VOV4.K’ho- Jat kờp dŭ bơh Ƀộ Giao thông- Vận tải dê, jơnau kờñ priă bơcri lơh ală gơl gùng rơndeh ntoat rat tơngai bơh nam 2021 tus nam 2025 pơgap rlau 350 rbô 900 tơmàn đông, tàm hơ̆ kes priă dà lơgar tă pơgap rlau 219 rbô 500 tơmàn đông; priă hòi jà bơdìh mờ kes priă mờr 131 rbô 400 tơmàn đông. Tơngai bơh nam 2026 tus nam 2030, mờr 395 rbô 600 tơmàn đông, tàm hơ̆ kes priă dà lơgar tă 209 rbô 100 tơmàn đông, hòi jà bơcri bơdìh mờ kes priă dà lơgar 186 rbô 500 tơmàn đông. Hơ̆ là ală khà sồ ai gŏ, bơdìh mờ priă tă bơh kes priă dà lơgar dê, kờñ ngan geh bơta tam gơl pa kơ cế, ai ngui niam priă jền, sơlơ gơ hòi gơ jà bơcri priă jat broă lơh lơh bal đah dà lơgar mờ cau dùl nă să is, bal mờ priă bơcri dà lơgar tề lam, gờñ lơh gơs ală rơndap broă lơh phan bơna gùng lòt.

Tàm jơnau rơcang cih Nghị quyết bè broă lơh nam priă jền, broă lơh priă jền nàng dong kờl Broă lơh bơtàu tơnguh wơl mờ bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn, Cíñ phủ sồr Quôk hội sền sơ wì bơnah priă bơtàu tơnguh wơl, bơtàu tơnguh lơh sa rlau 350 rbô tơmàn đông mờ lam lơh tàm 2 nam, bơh nam 2022 tus nam 2023. Jat hơ̆, kwang đơng lam bồ Cíñ phủ pà git, 50% kes priă bơtàu tơnguh phan bơna tàm rơndap broă bơtàu tơnguh wơl jơh rài lơh sa tơnơ̆ kòp Kovid-19 geh ai lài tus broă bơtàu tơnguh phan bơna gùng lòt in. Bơta do kung lơh gơlik bơnàng jă, bơta pơn jờng nàng gơ hòi gơ jà ală cau bơcri priă tus bal bơt bơtàu ală rơndap broă lơh phan bơna gùng lòt. Broă gam wơl bơh ală cau lam lơh broă lơh dê là nàng bơnah priă bơcri do geh ngui di jơnau kờñ, tơnguh cồng nha lơh geh, bơsong bơta kòl yan bè bơta pràn nàng bơtàu tơnguh lơh sa. Ồng Nguyễn Hải Nam, mpồl Kwang bàng Quôk hội càr Thừa Thiên- Huế đơs là: “Bol he pal dong kờl di cau nàng gơtùi pleh bơta priă bơcri ờ gơ ơm tàm bơta prap gàr mờ ngan ngồn geh mut tàm broă lơh sa, kă bro. Uă dơ̆ cribơyai bơh ală cau jak chài dê gŏ là, neh tơrgùm uă tàm broă ai geh broă lơh, gàr ờdo ờdă rài kis mờ tam hơ̆ kung đơs loh là, chồl pràn bơcri priă dà lơgar, tă bơsong ală kòl yan bè lơh niam wơl hàñ cíñ mờ thể cế, nàng gơtùi ai geh broă lơh mờ bơtàu tơnguh wơl lơh sa.”

Nam 2022 do, ngan là kung gam uă kal ke mờ bơta lòng. Mơya tàm jơnau pơhìn den geh tŭ niam, là jơnau đơs lam lơh broă bơh ală cau lơh broă gah gùng lòt dê. Tŭ niam geh sền sơ wì pơn jat hơ̆ là 5 broă rơndap ù tiah ngan ngồn tàm 5 gah gùng lòt pơndiang phan, geh gùng rơndeh ồs, gùng lòt tàm dà, gùng ù gờl, gùng dà lềng mờ gùng rơndeh par neh geh Ƀộ Giao thông- Vận tải lơh gơs tàm nam lài. Tàm hơ̆, bè broă bơt bơtàu broă lơh, neh lơh gơlik bơta niam ngan rlau jơh nàng gơ hòi gơ jà priă bơcri bơh mpồl bơtiàn. Tus bal tàm mpồl bơt bơtàu ală rơndap ù tiah do, ồng Lê Đỗ Mười, Kwang atbồ Viện broă rơndap lơh gùng lòt yal mùl màl: “Tàm 5 rơndap ù tiah ndrờm bơt bơtàu kơ cế nàng gơ hòi gơ jà bơta bơcri priă bơh mpồl bơtiàn. Kuơmàng là bơnah priă bơcri nàng dong kờl bơtàu tơnguh phan bơna gùng lòt. Do là tŭ niam kung là bơta lòng ai gah gùng lòt in dờng ngan tài priă jền bơtàu tơnguh ai gah do in sùm ờ tơl, ngan là lời ai gah do in cèng bơta tam gơl uă bè gùng rơndeh ồs, gùng rơndeh par mờ bơdìh hơ̆ tai, gùng ù gờl, kuơmàng rlau là gùng rơndeh ntoat rat tiah đah mat tơngai lik, priă jền lời ai gùng rơndeh ntoat rat hờ tiah đah mat tơngai lik in tus nam 2030 mờ jơnau kờñ lơh ngan tơl 5 rbô kơi sồ jat pơrjum dờng Đảng dơ̆ 13 ai tơlik, gah do đơs là gơtùi lơh geh.”

Nam 2022, Adat bơcri priă jat broă lơh lơh bal đah dà lơgar mờ cau dùl nă să is, tơngume adat boh lam gơ hòi gơ jà bơta pràn bơcri priă bơdìh kes priă dà lơgar neh gam hời rơ hời mut tàm rài kis. Pơn rơ ngan rlau jơh là broă lơh ai ù lơh rơndap broă neh geh lam lơh lài mờ priă tă bơh dà lơgar dê; tơnguh cồng nha priă jền ai rơndap broă in mờ bơta tus bal bơh priă bơcri dà lơgar dê, kờp bal geh 51% priă bơcri. Pơn jat hơ̆, cau bơcri priă geh 6 nhai nàng lơh sră càn priă ngân hàng, rơcang priă bơcri nàng lam lơh rơndap broă... Đơs bè broă do, ồng Lê Kim Thành, Kwang atbồ Vụ atbồ lơh broă bal dà lơgar mờ cau dùl nă să gơ wèt Ƀộ Giao thông – Vận tải pà git: “Bol hi kung kơp kờñ ală rơndap broă lơh broă bal đah dà lơgar mờ cau dùl nă să neh geh cau bơcri priă tus bal cok khà priă geh lơh geh cồng nha. Cíñ phủ ai gơnoar ală cau bơcri priă geh tơngai 6 nhai tơnơ̆ tŭ kĭ sră pơrgon nàng ală cau bơcri priă in càn priă, lam lơh ală rơndap broă lơh bơt bơtàu phan bơna, lam lơh gùng dà broă lơh dờng ngan dà lơgar dê; hòi jà bơta pràn bơcri priă bơh mpồl bơtiàn bal mờ priă bơcri dà lơgar dê nàng tă priă rơndap sap sèng phan bơna gùng lòt, pơgồp bơnah bơtàu tơnguh lơh sa.”

Tàm ngan ngồn, 2, 3 rơndap broă lơh gùng rơndeh ntoat rat geh sồr lam lơh jat broă lơh lơh bal đah dà lơgar mờ cau dùl nă să, mơya broă hơ pơrgon priă bơcri dong kờl bơh dà lơgar mờ kấp hơ đơm dê ờ hềt loh làng lơh gơbàn bơta ờ gơtùi jòi geh cau bơcri priă. Do là bơta kòl yan bè kơ cế pal gờñ geh bơsong nàng gơ hòi gơ jà priă bơcri bơh mpồl bơtiàn. Tŭ ai ngui, bơta lơi ờ gam dipal den pal tam gơl, bơsir, là gùng dà đơng lam bơh Thủ tướng Cíñ phủ dê. Ồng Hồ Minh Hoàng, Củ tịc Hội đồng Quản trị Kông ty kổ phần Tập đoàn Đèo Cả, là mpồl lơh sa kă bro pa lam lơh dơ̆ tam gơl bơh Upcom gơs sàn giao dịc ƀòn dờng Hồ Chí Minh nàng hòi jà ală bơta pràn bơh ală cau bơcri priă pơn jat tai dê, tus bal bơt bơtàu ală rơndap broă lơh gùng lòt đơs bơta kơp kờñ bè tam gơl pa kơ cế, broă lơh gơ hời gơ jà lơh bal đah dà lơgar mờ cau dùl nă să: “Jat añ den làng bol kung hời rơ hời git rlau kal ke bơh dà lơgar dê, tam pà rlau bè ai priă tă lơh broă, broă lơh jat BOT lài do, halà broă lơh bơcri priă lơh bal đah dà lơgar mờ cau dùl nă să tŭ do. Ƀộ Giao thông Vận tải, Cíñ phủ, ală Ƀộ, gah broă lơh geh gơ rềng kung hời rơ hời geh bơta ring bal, pal tam gơl, nùs nhơm kơlôi sơnơng pa, broă lơh pa niam rlau.”

3 bơta rềp mờ dà lơgar: priă dà lơgar bơcri, hòi jà bơta tă pơgồp priă jền bơh mpồl bơtiàn; bal mờ kơ cế, broă lơh mờ adat boh lam geh rơndap lơh nàng gàr niam broă lơh jat bơta lơh broă bal đah dà lơgar mờ cau dùl nă să loh làng, geh cồng nha, ngan là geh tơnguh bơta kuơ tàm nam pa 2022 do. Do là bơta ai ngui niam priă jền, lơh gơlik bơta kơp kơnờm bơcri priă lơh phan bơna gùng lòt lơgar he bơtàu tơnguh tàm tơngai tus.