VOV4.K’ho - ‘’Nac mut tàm [òn bè kòn mut tàm ndul’’- jơnau đơs  pơrya bơhìan bơh  cau M’nông geh ai go\ bềng bơta niam. Nus nhơm kờ` nac bơh cau M’nông neh geh pơnrơ git nđờ rài do tàm Tây Nguyên. Nac tus tàm hìu bulah kra hala kơnòm, cau klau hala cau ùr, den drờm geh wa\ drờm bal lơm, ờ tam cah is cau pas, cau rbah. Nac jo\ ngan lòt jồ, cau tờm hìu geh wa\ niam bơne\ ngan, ờ mìng lơh geh cau nac in bơta rềp mềr, đềt mềr mờ gam nàng hìu nha\ geh pơnrơ niam tus rnàng tơnơ\ do in.

            Ngai do, hìu nha\ mò mè H’ Thách kis tàm [òn Nà Sược, xã Ea Huar, kơnhòal Buôn Đôn, càr Dak Lak chờ hờp ngan pơndrờm mờ ala\ ngai bè ờs. Sau ùr mè Khuyên kis tàm [òn Dak Rla, xã Dak Ndrot, kơnhòal Dak Mil, càr Dak Nông, lòt gùng rlau 100 kơi sồ tus lòt jồ mờ mò. Chờ hờp ngan, bơr đơs ờ dơh, nho\ ờ dơh, mờ mat mò Thuyn sùm gơ hòr, gơ dan nhìm:

            Go\ sau ùr tus a` kung bè gơ lơh tìp wơl bi ùr a` dê. A`  mong tìp bi ùr a` bơh jo\ ngan bloh, ngan la tài bơh a` kơp kờ` tìp mờ bi a` kung kah sa sơl den tàng sồr kòn ùr tus lòt jồ, lòt còp. Sau a` tus tàm do a` geh lam sau tus tơl hìu nàng tơl cau geh tìp mat mờ git mat. A` neh kơt tơrnờm dờng ngan tàm hìu, kup iar dờng ngan nàng lơh poac kờ` lơh sa yàng pràn sa\ ja` sau a` in tai, kơp kờ` cau nac a` dê pràn kơldang mờ geh ua\ bơta bơtòai tàm rài kis.

            Tìp mơi, mè Khuyên kung gơ lơh ngoh rngac ngan sơl. Lo\ kah wơl bè bè ờs tu\ gam dềt geh mè ma\ lòt jơng git nđờ ngai gùng lòt tus lòt jồ mờ mơi. Tu\ do gùng lòt rê den neh bươn bòai, lơh sa kung neh bơtàu tơngguh, mơya mè lo\ dê ờ gam pràn tai den tàng ờ gơtùi lòt. Lo\ geh ai kòn ùr lòt bal  nàng tus lòt còp, lòt jồ  hìu mơi kờ` dờp jơi nòi:

            Tìp mơi ngai do a` gơ lơh ngoh rngac ngan, a` mờ mơi a` sùm tam kuar sùm. Mơi a` nting tơng kah a` ua\ bơta ngan, boh bơr yal wơl jơnau tu\ lài, jơnau tu\ do. A` gơ lơh chờ hờp ngan. Tơl cau tàm do den chờ ngan, jơh nus  tai mbo\. A` sền hìu nha\ mơi a` kung bè hìu nha\ a` dê sơl. Mè bèp a` pơyua pà mơi a` in phe mbar, mờ ồi tơ\ ram. A` kơp kờ` bơh tu\ do tus tơnơ\ do kòn a` kung geh bơta rềp mềr bè do. A` kơp kờ` mơi a` sùm pràn kơldang mờ geh ngai lơi hơ\ mơi a` geh lòt jồ mờ mè bèp a`, hìu nha\ a` tai.

            Đơs bè bơhìan kờ` nac ngan bơh kòn cau he dê, ồng Che Hà, kis tàm [òn Nà Sược, xã Ea Huar, kơnhòal Buôn Đôn, càr Dak Lak ai git:

             Kòn cau M’nông  bol a` bơh rài yau bloh, sùm lòt còp lòt jồ, lòt jòi bal. Geh tu\ khi ơm ngài ngan, he pal bic mang kang gùng 2, 3 ngai tàm brê hơ\ sồng tus gùng, mơya he kung pal tus.  Bơhìan do neh geh bơh rài yau tus tu\ do kung gam sùm bè hơ\.

            Mờ mè Tem boh bơr:

             Cau tờm hìu den wa\ bol a` niam bơne\ ngan, khi kơt tơrnờm, lơh poac iar jà he sa, lơh yàng kơp kờ` he pràn sa\ ja` he tai,  nàng tìp  ua\ rlau tai, wa\ bal ua\ rlau tai… Nàng lòt jồ  lòt còp la niam rlau jơh, oh mi jo\ ngai tus tam tìp den chờ hờp, he tus còp khi, tơnơ\ khi lòt còp he.

            Jat ồng Y Sriu Rya, kis tàm [òn Nà Sược, xã Ea Huar, kơnhòal Buôn Đôn, càr Dak Lak, tu\ nac tus hờ hìu, cau tờm hìu pal da\ bềl drai niam ngan rlau jơh jà nac nggui, ai   jràu jà nac chu mờ  ai nhồng dà nàng nac in hùc. Cau tờm hìu  kup  iar lơh poac,  pồ drap tơrnờm dờng ngan, lời jo\ rlau jơh nàng lơh yàng. Jà sào piang, jà `ô  tơrnờm, jà hùc dà dơ ne\ dơ nài ngan, lùp lap nac niam bơne\ ngan. Tu\ neh bơ`ul khi geh đơs crih dà kòn cau. Khi geh boh bơr chờ hờp,  bơto bơtê ala\ bơta niam, jơnau ngan, pleh ala\ jơnau ờ niam. Bè ờs nac geh ơm wơl tàm hìu di 2, 3 ngai. Tu\ nac lòt, geh phan lơi bơkah, phan lơi kuơ den khi geh tam pà bal, bè iar, tơrnờm, pà kòng, nhòng, pà jơrlu\, pà phe mbar…

            Ồng Y ‘ Sriu Rơya boh bơr:

            Do la dùl bơta geh pơrya niam ngan, gơ ờ mìng dong nùs nhơm bơh cau tờm hìu mờ cau nac slơ niam,  ờ hui\ git jơnau bal, wa\ bal ua\ rlau, mờ  gam la tu\ nàng cau dờng tơng kah wơl bè broa\ bơto bơtê oh kòn tàm hìu nha\. Dilah kòn dềt geh broa\ ờ di den pal sơndio khi in di gùng. Rnàng kơnòm sa\ tu\ do kờ` pal  sền gàr bơhìan niam bơne\ do bè bol a` cau yau: ‘’Lơh mìr ròng sa\,  lòt mòk ròng bơr, tam klac oh mi [òn lơgar, lơh broa\ lơi kung pal sơnơng, lơh broa\ lơi kung lời cau jờng, cau kah…’’

            Tàm rài kis tu\ do,  geh ua\ bơta geh lơh nùs nhơm kòn bơnus ờ gam đềt mềr tai, den bơhìan kờ` wa\ nac bơh cau M’nông tàm Tây Nguyên den pal sền kuơ ngan, kờ` pal sền gàr mờ bơtàu tơngguh.

                                    Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp