VOV4.K’ho - Tàm anih tờm pờ tơlik jơnau đơs dà lơgar, sồ 58, gùng Quán Sứ, Hà Nội, Anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam geh lơh bal mờ Hội đồng kòn cau bơh Quốc hội, Ủy ban kòn cau, Viện dà đơs bơsram bơyai lơh dơ\ cri tơr`a ‘’Geh gùng bơtàu tơngguh dà kòn cau pờ tơlik tàm rơdio bơh anih lơh broa jơnau đơs Việt Nam’’. Ala\ bơta tờm ngan nàng bơtàu tơngguh bè broa\ lơh mờ tơnggu me pờ tơlik jơnau đơs dà kòn cau tàm rơdiô dà lơgar neh geh ai tơr`a dơ\ do.
Tàm ala\ nam do, Đảng mờ Dà lơgar he sùm ai bơta tờm dong kờl lài bơcri bơtàu tơngguh tiah kơh bơnơm, tiah sar lơgar ngài, bơtàu tơngguh rài kis phan bơna mờ nùs nhơm bơh làng bol kòn cau, chồl guh ua\ ngan gơnoar drờm bal bơh jơh ala\ kòn cau oh mi tàm 54 jơi bơtìan kòn cau Việt Nam, tàm hơ\ geh gơnoar bơh tơl kòn cau geh sền gàr, chồl guh dà đơs mờ akhar cih he dê. Mo tơn bơh nam 1956, Anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam neh bơyai mut lơh mờ pờ tơlik ala\ jơnau đơs kòn cau. Tus tu\ do, anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam neh pờ tơlik 12 dà đơs ala\ kòn cau la Mông, Thái, Dao, Rơđê, Bahnar, Jarai, K’ho, M’nông, Sêdang, Prum, Khmer, Cơ tu mờ tu\ jiơ pờ tơlik mờr 30 jiơ pah ngai.
Đơs tàm dơ\ cri tơr`a, ồng Nguyễn Thể Kỷ kuang atbồ dờng ngan anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam sơndio loh, broa\ lơh lơh gơs mờ drơng lơh bơh ròt pờ tơlik jơnau đơs dà kòn cau tàm Anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam kung bè ala\ anih pờ tơlik jơnau đơs ala\ càr, [òn dờng gam ai go\ geh ờ ua\ bơta ờ niam, bè broa\ bơyai lơh gam ờ hềt di pal, ờ tơl cau tờm tam pà bal, cau lơh broa\ tus gah pờ tơlik jơnau đơs kòn cau ờ hềt lơh di bơta kờ`, kỹ thuật pờ tơlik jơnau đơs tus ala\ tiah kal ke gam ua\ bơta ờ niam. Ồng Nguyễn Thế Kỷ đơs:
Mờ 12 dà đơs kòn cau, drờm mờ 12 jơnau pờ tơlik jơnau đơs kòn cau neh lơh geh bơh ua\ ngan do tàm anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam, kờ` pal tam gơl pa, tơngguh khà niam bơh tơl jơnau đơs mbè lơi bè tơnggu me, broa\ đơs, tu\ jiơ, tơngu me tờm jơnau đơs, anih lơh gơs, anih pờ tơlik. Tu\ do, tơnggu me bơh ala\ jơnau đơs do, bol a` dờp go\ la gam ờ tơl bơta krơi is, rơndap jơnau đơs kòn cau gam ờ li la, pah jơnau mìng geh lơh bơh 30 - 45 phút, pah ngai mìng geh dùl jơnau đơs, den tàng ua\ ngan ala\ jơnau đơs bơh 12 dà đơs kòn cau drờm geh rơndap lơh mơr drờm bal, ờ hoan geh tam gơl. Do la bơta ờ niam dờng ngan.
Ala\ jơnau cih tềng dơ\ cri tơr`a geh trơ gùm ua\ ngan tàm broa\ mblàng bơta mùl màl bơh pờ tơlik jơnau đơs kòn cau, broa\ lơh nàng tơngguh cồng nha yal tơnggit bè broa\ lơh kòn cau, dờng bơtàu tơngguh, broa\ rwah dùl dà đơs kòn cau nàng pờ tơlik tàm rơdio dà lơgar, ala\ dà đơs kòn cau geh dong lài nàng pờ tơlik tàm anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam, broa\ lơh bè bơcri, cau lơh broa\, ròt phan bơna lơh broa\, kỹ thuật... Chủ tịch Hội đồng kòn cau bơh Quốc hội la ồng Hà Ngọc Chiến geh jơnau đơs:
Tu\ do rơp mut lơh pờ tơlik mờ 12 dà đơs kòn cau lơm. A` sôr, kờ` pal sền sơnơng wơl nàng geh git khà sồ jơnau đơs mờ dà kòn cau la nđờ, a` go\ 1 tàm ala\ broa\ lơh kờ` sền la bè khà kờp làng bol. Tu\ do geh pơgap di 5 kòn cau geh khà kờp làng bol rlau 1 tơlak na\ hala mờr tus 1 tơlak na\ cau, bè cau Tày, cau Nùng, cau Mường drờm geh khà kờp làng bol rlau 1 tơlak na\ mơya ờ hềt geh pờ tơlik jơnau đơs mờ dà kòn cau Tày, Nùng, Mường. Dilah jat khà kờp làng bol den bè hơ\ la ờ hềt di pal.
Bal mờ hơ\, kung kờ` sền gròi tus broa\ lơh mblàng pơlam tus ala\ kòn cau gam êt kòn bơnus (hờ đơm 10 rbô na\ cau). Ala\ jơnau đơs kờ` lơh di pal mờ bơta kờ`, git wa\, bơsram sra\ bơh làng bol. Tơnggu me bơh jơnau đơs ờ mìng geh mblàng yal gùng dà broa\ lơh bơh Đảng, chính sách, adat boh lam bơh dà lơgar, mờ gam sền kuơ sền gàr, prap gàr bơhìan chài rgơi bơh tơl kòn cau.
Ala\ cau kuang tus cri tơr`a đơs la, broa\ lơh geh dùl gah pờ tơlik jơnau đơs is lời tus cau iat la cau kòn cau la broa\ lơh kờ` ngan, gơ pơrya bơta kuơ chính trị-mpồl bơtìan dờng ngan. Tàm broa\ lơh bơtàu tơngguh jat geh gùng yal tơngit pa ngan, anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam sùm geh gùng dong lài bơtàu tơngguh lơh geh gah pờ tơlik jơnau đơs tờm ngan, geh gah Thời sự chính trị, gah đối ngoại mờ gah lời tus làng bol kòn cau in. Tu\ do, anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam gam lơh ngan geh dong kờl lài la cau lơh broa\ mờ nhap nhar rcang ala\ bơta kờ` ngan nàng ai ngui lơh broa\ bơh gah pờ tơlik jơnau đơs kòn cau dà lơgar. Ala\ jơnau đơs, jơnau cih tus mờ dơ\ cri tơr`a geh anih lơh broa\ jơnau đơs Việt Nam sền, ngui dùl ba\ ngan ngồn, geh cồng nha rlau jơh tàm broa\ lơh bơtàu tơngguh bè broa\ lơh mờ tơnggu me pờ tơlik jơnau đơs dà kòn cau tàm gah pờ tơlik jơnau đơs dà lơgar.
Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp
Viết bình luận