VOV4.K’ho – pa do, mpồl duh broă ala măt làng bol càr Gia lai lơh broă mờ anih duh broă làng bol càr do bal mờ ală anih lơh sa kă bro bè broă tam gơl brê sar kờ` tam cao su, geh càr do lơh jăt bơh nam 2008. Cồng nha neh go\ geh uă bơta kal ke, tìs. Di lah ờ geh broă kơrian di tu\, tìs, kal ke tàm broă tam gơl brê sar kờ` tam cao su tàm càr Gia Lai geh gơs là bơta ờ niam, pơhìn tus mờ ală bă brê gam tai tàm càr do. Tàm jơnau “Gơnoar ala măt dà lơgar mờ cau te\ khà” do, bol a` geh yal bè ală cồng nha tòm mờ broă sền gròi neh geh.

Jăt rơndăp broă tam gơl brê sar kờ` tam cao su tàm càr Gia Lai, anih duh broă làng bol càr Gia Lai neh ai lơh 44 rơndăp broă tam cao su; ai 17 anih lơh sa kă bro ơpah ù tam cao su tàm 5 kơnhoàl là Cư\ Prông, Cư\ Pưh, Đức Cơ, Ia Pa, Ia Grai mờ khà ù tiah kờp jơh rơlao 32 rơbô 555 lồ. Kờp tus tu\ do, ală anih lơh sa kă bro neh tam rơlao 25 rơbô 547 lồ cao su. Tàm hơ\, geh di pơgăp 2 rơbô 600 lồ gơtìp chơ\t ha là ờ pràn. Jăt jơnau đơs bơh mpồl kuang bàng sền gròi yal, khà cao su gơtìp chơ\t, ờ pràn bè hơ\ là geh uă. Bơdìh hơ\ tai, ală anih lơh sa kă bro ờ hềt bơcri priă lơh broă tus tàm tiah do di bè jơnau neh hơ; broă rơwah cau lơh broă tàm ală anih lơh sa kă bro ờ uă, tàm hơ\ geh uă ngan là làng bol kòn cau; geh ờ uă anih lơh sa kă bro neh lơh is mờ ờ lơh jăt di pal mờ broă neh ai kờ` tam gơl khà ù tam cao su chơ\t tam ală phan tam ndai… Kung jăt mpồl kuang bàng sền gròi yal, geh ală anih lơh sa kă bro “Dan ơpah ù” tam cao su mơya neh tăc anih lơh sa kă bro ndai in ha là tòm cao su gơtìp chơ\t ha là ờ pràn lơh gơl^k ală kal ke mờ ờ g^t lài.

Bè khà ù tam cao su gơtìp chơ\t, anih lơh sa kă bro đơs là tài ù tiah bal mờ trồ tiah ờ gơdờp mờ tòm cao su mờ neh tam gơl is kờ` tam ală phan tam ndai bè `hơ\t, bùm blàng, tào tàm tu\ ờ hềt geh jơnau sồr bơh kơnă geh gơnoar.

                   Mpồl kuang bàng tus sền gròi cao su tam tàm tiah brê sar         

Là 1 tàm ală anih lơh sa kă bro geh khà ù tam cao su chơ\t uă ngan, ồng Mai Ngọc Bình, gơnoar jăt jơng atbồ anih lơh sa kă bro bal 1 nă să lơh is cao su Cư\ Sê pà g^t: anih lơh sa kă bro ồng dê geh anih duh broă làng bol càr Gia lai mờ mpồl lơh cao su Việt Nam jàu lơh jăt broă bơcri priă 4 rơndăp broă tam gơl bơh brê sar kờ` tam cao su tàm 2 ntum Ia Lâu mờ Ia Mơr, kơnhoàl Cư\ Prông dê mờ khà ù ơnàng 3 rơbô 680 lồ. Anih lơh sa kă bro do neh rồ ù mơya ờ hềt tam 740 lồ. Jăt jơnau yal bơh anih lơh sa kă bro do dê, den broă tam cao su tàm ù brê do gam gờ` ir. Broă lơh gam ờ hềt g^t nền nòn, broă kơlôi sơnơng kờ` g^t bè ù tiah ờ hềt di pal, tàm hơ\ uă ngan là gơtìp gơbam dà tàm kàl mìu, trồ prang tàm kàl prang… Kuơ màng ngan, tàm dơlam ù tam phan geh ù kơnàng ha là lu\ rơdeh lơh ờ uă suơn cao su hòn ờ pràn. Tu\ do, khà ù tam cao su ờ pràn tàm ală rơndăp broă lơh anih lơh sa kă bro do dê là 780 lồ, geh mờr 33% khà ù tam. Geh ờ uă bă ù tam cao su tàm anih lơh sa kă bro Quang Đức-do là anih lơh sa kă bro blơi wơl bơh anih lơh sa kă bro 30/4 tàm ntim Ia Ga dê, broă tòm cao su hòn gơs kung ờ pràn.

Ồng Nguyễn Đình Phương-kuang jăt jơng atbồ gah lơh sa, kes priă mpồl duh broă ala măt làng bol càr Gai lai đơs là: broă ală anih lơh sa kă bro tam gơl is ù tam cao su chơ\t kờ` tam ală phan tam cdai di lah ờ kơrian ha là geh broă lơh lơi mùl màl geh lơh gơl^k geh bơta ờ niam tàm ală nam pơn jăt tai.

Bè ală khà rài kis mpồl bơtiàn rơndăp broă do dê:

Tu\ dan ơpah ù lơh rơndăp broă tam gơl brê sar kờ` tam cao su, ală anih lơh sa kă bro ndrờm hơ geh bơcri priă lơh ală broă tàm tiah geh rơndăp broă, rơwah cau lơh broă là cau kòn cau kis bơh yau tàm do mu\t lơh broă… Bu\ lah bè hơ\, ală jơnau hơ do tus tu\ do kung gam ờ hềt lơh jăt bè jơnau neh hơ sơl.

Mùl màl, tàm ntum Pờ Tó, kơnhoàl Ia Pa, anih lơh sa kă bro bal tam brê Gia Lai Gơwèt anih lơh sa kă bro Hoàng Anh Gia Lai mìng bơcri priă lơh gùng lòt, ồs đèng, 30 nơm hìu cau lơh broă in bal mờ hìu lơh boă tàm tiah geh rơndăp broă mờ ờ hềt lơh jăt jơnau hơ dong kờl lơh 5 kơi sồ gùng lòt tàm [òn tàm ntum Pờ Tó. Tàm kơnhoàl Cư\ Pưh, anih lơh sa kă bro bal Đệ Nhất Việt Hàn bơcri priă lơh 12 kơi sồ gùng lòt, 2 nơm trồm lìu dà, hìu ơm cau lơh broă tàm tiah geh rơndăp broă, gam tă pơgồp bal tàm kes priă rài kis mpồl bơtiàn ntum in den ờ hềt lơh jăt bè jơnau neh hơ. Anih lơh sa kă bro bal 1 nă să lơh is Trang Đức tu\ do kung mìng lơh ală broă lơh tàm tiah geh rơndăp broă, bè rài kis mpồl bơtiàn kung ờ hềt geh lơh jăt bơta lơi.

Anih duh broă làng bol càr Gai Lai neh sồr ală anih lơh sa kă bro geh khà ù tiah tam cao su ờ gơtùi lơh broă den pal lơh rơndăp broă ngui ù mùl màl kờ` tơrgùm yal mờ kuang gơs gơnăp gơnoar atbồ hờ đang rơlao jơh dà lơgar, Gah lơh sa mờ tơnguh bơtàu [òn lơgar dà lơgar in. anih duh broă làng bol càr Gia Lai kung sồr Gah phan geh is mờ tiah is càr Gia Lai pơgồp bal mờ ală gah, mpồl lơh broă gơrềng bal sền gròi, yal mờ anih duh broă làng bol càr in g^t jăt mờ kơrnoăt bơh adăt boh lam tus mờ ală anih lơh sa kă bro tam gơl is ù tiah tam phan ndai, lơh hìu lơh broă, sồr anih lơh sa kă bro pơgồp bal mờ ală ntum kờ` lơh niam broă rơwah cau lơh broă, tàm hơ\ uă ngan là cau kòn cau kis bơh yau tàm do…