VOV4.K’ho – Kơnhoàl Đak Hà là tiah tam uă kơphe càr Kon Tum dê mờ khà ù geh tam rơlao 7 rơbô lồ. Tàm hơ\ geh 1 rơbô 500 lồ tàm khà ù do là bơh anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam dê, geh jàu jơh ală hìu làng bol in sền gàr. Tài geh uă khà ù geh tam pơgăp mờ do bơh 25 tus 30 nam, den tàng neh kra ngan, cồng nha tơnhào ờ uă, lơh rài kis ală hìu dờp sền gàr kal ke ngan. Bu\ lah bè hơ\, tài geh uă bơta krơi is, kơ\p kờ` bơh ală hìu bè broă tam wơl kơphe kờ` tơnguh cồng nha tơnhào, mờ tơnguh rài kis ờ g^t tus tu\ lơi hơ\ sồng geh lơh.

Ùr bơklao bi Vũ Văn Tú, Nguyễn Thị Mì kis tàm [òn 1, ntum Đăk Mar, kơnhoàl Đak Hà neh lơh kơphe tàm anih lơh sa kă bro bal 1 nă să lơh is kơphe 704, gơwèt anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam neh 28 nam. 1 rơbô 150 tòm kơphe tam tàm suơn ơnàng 9 sào dờp bơh anih lơh sa kă bro hìu nhă bi neh mu\t tàm sơnam 30, den tàng neh kra ngan. Tàm tu\ cồng nha tơnhào tàm ală suơn kơphe pa tam tàm kơnhoàl geh bơh 20 tus 30 tấn tàm 1 lồ, den suơn kơphe do, hìu nhă sền gàr sơnka sùm, mơya cồng nha tơnhào mìng geh 10 tấn plai ris.

Suơn kơphe neh kra, cồng nha tơnhào ờ uă

 kàl tơnhào kơphe, ờ kờp khà pal jàu anih lơh sa kă bro dê, hơ\ sồng priă phơng sih, cồng nha gam tai kung ờ tơl kờ` drơng tàm rài kis hìu nhă dê sơl. Bi Vũ Văn Tú đơs: “Bơh tàm nam 2010 neh gơl^k geh tòm kra. Geh tòm gơtìp gơpồ kơmhò, neh bè hơ\ gơtìp kal ke ngan tàm broă sền gàr, sơnka. Kơphe neh kra cồng nha tơnhào gơmù uă ngan, geh tu\ tàm 1 lồ mìng geh bơh 7 tus 8 tấn plai ris tàm 1 nam. Kờp jơh ală priă bơcri kung ờ tơl kờ` drơng tàm rài kis tàm 1 nam 1 nă cau lơh broă sơl”.

Tàm mùl màl suơn kơphe neh kra, bơh uă nam do, g^t nđờ rơhiang nă cau lơh broă tàm 4 anih lơh sa kă bro kơphe tàm kơnhoàl Đak Hà geh nùs nhơm kờ` tam wơl tus mờ suơn kơphe dờp sền gàr neh kra, kờ` tơnguh cồng nha, tơnguh rài kis. Mơya, bơh nam do tus nam tơnơ\, jơnau hơ bơh anih lơh sa kă bro dê kung gam là kơ\p gơn sùm. Bi Nguyễn Văn Thiêm, dờp sền gàr 1 lồ suơn kơphe bơh anih lơh sa kă bro 1 nă să lơh is kơphe 704 pà g^t: “Kơ\p kờ` làng bol dê là kờ` tam wơl, tài tu\ do cồng nha tơnhào ờ geh uă tai. Anih lơh sa kă bro kung lơh jăt mờ a` kung geh rơwah lòt bal kờ` pơgồp bal jơ8nau đơs bè broă do, mơya mùl màl den anih lơh sa đơs bè hơ\, ờ lơh jăt loh làng. Mờ gam yal tus mờ gơnoar atbồ dờng anih lơh sa kă bro in kờ` geh k^ lah ờ? Mùl màl là lơyài ngan”.

Neh g^t pơgăp mờ do 8 nam, ală anih lơh sa kă bro tàm kơnhoàl Đak Hà kung neh tơlòng tam wơl kơphe tus mờ ală suơn kơphe neh kra. Cồng nha pà go\, broă bơkiar cồng neh lơh tòm kơphe hòn gơs niam, cồng nha geh uă rơlao jăt mờ suơn kơphe neh kra.

Suơn kơphe tam wơl mờ broă bơkiar cồng geh     cồng nha tơnhào bơh 25 tus 30 tấn plai ris

Cồng nha geh bè hơ\, mơya bơh tu\ hơ\ tus tu\ do, mờ tơngu me tòm là ờ hềt geh jơnau bơto sồr bơha anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam dê, broă tam wơl gơtìp ơm ing sùm, lơh g^t nđờ rơhiang lồ suơn kơphe dờp sền gàr pal kơ\p sùm. Neh geh jơnau đơs bơh cau te\ khà đơs là, ală anih lơh sa kă bro kơphe tàm do ờ kờ` tam wơl kơphe là tài bơta geh kuơ ờ jo\, hơ\ là ờ kờ` roh khà tơnhào geh mờr 10 tấn plai kơphe ris tơl lồ suơn kơphe dê, tàm 3 nam tam sơnrờp. Ồng Phạm Văn Chúc, gơnoar jăt jơng atbồ anih lơh sa kă bro kơphe Đak Uy 3 đơs ngan: “Di lah a` lơh gơnoar atbồ anih lơh sa kă bro kơphe den a` kung ờ kờ` tam wơl sơl, tài suơn kơphe hơ\ bu\ lah kis ha là chơ\t a` jàu làng bol in den pah nam a` kung neh ai rơlao 3 tấn. Ờ geh tơnhào den a` kung geh rơlao 3 tấn, den tàng `chi lơh kờ` tam wơl tàm 3 nam mờ a` ờ geh tơnhào. Tam wơl tu\ do, anih lơh sa kă bro ờ geh kơphe. Broă lơh kung gam pal lơh jăt, mơya anih lơh sa kă bro dà lơgar a` lơh geh 1 tơngai lơi hơ\ den a` ơm. Tàm tơngai 3 nam tam wơl ờ geh tơnhào, tơnơ\ 3 nam geh tơnhào a` ơm tai den `chi a` lơh kờ` tam wơl”.

Tơnơ\ mờ uă dơ\ hòi jà kung ờ gơtùi tìp kờ` lơh broă mờ anih lơh sa kă bro tàm kơnhoàl do, cèng jơnau đơs bơh cau te\ khà là ală hìu làng bol geh dờp sền gàr kơphe anih lơh sa kă bro dê kờ` yal mờ ồng A Vượng, kuang atbồ đơng lam Đảng kơnhoàl Đak Hà pà g^t, mờ broă tam wơl kơphe, kơnhoàl kung neh crơng gơs mpồl đơng lam dong kờl làng bol tàm kơnhoàl lơh jăt broă tam wơl tus rơlao 600 lồ suơn kơphe neh kra in. Bu\ lah bè hơ\, mờ khà suơn kơphe neh kra bơh anih lơh sa kă bro dê, bu\ lah g^t làng bol kờ` tam wơl bơh lài do, mơya kơnhoàl ờ gơtùi đơs kờ` broă tam wơl kơphe geh bơyai lơh mhar rơlao: “A` kơlôi là tài anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam ờ hềt geh jơnau sồr, ờ hềt geh sră nggal pơyoa tus mờ ală anih lơh sa kă bro, den tàng ală anih lơh sa kă bro ờ hềt khin lơh. Lơh ngan dă anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam geh sră nggal đơng lam broă tam wơl kơphe bè lơi, lơh gơl^k bè lơi den hơ\ sồng anih lơh sa kă bro tàm do khin lơh. Tài anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam là cau dờng, khà ù suơn tam kơphe geh sền gàr jơh. Tàm he do mìng lơh jăt, tam mờ sền gàr bè hơ\ mơ, pal geh pơgồp bal mờ anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam. Bơh lài tus tu\ do, ờ hềt geh sră nggal lơi bơh anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam dê bè broă tam wơl kơphe do”.

Bal mờ nùs nhơm kơ\p kờ` mhar geh tam wơl kơphe tàm khà suơn kơphe neh kra kờ` tơnguh cồng nha tơnhào, bè broă lơh jo\ jòng, geh uă jơnau đơs bơh cau te\ khà là ală hìu dờp sền gàr kơphe bơh 4 anih lơh sa kă bro kơphe Việt Nam tàm kơnhoàl Đak Hà ndrờm kơ\p kờ`: anih lơh sa kă bro lơ jăt broă tơn jơh priă bơcri bơh dà lơgar, tăc suơn kơphe ai hìu nhă neh dờp sền gàr I kờ` làng bol lơh tòm tàm broă tă priă tam wơl kơphe. Jơnau kơ\p kờ` do kung geh bơh mùl màl là neh uă nam do, ală anih lơh sa kă bro kơphe tàm do mìng lơh jăt broă blơi kơphe jăt broă neh jàu bal, mơya kơnòl tàm broă bơcri priă, sền gàr sơnka kơphe den ndrờm khăt mờ cau lơh broă dê./.

                                                               Cau mblàng Ndong Brawl