VOV4.K’ho - Cau Rơđê sơnđan cing lơ ngô he dê la Cing Knah. Cìng geh sền la phan nàng kòn bơnus geh boh bơr mờ cau yàng. Ala\ pang cing geh bơnga\ kuơ màng ngan tàm ala\ `ô sa lơh yàng bơh hìu nha\ dê bè lơh yàng `ô mut hìu, lơh yàng `ô lir [ông, lơh yàng kờ` pràn sa\ ja`, jun bau, chơt jê, bơthi bồc… H’ Zawut geh yal bè cing knah bơh cau Rơđê, dùl bơta tàm Broa\ chài rgơi cing mồng Tây Nguyên geh UNESCO dờp la ‘’phan chài rgơi lời wơl mờ bơr mờ phan ờ di phan bơna’’ lời wơl bơh kòn bơnus.
Bòr cing Rơđê geh 10 pang cing. Tàm hơ\, 3 pang cing geh klo\ nàng lơh kơnòl gàr niam ntas tu\ dròng cing, mờ sơnđan jat bơta dờng tus dềt la: Ana cing (Cing me), Mong cing, Mđuh cing. Gam wơl 7 pang cing ờ geh klo\, cing dờng den sơnđan la Char. Bòr cing cau Rơđê sùm geh dròng bal mờ dùl nai sơnggơr (Hgơr). Ồng Y Kô Niê, Phó kuang atbồ phòng Atbồ văn hoa\ di Sở văn hóa thể thao mờ du lịch Daklak ai git:
Cing Knah geh 10 pang cing, geh khơk, hgơr. Tàm hơ\, cing ring 6 pang, cing klo\ 3 pang, mdu, ana, hmong. Tàm ala\ dơ\ `ô sa dờng den geh ngui bor cing do. Mờ ala\ `ô sa dềt bè wa\ nac tàm hìu nha\ den mìng ngui 7 pang. Cing lơ ngô geh dròng tàm dơ\ `ô sa dờng, wa\ nac…Bulah bè hơ\, ờ gơ tùi dròng cing lơ ngô tàm dùl broa\ lơi di lah ờ hềt lơh yàng.
Khà nàng rwah bơh cing do la bơta mpong ntas, ntas mờ bơta gơ rờm bal nàng bươn iat bơh ala\ cing gơ tam ho wơl lơh geh gùng dròng cing. Mờ cau Rơđê, ua\ ngan pang cing kuơ tài gơ gam gơ bơrlu\ bal ala\ bơta kuơ bè biàng, đồng đen hala mữ. Cing kuơ ngan bè ờs la 2 pang cing Ana cing mờ Mđuh cing.
Tu\ dròng cing, nàng geh ntas geh bơta gơ tam gơl li la niam rlau, ala\ cau chài dròng cing sùm ơsơh sa\ mù guh. Ntas bơh cing Knah geh ntas kràn, pràn, rơndap rơndồl ntas mpong. Tu\ dròng sơbac, rdap rdồl den geh lơh cau dròng pal chài ngan hơ\ sồng gơ tùi dròng geh. Bèp Khôi kis tàm [òn Sah A, xã Ea Tul, kơnhòal Cư\ Mgar, càr Daklak ai git:
Pal bơsram teh cing kram (cing gle) lài, tu\ neh git cing gle den hơ\ sồng bơsram dròng cing mồng tàm ala\ dơ\ `ô sa dờng hala tàm chơt jê… Ntas bơh cing mồng den klo mpong rlau. Cing do ua\ ngan mìng lời cau dờng sơnam dròng. Mơya dilah cau gam kơnòm git dròng den kung gơ tùi dròng cing do. Cing mồng ờ geh dròng nhơl, mờ geh tur tàm tu\ hìu nha\ geh cau chơt, tàm ala\ `ô sa dờng [òn dê bè lơh yàng kờ` pràn sa\ ja` hala lơh yàng sa rpu… tàm ala\ jơnau tam ya Tung Khắc, tam ya sềm Grư kung geh dròng cing do.
Tàm ala\ dơ\ lơh adat bơhìan tàm hìu jòng, Cing Knah geh dròng nggui đang ghe\ Kpan. Cing Knah geh dròng hờ bơdĩh tiah tu\ lơh yàng bơthi bồc, lơh yàng dà mbòr, ies cau chơt… Tàm ala\ dơ\ lơh yàng bơh cau Rơđê dê, ala\ bòr cing sùm la geh bơnga\, la phan nàng kòn bơnus geh boh bơr mờ cau yàng. Dilah ờ geh cing den ờ gơtùi lơh brah lơh yàng. Mờ bơh tơl adat lơh yàng, cing geh dròng jat dùl gùng krơi is. Jat ồng Chi kis tàm [òn Ako Sier, sơnah [òn Tân Lập, [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Daklak, cing la phan bơna kuơ màng ngan tus mờ cau Rơđê:
Cìng den kuơ màng ngan tus mờ cau Rơđê, la dùl bơhìan chài rgơi niam ngan bơh kòn cau. Cing la dùl phan bơna kuơ màng ngan. Rài yau, mò ồng he neh blơi cing mờ rpu, kơnrồ. Cing ngan la phan bơna nàng dờp git cau pas rbah bơh cau Rơđê yau òr… Cìng ngan la phan boh bơr mờ cau yàng tàm ala\ `ô sa dờng, mờ yàng bồc, lơh yàng kờ` pràn sa\ ja`… Cing ngan la phan boh bơr mờ cau yàng. Tơl adat lơh yàng den geh dùl jơnau dròng cing krơi is. Tơl kòn cau den kung geh dròng cing krơi is sơl.
Cing mồng la phan bơna kuơ màng ngan cau Rơđê dê bơh nđờ rài do. Mơya tàm broa\ lơh gơ tam gơl bè lơh sa-mpồl bơtìan mờ pin dờ` neh mờ gam lơh tam gơl pràn ngan rài kis bơh cau Rơđê, tàm hơ\ geh broa\ dròng cing mồng. Broa\ sền gàr mờ lời wơl bơto wơl dròng cing rnàng kơnòm sa\ in gam kờ` ngan geh bơta tus bal bơh mpồl bơtiàn.
Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp
Viết bình luận