, tàm nam, khà dơ\ rềs àr tàm gùng lòt lơh chơ\t uă cau pơn jăt tơn gơbàn, lơh ờ su\k ngan tàm mpồl bơtiàn. Jơnau lùp geh ai, bơta lơi là bơta tòm lơh gơbàn tus mờ khà dơ\ rềs àr tàm gùng lòt lơh chơ\t uă cau sùm gơbàn, kơnòl gơwèt mờ cau lơi, mờ broă lơh lơi kờ` tơmù rềs àr tàm gùng lòt gam là broă sền gròi ngan bơh gùt mpồl bơtiàn dê.

Làng bol ờ hềt hu^ 3 dơ\ rềs àr tàm gùng lòt lơh chơ\t uă cau pơn jăt tơn gơbàn tàm kơnhoàl Kim Thành, càr Hải Dương lơh 7 nă cau chơ\t. lài mờ hơ\, kung tàm kơnhoàl Kim Thành do, dùl mpồl cau lòt ies [ồc cau chơ\t tàm [làng tơ\p [ồc cau ling chơ\t màng tàm gùng rê neh gơtìp rơndeh pơn diang phan tơm, lơh 8 nă cau chơ\t. Gơtìp ală dơ\ rềs àr do neh lơh ală anih lơh broă geh gơnoar mblàng mìng là tài cau măi rơndeh ờ lơh tòm tàm broă ai rơndeh ntoăt jờl, lòt ờ di bơnah gùng, gùng ai lòt, ờ sền gròi nền nòn, pleh mờ sơrlèt ờ di mờ kơrnoăt geh ai…

Mơya, jăt ală cau jăk chài bè gùng lòt bơta tòm là broă ờ sền gròi nền nòn tàm broă lơh rơndăp broă mờ atbồ [òn ơm kis, lơh gơbàn bơta [òn ơm kis sơgràm, lơh tam gơl bơta tòm gùng lòt.

Ồng Trần Hữu Minh, Phó kuang atbồ Văn phòng Uỷ ban niam ờ do ờ dă tàm gùng lòt dà lơgar đơs là:

-Bơdìh mờ ală bơta tòm gơrềng tus tơn bơh cau măi rơndeh, gam geh bơta gơrềng tus mờ broă lơh tàm gùng lòt tai. Do là broă mờ he pal sền gròi ngan. He g^t là bơta niam ờ do ờ dă tàm gùng lòt he dê tu\ do gơtìp sơgràm uă ngan.

Bơta do là tài he ai lơh [òn ơm kis, ai geh uă ir hìu làng bol kis rềp jăt gah ală gùng lòt, bơta do lơh gùng lòt ni sơna gơs ală gùng tàm [òn, tu\ mờ rơndeh lòt tàm gùng ntoăt jờl bè hơ\, tu\ geh uă làng bol gan gùng den gơtìp uă ngan rềs àr.

Dùl tàm ală bơta tòm lơh gơbàn uă rềs àr tàm gùng lòt, gơbàn tàm tơngai do geh bơh bơta tòm cau măi rơndeh `ô ơlăk, bièr tu\ măi rơndeh. Bơta kờ` đơs ngan bu\ lah ală anih lơh broă geh gơnoar neh sùm sền gròi, tơnguh broă lơh glài, mơya broă măi rơndeh tu\ neh `ô ơlăk, bièr gam uă.

Bơta tòm lơh gơbàn rềs àr tàm gùng lòt tài tìs mờ `ô ơlăk, bièr gam uă, jăt jơnau đơs bơh uă cau là tài bơta mờng tàm rài kis, bơhiàn chài rơgơi bơh làng bol dê bè broă `ô ơlăk, bièr neh geh bơh jo\.

Bơdìh hơ\ tai, cồng nha bơh broă bơto bơtê, lam sồr gam ờ uă, ờ hềt geh tơnguh niam gơnoar lam lài lơh jăt kơrnoăt “neh `ô ơlăk, bièr ờ măi rơndeh” bơh kuang bàng, cau geh đảng; broă sền gròi, lơh glài gam ờ pràn. Ồng Bùi Danh Liên, kuang bàng jăk chài gah gùng lòt đơs là:

-Rềs àr tàm gùng lòt gơbàn uă ngan bơta, mơya bơta tòm gam là lơh tòm bơh cau măi rơndeh. Den tàng, kòn bơnus là bơta tòm, tu\ gơbàn ală broă ngòt rơngơ\t den he pal geh broă lơh glài kờ` bơsong geh nùs nhơm kơrian, kờ` ba` gơbàn cau hơ\ măi rơndeh lơh gơtìp aniai tus mờ să tòm mờ mpồl bơtiàn.

Jăt ală cau jăk chài bè gùng lòt yal, tơngai do geh uă ngan broă lơh kơ\p kờ` geh pơgồp bal tàm broă lơh gơmù rềs àr tàm gùng lòt, mơya mùl màl ờ hềt geh cồng nha bè jơnau kơ\p kờ`, tài broă lơh jăt ờ hềt nền nòn.

Bè, broă atbồ cau măi rơndeh tơnơ\ mờ tu\ neh geh sră măi rơndeh ờ hềt nền nòn, broă ai sră măi rơndeh ai cau să tòm cau tìs mờ adăt gùng lòt, tàm hơ\ geh bal tàm broă lơh gơbàn rềs àr tàm gùng lòt gam [uôn ngan.

Broă lơh niam wơl tàm gùng lòt kung ờ hềt geh cồng nha tu\ ờ tơl ha là broă creh sơng gùng lòt, jơnau yal gùng lòt ờ hềt di pal gam uă tàm ală gùng tàm càr, tàm kơnhoàl.

Broă ngui công nghệ thông tin tàm broă lơh glài tìs mờ priă, tìs mờ adăt gùng lòt kung gam uă kal ke. Giáo sư-Tiến sĩ Từ Sỹ Sùa, lơh broă tàm hìu bơsram Đại học Giao thông Vận tải Hà Nội pà g^t:

-Geh uă ngan cau ờ lơh jăt adăt boh lam tàm gùng lòt ù gờl tơl, di pal bè lòt tìs bơnah gùng lòt, ờ lơh tòm tu\ ntoăt jờl, `ô ơlăk, bièr tu\ lòt tàm gùng, geh bal cau lòt jơng kung là bơta tòm lơh gơtìp rềs àr tàm gùng lòt. Den tàng, pal geh broă lam sồr, bơto bơtê, lơh jăt adăt boh lam, ală broă lơh tìs mờ adăt boh lam den pal lơh glài, tài pal g^t mờ lơh jăt adăt boh lam.

Jăt a` kơlôi, ngui broă lơh glài tơnơ\ là geh kuơ, den tàng pal pờ ơnàng mờ tơnguh jơh ai ală bơta, ờ go\ di mìng rơndeh dờng, geh bal rơndeh Honda, rơndeh coh mờ cau lòt jơng.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải ồng Nguyễn Văn Thể đơs là, ală anih lơh broă geh gơnoar pal tơrgùm tàm broă chồl pràn mờ tơnguh uă cồng nha ngui công nghệ tàm broă gàr niam ờ do ờ dă tàm gùng lòt:

-Bol a` kờ` lơh geh dùl broă sền gròi lơh is bơh công nghệ, bơh dữ liệu dờng kờ` he sền gròi broă pơn diang tàm ală [òn drà, tàm ală tiah mờng gơbàn bè rềs àr tàm gùng lòt bè sơne\ 3 gùng, sơne\ 4 gùng mờ ală tiah gùng lòt gơtìp kal ke kờ` he sền gròi broă lơh jăt adăt boh lam bơh làng bol, bơh ală cau lòt tàm gùng tàm ù tiah dà lơgar Việt Nam dê, bơh tu\ hơ\, he bơyai lơh glài tơnơ\ ală broă lơh tìs. Mờ ngui công nghệ kờ` atbồ tàm dơlam gùng lòt, jăt gah gùng lòt.

Gơtùi đơs, rềs àr tàm gùng lòt mìng gơbàn tài nùs nhơm bồ tơngoh g^t bơh cau lòt tàm gùng.

Den tàng, kờ` tơmù ờ uă ngan rềs àr tàm gùng lòt pal chồl pràn broă lam sồr, bơto bơtê, lam sồr làng bol bơ\t bơtàu bơta chài rơgơi gùng lòt; mờ mpồl lơh broă geh gơnoar pal tơnguh broă sền gròi mờ lơh glài nền nòn gơwèt mờ cau măi rơndeh lòt tàm gùng gơtìp tìs mờ adăt gùng lòt.

Kờ` sơndră pleh mờ rềs àr tàm gùng lòt, ờ geh bơta lơi rơlao jơh, să tòm bơh tơl nă cau lòt tàm gùng pal lơh jăt nền nòn adăt gùng lòt ù gờl.

      Cau mblàng Ndong Brawl