VOV4.K’ho –Cau chài H’Plơ, cau M’nông ơm tàm [òn Bu Dak, xã Thuận An, kơnhoàl Dak Mil, càr Dak Nông là cau kờ` ngan mờ bơhiàn niam chài ờs mờng bơh yau bơh kòn cau he dê.

Uă nam do, mò neh jơh nùs bơto pơlam ai rơnàng kơnòm să in ală jơnau đơs pơnđick yau mờ bơceh jơnau pa ai ală jơnau đơs pơnđick in, mờ jơnau kơ\p kờ` lơh geh bơta lơh gơkờ` gơhòi gơ jà ală cau kơnòm să bơsram đơs jơnau pơnđick. Mò H’Plơ là dùl tàm ală cau chài pơnrơ ngan gam geh UBND càr Dak Nông dan mờ Dà lơgar sền swì pà sră jờng rơ Nghệ nhân ưu tú.

Neh 57 sơam, mơya săp đơs crih bơh mò H’Plơ dê kung gam niam mờ pràn ngan sơl tu\ đơs ală jơnau đơs pơnđick bơh kòn cau he dê. Mò pà gi\t, kờ` jơnau đơs pơnđick, tam ya mờ săp ntas dròng cing mồng bơh dềt, bơh tu\ gam dềt tơn, mò neh kah uă ngan jơnau pơnđick bơh kòn cau he dê.

Tu\ gam dềt a` sùm lòt jat mè lòt lơh chờ, dròng cing mồng, iat khi đơs jơnau pơnđick hơ\ sồng a` đòm jat đơs bal, mờ bơh hơ\ ală jơnau đơs pơnđick, ală jơnau dròng cing rơhời gơ mu\t tàm nùs nhơm bồ tơngoh a` tus tàm tu\ do.

Mờ nùs kờ` gơboh ngan jơnau pơnđick, tu\ gam lơh pơgru mầm non, mò sùm tus bal ală dơ\ pơrlòng, dơ\ lơh đơs jơnau pơnđick, mờ lời tu\ tơngai jòi tơrgùm ală jơnau pơnđick bơh kòn cau he dê.

Nam 2015, tơnơ\ tu\ rê rlô lơh pơgru, geh bơta dong kờl bơh gah lơh broă niam chài càr Dak Nông dê mờ Rơndăp broă lơh “Prăp gàr mờ ngui niam ală bơta kuơ niam chài bơh yau, dơ\ lơh chờ, cing mồng mờ phan teh đơs crih bơh yau, đơs pơnđick, tam ya bơh cau M’nông dê”, mò H’Plơ sơlơ geh uă tu\ tơngai mờ bơta pal geh nàng lơh jat bơta kờ` gơboh bơhiàn niam chài ờs mờng bơh yau kòn cau he dê.

Mò tus bal bơto đơs jơnau pơnđick kòn cau M’nông tàm hìu bơsram Phổ thông kòn cau nội trú kơnhoàl Dak Mil, gơhòi gơ jà ngai sơlơ uă cau kơnòm să tus bal.

Pờ ơdu\ bơto đơs jơnau pơnđick tàm hìu bơsram nội trú kơnhoàl den uă cau kơnòm să lòt bơsram, dùl ơdu\ geh pơgăp 20 tus 30 nă cau bơsram, tài bơh gơ tơrgùm geh ală oh mờ ală oh kung gơlơh kờ` ngan sơl. Bơto tàm ală mang ngai dơ\ poh, ngai rlô pah poh.

Bơh ơdu\ bơsram do, uă cau kơnòm să gi\t đơs jơnau pơnđick, bulah săp đơs ờ hềt niam ngan mơya bè hơ\ kung là neh niam sơl, geh bàr pe nă oh jak ngan bè H’Ren, H’Zen, Y Na…ală oh kung neh lòt pơrlòng đơs pơnđick, mơkung neh geh khà jờng sơl.

Mờ bơta jơh nùs tồr ngan mờ broă lơh bal mờ bơta mờng chài jo\ nam tàm broă lơh bơto kơnòm, mò bơto đơs jơnau pơnđick bơh ală gùng đơs crih [ươn tus kal ke, mơkung jat tàm bơta chài bơh tơl nă cau bơsram dê mờ jơh nùs dong kờl, đơs mblàng loh tơngume, bơta pơrya bơh jơnau đơs crih dê nàng lơh gơlik tai jơnau gơkờ`, bơta gơboh mờ bơta kờ` tus mờ rơnàng cau kơnòm să.

Den tàng bè hơ\, ơdu\ bơsram đơs jơnau pơnđick mò dê ờ mìng geh kơ nòm bơsram nội trú lơm gời mờ gam geh tai uă ơruh pơnu cih mat dan lòt bơsram.

Oh H’Ren, ơm tàm [òn Bu Đak, xã Thuận An, kơnhoàl Dak Mil, càr Dak Nông là dùl tàm ală cau bơsram jak ngan mờ neh geh tu\ pơrlòng lơh geh khà jờng tàm dơ\ pơrlòng đơs crih tam ya bơhiàn yau càr Dak Nông bơyai lơh pa do, pà gi\t.

Pơgru bơto đơs jơnau pơnđick bol oh mhar gi\t ngan. Pơgru bơto jơh nùs jơh tồr ngan, pơgru bơto bơh jơnau đơs pơnđick [ươn đơs bè pơnđiang oh, Têt ta wêu…hơ\ sồng mblàng yal tơngume, jơnau pơrya bơh tơl jơnau đơs pơnđick dê. Tu\ jơh bơsram ơdu\ bơto đơs jơnau pơnđick bơh pơgru dê bơto den oh kung neh gi\t đơs sơl mờ oh gam geh cau rwah ai lòt pơrlòng bơta niam chài tàm càr tàm tơngai pa do.

Ồng Ngô Văn Khoa, Phó trưởng phòng Văn hoá thông tin kơnhoàl Dak Mil, càr Dak Nông đơs: mò H’Plơ là cau gơboh ală jơnau đơs pơnđick, geh kơnòl ngan mờ bơta kuơ niam chài bơh kòn cau he dê, pơgồp uă ngan tàm broă prăp gàr ală bơta kuơ niam chài kòn cau M’nông dê.

Bal mờ ơdu\ bơto dròng cing mồng jat rơndăp broă lơh càr dê, kơnòl bơh bol a` dê bal mờ ùr pơgru pờ ơdu\ bơto đơs jơnau pơnđick nàng kờ` sền gàr wơl ală jơnau đơs pơnđick kuơmàng ngan.

Do là jơnau tơngo\ chờ hờp gơ wèt mờ să tờm is ùr pơgru mơkung là nàng ală cau atbồ rơndăp gùng dà bơtàu tơnguh sền gàr mờ prăp gàr ală jơnau đơs pơnđick kòn cau M’nông. Kơ\p kờ` là ală jơnau đơs crih tam ya bơhiàn yau geh sơlơ bơtàu tơnguh rlau, dilah ờ geh ală ơdu\ bơto bè do halà cau bè ùr pơgru H’Plơ den kal ke ngan nàng prăp gàr geh wơl.

Bal mờ broă bơto đơs jơnau pơnđick, mò H’Plơ gam là dùl nă cau tờm tàm mpồl dròng cing ờs mờng bơh yau kơnhoàl Dak Mil dê. Mpồl dròng cing kung bè să tờm is mò neh lơh geh uă khà jờng tàm ală dơ\ pơrlòng dờng dềt bè bơta niam chài tàm tiah Tây Nguyên. Tàm rài kis, mò gam là dùl nă Bí thư Chi bộ [òn lơh krơh niam ngan, tă pơgồp uă ngan tàm ală broă lơh bơh [òn, bơh xã dê.

Mò yal: “jơnau kờ` bơta niam chài ờs mờng bơh yau neh ai a` in ờ mìng bơta pràn đah nùs nhơm lơm. Dilah să jan gam pràn den a` kung gam tus bal lơh ală broă dipal mờ să jan a` nàng dong kờl ai [òn lơgar, dà lơgar in, lơh ai nùs nhơm in gơlơh niam tàm nùs mờ chờ hờp chờ hờ` rlau”.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến