Chi gơnơng cau K’ho dê
Thứ bảy, 00:00, 30/06/2018

            VOV4.K’ho - La cau lơh broa\ sa suơn sre, den tàng tàm nam, cau K’ho sùm bơyai lơh ua\ ngan `ô sa, lơh yàng bal mờ rài kis bơh tờm kòi dê. Tàm ala\ dơ\ lơh yàng, làng bol geh mut lơh bơhìan pờ gơnơng nàng yal tơnggit mờ hòi yàng rê mờ hìu nha\, mờ [òn lơgar.

            Adat bơhìan pờ gơnơng geh ai go\ loh ala\ dơ\ `ô sa dờng, bè `ô lềr bong, `ô sa rpu… mờ phan duh yàng mờng ngan la rpu. Do la ala\ adat bơhìan pal lơh geh tàm rài kis, pin dờ` huềng sòan bơh cau K’ ho, nàng geh rac dan mờ ưn ngài ala\ cau yàng  neh sền gàr ai tờm kòi hòn gơs niam, tơnhàu ua\, hìu nha\, [òn lơgar geh hờm ram mờ ngai lơ ngò.

            Tu\ neh lơh gơs tơl ala\ broa\ rcang, lài mờ tu\ mat tơngai mut, hìu nha\ cau tờm bơyai lơh pờ gơnơng gơs mờ tơnơ\ hơ\ kơt rpu- phan pơdơng duh yàng tềng jrong gơnơng, bal mờ ala\ phan   pơdơng  yàng ndai  geh: drap tơrnờm, iar dam, cùan piang, tap iar…Cau tờm lơh yàng  hòi yàng nàng yal tơnggit, dan yàng ai hìu nha\ cau tờm lơh yàng geh bơyai lơh yàng `ô sa dờng.

            Mờ pơrya: Ngai do, hìu nha\, [òn làng neh tơnjơh dùl kàl lơh sa, kòi neh  brê jơh tàm đam. Hìu nha\ bơyai lơh yàng nàng ưn ngài yàng neh sền mờ dong kờl. Jà jơh  ala\ cau yàng rê tus… Tơnơ\ hơ\,  cau tờm lơh yàng ai cer dà tơrnờm tuh tềng bồ  rpu, ai rpu liap dùl êt tơrnờm. Dùl pang ồi kung geh  gòm đang bồ  rpu, hơ\ sồng geh dùl na\ cau đơs ‘’nhìm rpu’’, nàng tơngac, lơh pơlai ngan. Sap ntas cing, sơng gơr geh ngan ngồn yal tàm [òn geh chờ `ô sa rpu.

Lơh yàng pờ gơnơng tàm xã Đinh Lạc, Di Linh, Lâm Đồng

            Do mùl màl la mang chờ gal ngan  cau tàm [òn cau K’ho dê. Sap cau nggồr ung, bal mờ ntas sap cing,  sơng gơr tu\ lài yài, tu\ rơndap rơndồl, bal mờ kơm boat kơl wờk, đơs tam plai, đơs long, pơnđik-pơnring… Ala\ klau pơnu,  ùr ơruh, gơ rờm bal mờ bơkah lơ ngồt bơh tơrnờm. Khi ờ tam cah is  bơh nac jà mờ ala\ cau ờ git mat tus is, tài tơl na\ cau tus tềng do mờ dùl bơta chờ hờp gơboh kờ`, bal mờ tam git  bal, tam pà bơta kờ` gơboh mờ  bơta chờ bơh mpồl  bơtìan.

            Drim ngai tơnơ\, rpu geh srơp nàng lơh yàng, ala\ adat bơhìan duh yàng pơnjat tai geh mut lơh. Poac  rpu neh geh pơdơng mờ yàng, mờ geh tru\  gơm ala\ phan sa bơhìan kờ` ỳơ nac mờ jơh  bal mờ mpồl bơtìan [òn lơgar chờ.

            Di 7 ngai tơnơ\ tu\ tơnjơh sa rpu (tòm dùl poh), hìu nha\ jà ala\ cau geh bơnga\ tàm [òn tus nàng mut lơh adat bơhìan tơmù gơnơng. Bơhìan geh lơh bal hia\ tàm hìu nha\ lơm. Bơdĩh mờ ala\ phan pơdơng yàng tềng drap me ke kuang bè drap tơrnờm, iar, tap iar, prìt… den gơjat bơta geh mờ hìu cau tờm gơtùi sa tài dùl nơm ơda hala dùl nơm be, nàng  dan yàng geh  tơmù gơnơng.  Gơnơng  tơmù gơs,  geh pơndiang lik ngài hờ [òn làng bol ơm kis.

            Cau mblàng K’ Brọp

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC