VOV4.K’ho - Mờ 21 nam lơh broa\ đơng deh, lo\ Hồ Thị Hồng cau đơng deh bơh Hìu sơnơm xã Krông Na, kơnhoàl Buôn Đôn, càr Daklak ờ kah jơh sa\ tờm neh đơng deh nđờ na\ cau mè deh kòn, mè niam kòn pràn. Mơya mờ ua\ ngan làng bol tàm  xã do, lo\ Hồng  geh khi sền la cau mờ he pal git ưn ngài. Khi sơnđan lo\ mờ mat sơnđan rềp mềr ngan la “ Ùr đơng deh” [òn lơgar dê.

            Lo\ Hồ Thị Hồng tus lơh broa\ tàm Hìu sơnơm xã Krông Na, kơnhoàl Buôn Đôn bơh nam 1995, mờ gah bơsram la cau  ùr đơng deh. Tu\ hơ\,  hìu sơnơm xã gam ờ geh tơl cau lơh broa\ den tàng lo\ ờ mìng lơh broa\ gah sền gàr pràn  kơldang sa\ ja` deh dùh tus làng bol tàm xã mờ lo\ gam pal lơh bal ua\ ngan broa\ lơh, ndai, bè: rcang sơndra\ ờ sô rgai sa\, kòp dun, kòp lè mat...Lơh broa\ jơh nùs, lo\ Hồng wa\ loh ngan ala\  bòl glar bơh cau lơh sơnơm tàm [òn lơgar mờ bal mờ ala\ kal ke, ờ tơl siap bơta bơh làng bol tàm tiah do. Bơh hơ\,  lo\ slơ geh lơh ngan dong kờl làng bol, ngan la ala\ cau ùr  deh kòn rbah,  ờ geh tơl pria\ jền nàng tus kham sơm kòp. Lo\ Hồ Thị Hồng  boh bơr:“Làng bol tàm do rbah ngan, khi ờ go\ geh pria\ ờ. Ua\ tu\ cau lòt deh tàm do  khi ờ go\ geh pria\. Tu\ he dong khi den khi sền kuơ ngan. Tàm hìu  geh phan lơi bè bùm hala tơngời khi kung cèng pà he. A` gơ lơh sơnđàc ngan, làng bol khi rbah mơya git jơnau ngan”.

            Lo\ H’Jim Mi Niê kis tàm [òn Ea Rông B, xã Krông Na, kơnhoàl Buôn Đôn ai git,  lo\ Hồng bơh mờ mè tờm mờ ala\ cau bi lo\ dê, tài lo\ Hồng neh dơng deh ua\ ngan cau ùr deh kòn tàm Krông Na deh kòn niam. Lo\ H’ Jim Mi kung neh deh 2 na\ kòn mờ bơtuah ngan jơh 2 dơ\ deh drờm bơh mè lo\ Hồng lơm đơng deh. Lo\ H’ Jim boh bơr:“Tàm 2 dơ\ deh kòn tàm do, den oh drờm  bơh lo\ Hồng lơm đơng deh. Bic tàm hìu sơnơm di 5 ngai den rê.  Tơnơ\ oh geh rê hơ hìu den  lo\ Hồng  kung geh tus còp mờ kham sa\”.

            Nam 2002, tu\ Hìu sơnơm kơnhoàl Buôn Đôn  geh crơng gơs, mờ la cau lơh broa\ chài ngan, ùr đơng deh Hồ Thị Hồng neh geh cau hơđang ai rê lơh broa\ tàm khoa Sản bơh Hìu sơnơm nàng lơh di bơta kờ` sền gàr pràn sa\ ja` làng bol tàm kơnhoàl. Mơya lơh broa\ do ờ hềt jo\ den lo\ dờp geh ua\ ngan jơnau dan bơh làng bol  xã Krông Na kơp kờ` lo\ geh rê wơl lơh broa\ tàm Hìu sơnơm xã mờ bơta  đơs la “làng bol tàm do kờ` lo\ ngan”. Kah wơl ala\ bơta hơ\, lo\ Hồ Thị Hồng ngoh rngac đơs:“Tu\ a` geh guh lơh broa\ tàm kơnhoàl, làng bol tàm xã neh guh tus uỷ ban, khi dan pal ai a` geh rê lơh broa\ tàm xã. Go\ làng bol pin dờ`, kờ` gơboh he den tàng a` neh  rê wơl lơh broa\ tàm  hìu sơnơm xã”.

            Đơs tus mờ lo\ Hồ Thị Hồng, y sĩ Y Sới Hwing-Pho\ trươ\ng Hìu sơnơm xã Krông Na, kơnhoàl Buôn Đôn ai git:“Lo\ Hồng la cau lơh broa\ jơh nùs, geh kơnòl tàm broa\ lơh, kơnờm bơh hơ\ mờ khà cau ùr deh kòn tàm Hìu sơnơm xã slơ ngai slơ  gơguh. Nam lơi kung  sơrlèt rlau khà broa\ geh jàu. Lo\ kung sùm geh ala\ gah, sơnah tàm kơnhoàl, càr jờng tài neh lơh jak ngan broa\ lơh”.

            Bơh ala\ bơta sùm lơh ngan  bơh sa\  tờm he dê,  nam 2012 mờ nam 2013, lo\ Hồ Thị Hồng neh gah Gah at bồ lơh sơnơm dà lơgar jàu pà gai lòng kir sơnrai tài broa\ lơh khà kờp làng bol mờ  gai lòng kir sơnrai tài broa\ lơh bơh  gah lơh sơnơm. Pah nam, lo\ kung geh Gah lơh sơnơm càr mờ ala\ gah, sơnah lơh broa\  tàm [òn lơgar  jờng tài lơh jak ngan broa\ lơh.

            Krông Na la xã geh  khà làng bol geh tus 75%, ua\ ngan la làng bol ala\ kòn cau: Rơđê,  M’nông, Jarai, Lào...gal ngan làng bol gam rbah,  geh bơta git sra\ ờ ua\, gam geh ngui ờ ua\ bơta, bơhìan bơr ngơr gơla. Nam 2007 rê hờ lài, geh tus 90% cau ùr drờm deh kòn tàm hìu, ờ geh cau  lơh sơnơm đơng  deh. Bơh  nam 2007 tus tu\ do,  kơnờm broa\ lơh geh mblàng, dờp git wa\ bè bơta kuơ màng bơh pràn kơldang sa\ ja` deh dùh bơh làng bol neh geh bơtàu tơngguh. Ua\ ngan ala\ cau ùr deh kòn drờm deh kòn tàm ala\ anih lơh sơnơm hala deh kòn tềng hìu geh ai cau lơh sơnơm  đơng deh tus. den tàng ngan,  pah nam,  khà deh kòn niam, ờ do ờ da\ tàm xã  slơ ngai slơ jơnhua. Kờp is bơh bồ sơnam tus  jơh nhai 10 nam 2016, gùt xã neh geh 62  cau mè deh kòn niam, tàm hơ\ deh kòn tàm Hìu sơnơm xã la 30 na\, deh kòn tàm ala\ anih lơh sơnơm  ndai la 32 na\. ờ geh cau  deh kòn tàm hìu. Gơtùi đơs, geh cồng nha  bè do la kơnờm ngan bơta lơh broa\ ua\ ngan bơh cau lơh sơnơm tàm [òn lơgar lơh broa\ jơh nùs bè lo\ Hồ Thị Hồng.

                             Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp