VOV4.K’ho-Cau K’ho tàm càr Lâm Đồng đơs là, hìu bơnhă bulah geh uă priă jền, phan bơna, mìr sre mơya ờ geh cing yang drăp den ờ hềt gơtùi sền là pas sơm. Gơ wèt mờ làng bol, cing là jơtài kuơmàng ngan rlau jơh, là jơtài geh bơta kuơ dờng ngan jơh bal bè phan bơna mờ nùs nhơm.           

            Jat Nghệ nhân Kơ Să Ha Je ơm tàm thôn Bon Rơm, xã N’Thol Hạ, kơnhoàl Đức Trọng, càr Lâm Đồng dê yak, tàm rài kis bơh cau K’ho dê ờ gơtùi ờ geh săp ntas dròng cing, tài bơh dilah ờ geh săp ntas dròng cing den [òn lơgar gơlơh bè ờ geh huềng kis, kis ờ go\ hô hơng, duh hồl tai.

Bơh rài yô rài yau, cau K’ho neh ngui cing nàng dròng pah tu\ geh jơnau chờ hờp halà jơnau muăt jrùm. Cing geh ai dròng tàm tu\ jun kòi bơh mìr rê tàm hìu, tu\ tàm tơngac cau chơ\t rê mờ mò pàng…

            Bòr cing geh tiah gam sơnđan là cing bòr bơh cau K’ho dê sùm geh 6 pang: Cing me gàr săp ntas, cing rdơn tàm pơnđềm săp ntas ai cing me in, cing ndơn tam gơl săp ntas, cing thơ, cing thi hơ tam hơ tu\ cing me hòi.

Tu\ dròng cing, cau K’ho săp sèng pơdar, jat dơ\ dùl dơ\ bơh cing me tus cing thi, tê kiau đơ măt cing tàm dơlam, tê ma dròng măt cing đah bơdìh. Mpồl cau dròng cing lòt ntrờn tu\ guh tu\ mù, săp ntas nggồr gơ yờ, gơ hoăc geh lơh gơlik kơnờm bơh tê tu\ tur, tu sơplàng, tu\ lì.

Nghệ nhân Kơ Să Ha Je pà gi\t, dròng cing là pal ngui jơh dùl bòr. Dilah ờ tơl dùl pang den kung ờ gơtùi dròng gơs dùl jơnau sơl. Nghệ nhân Kơ Să Ha Je, đơs bè do:

“Bòr cing (cing bòr) geh 6 pang. Cing kuơmàng ngan rlau jơh là cing me, cing do gơtùi tam gơl mờ 10 nơm rơpu dờng. Mơya, 6 pang cing ờ gơtùi ơm tam cah is ờ, mờ pal dròng bal den hơ\ sồng dròng gơlik dùl jơnau cing. Mờ tu\ dròng den cau ngui bal mờ sơngơr, tài dròng bè hơ\ den geh kơno săp ntas gơlơh iat niam rlau mờ bơkah tồr rlau”.

 Gơ wèt mờ cau K’ho, rơpu, drăp, yang, bòr cing là 3 jơtài kuơmàng ngan rlau jơh, đơs ngan bơta pas sơm, geh bơngă bơh dùl hìu bơnhă, jơi nòi dê. Tàm hơ\, cing là jơtài kuơmàng ngan rlau jơh. Rài yau, mìng geh ală hìu cau pas ngan den hơ\ sồng blơi geh bòr cing. Cing geh sền bè là huềng kis bơh [òn lơgar dê kòn cau K’ho dê, geh bơta kuơ dờng màng ngan tàm rài kis mờ lơh broă lơh sa.

Jat Nghệ nhân Kơ Să Ha Je, cing ơm kis rềp mềl ngan mờ kòn bơnus bơh tu\ pa deh tus dì tu\ chơ\t rê mờ mò pàng, tàm ală dơ\ lơh yàng gơs pơnu, `ô bau, nhai `ô sa dờng tàm nam, chờ hờp wa\ rò năc kuơ tus nhơl mờ hìu bơnhă, mờ [òn lơgar…

“Tu\ tus ngai tơnhàu phan tam, cèng kòi bơh tàm sươn mìr rê halà lơh yàng `ô lir bông, ơruh pơnu tàm [òn chờ hờp den cau ai cing nàng dròng. {òn lơgar đơs crih tam ya jat săp ntas dròng cing tơngo\ bơta chờ hờp tu\ kòi bơh tàm sươn mìr geh cèng rê tàm hìu. Rài ồng mò he dê, cing, rơkèl, kơmbuăt…geh ngui uă ngan. Pah tu\ geh dơ\ lơh chờ, halà geh năc tus den cau kung sùm ai cing nàng dròng wa\ rò năc”.

Mờ bơta kơ\p kờ` cing geh gam sùm mờ [òn lơgar, ồng Kơ Să Ha Je mờ uă nghệ nhân ndai tàm [òn lơgar gam jơh nùs bơto yal wơl ai rơnàng kơnòm să in broă chài dròng cing. Ồng kung hòi jà làng bol lơh ngan sền gàr jơh bòr cing, tài bơh tăc kas ngan priă jền mờ uă hìu bơnhă neh tăc te\ cing, mìng prăp gàr wơl cing me lơm.

Tu\ do, làng bol [òn lơgar tàm thôn Bon Rơm, xã N’Thol Hạ gam prăp gàr tus 30 pang cing me, mơya gơlơh muăt jrùm ngan là ală pang cing nàng tơl dùl bòr den mìng gam dùl êt lơm gời…

Cing bơh cau K’ho dê là dùl bơnah tàm ù tiah niam chài cing mồng Tây Nguyên dê neh geh UNESCO dờp là phan niam chài lời prăp wơl ờ di mờ phan bơna mờ bơto yal wơl mờ bơr bơh kòn bơnus gùt dunia dê. Kơ\\p kờ` là ală [òn lơgar geh jơnau gi\t wa\ sền gàr tơl bòr cing, prăp gàr mờ ngui niam bơta kuơ niam chài krơi is ngan bơh kòn cau he dê. Tài bơh cing là huềng bơh [òn lơgar dê!

Cau cih mờ mblàng Lơ Mu K’Yến