VOV4.K’ho- Việt Nam geh 53 jơi bơtiàn kòn cau ơm kis tàm ală càr: Tiah kơh bơnơm đah tô, Tiah tàm gùl lơgar, Tây Nguyên mờ Tiah đah jum măt tơngai mu\t. Dà lơgar sùm sền gròi tus broă ai tơlik ală gùng dà broă lơh dipal nàng ai tơl bơta bơtàu tơnguh bè jơh ală broă tàm rài kis bơh làng bol jơi bơtiàn kòn cau dê. Bơta do, tơngo\ gơnoar ring bal đah ală jơi bơtiàn dê bal mờ gơ\p tàm jơh ală gah broă lơh bơh rài kis- mpồl bơtiàn.

Nàng dong kờl làng bol ală jơi bơtiàn kòn cau lơh jăt gơnoar ring bal, bơtàu tơnguh uă rài kis phan bơna, nùs nhơm, rơhời tơrmù bơta tam cah ngài ờ ring bal bơtàu tơnguh đah ală jơi bơtiàn, ală nam do, Dà lơgar neh lời uă bơta ai lài tàm broă lam lơh ală broă dong kờl bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau, ngan là gơ wèt mờ ală hìu bơnhă r[ah bè jơnau đơs bơh ồng Chu Tuấn Thanh lài do là Kuang ătbồ Vụ Mblàng yal gơ wèt Ủy ban Kòn cau dê: Dong kờl bè priă càn ờ sa priă cồng uă ai cau r[ah in- bơta hơ\ là bơta tờm; dong kờl bè priă chi tam, dong kờl bè phan ròng, dong kờl bè zờu chu mờ boh; dong kờl bè sră pơ àr; dong kờl bè phe sa, mờ gam dong kờl bè sră báo tai. Mìng là dong kờl ală bơta bè hơ\ lơm tài bơh Dà lơgar neh dong kờl nàng bơ\t bơtàu tàm xã, tàm thôn rao.

Uă broă lơh neh cèng wơl uă cồng nha geh kuơ ngan, bè: Broă lơh lơh broă 122 bơh Chính phủ dê bè Broă lơh Kòn cau; Kơrnoat sồ 30a nam 2008 bơh Chính phủ dê bè Tơrmù r[ah kơ\ kơl jăp; Broă lơh 135 (tơngai dơ\ 2) bè Bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn ală xã kal ke uă ir tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau, tiah kơh bơnơm, tiah sar lơgar ngài; ală broă dong kờl mờ broă ai lài bơcri priă phan bơna, bơsong ù lơh sa mờ ù ơm (Kơrnoat sồ 132); dong kờl ù lơh sa, hìu ơm mờ ală jơnau kờ` pal geh ngan ngồn drơng tàm broă lơh sa mờ rài kis ai làng bol r[ah gơ wèt jơi bơtiàn kòn cau (Kơrnoat sồ 134); dong kờl dia lơh sa sươn sre mờ dia pơndiang phan bơna kă bro, dong kờl priă ai mpồl lơh sa kă bro in, dong kờl priă kă bro ală bơta phan pal geh ai làng bol jơi bơtiàn kòn cau in, bè boh sa, sơnơm sơm kòp, phơng sih, sră cih, dong kờl bơtàu tơnguh brê, sền gàr tiah ơm kis tiah kơh bơnơm (Broă lơh 327); broă dong kờl hìu ơm ai hìu bơnhă r[ah in; broă dong kờl ai lài bơto bơtê mờ ngui kuang bàng cau jơi bơtiàn kòn cau...

Kơnờm bơh ală broă dong kờl mờ gùng dà dipal bơh Đảng mờ Dà lơgar dê, broă lơh sa- mpồl bơtiàn tàm ală tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm geh tam gơl loh làng. Bơh nam 2007 tus tu\ do neh geh gi\t nđờ rhiang rbô hìu bơnhă làng bol jơi bơtiàn kòn cau kal ke ir geh ai càn priă, geh dong kờl bơtàu tơnguh lơh sa, dong kờl rề ơnàng broă ròng phan, rề ơnàng tus gah broă lơh drơng ala. Bơta niam rài kis bơh cau jơi bơtiàn kòn cau dê kung rơhời geh tam gơl sơl. Mơya, tiah jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm kung gam uă sơl kal ke. Tu\ do, uă thôn, [òn ờ geh gùng rơndeh ô tô; ờ hềt geh gùng che đèng dà lơgar; uă hìu bơnhă jơi bơtiàn kòn cau ờ tơl ù ơm; ờ tơl ù lơh sa. Jăt ồng Chu Tuấn Thanh, lài do là Kuang ătbồ Vụ Mblàng yal gơ wèt Ủy ban Kòn cau dê đơs, dilah tiah lơi ờ hềt dờp geh den: Dilah mờ cau ờ hềt geh dờp bơta hơ\ den cau geh gơnoar dan mờ Ủy ban Kòn cau. Ủy ban Kòn cau geh Vụ Broă dong kờl kòn cau mờ geh Mpồl ătbồ Broă lơh 135 den cau geh sră nggal hơ, tài bơh jơh ală bơta dong kờl hơ\ ndrờm geh broă jàu is bè ală broă dong kờl dềt rah rài krơi is hơ\.

Tơnơ\ rlau 30 nam tam gơl pa, ngan là bơh tu\ geh Nghị quyết sồ 22 bè bàr pe gùng dà, broă lơh dong bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn tiah kơh bơnơm bơh Bộ Chính trị (khoá 6) dê; Nghị quyết Dà lơgar 7 (khoá 9) bè broă kòn cau, broă tiah jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm neh geh bơta tam gơl kuơmàng. Rài lơh sa uă bơnah tàm tiah kơh bơnơm mờ ală tiah jơi bơtiàn kòn cau rơhời geh crơng gơs mờ bơtàu tơnguh, rơndăp tăp sèng phan bơna lơh sa- mpồl bơtiàn tam gơl jăt gùng dà niam ngan. Ală broă dong kờl, broă lơh rơndăp broă lơh bơcri priă neh lơh geh cồng nha, rài kis làng bol tàm tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm geh tam gơl. Broă lơh tơn jơh jơgloh tơrmù r[ah lơh geh ală cồng nha dờng ngan. Bơto bơtê bơtàu tơnguh, bơta gi\t sră bơh làng bol dê geh tơnguh tai. Broă sền gròi pràn kơldang să jan geh bơta tam gơl niam ngan.

Bulah bè hơ\ tu\ do kung gam ờ hềt geh adat mờng gah tam gơl tơl jơh ală bơta, tơl làm broă dong kờl bơtàu tơnguh tiah jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm. Ală adat gam geh ngui tu\ do ờ hềt cih loh ală broă dong kờl kòn cau mờ ờ hềt geh gùng dà broă lơh hơ pơrgon lơh jăt dùl bă geh cồng nha ală broă dong kờl kòn cau. Ờ geh kơrnoat krơi is tàm bơcri priă bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn, tàm jàu bơto ngui bơta jak chài măy mok, sền gàr tiah ơm kis brê bơnơm [òn lơgar, tàm tơrbo\ bal phan bơna bơh tiah jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơnơm tus mờ drà kă bro. Ală sră nggal gơrềng tus kơrnoat boh lam bulah ngac ngar sơl tàm tu\ tam gơl broă dong kờl mơya bơta kơ\ kơl jăp ờ uă, cồng nha kơrnoat boh lam dùl êt, sùm tơrgùm bơsong ală broă tềng đăp măt, jal mhar, gơcèng bơta digơlan gơlik geh; bơta ndai, tài bơh uă cau tờm ai ngui den tàng uă jơnau cih ờ tơl bơta dùl ròt bal, geh tu\ là gơlik bơta kal ke, tàm rơndăp tàm rơndồl, tàm gơ sơ\t is bơta geh cồng nha bơh bal mờ gơ\p dê. Broă lơh jăt ală broă dong kờl gam rơhuềt rơhoàt, gơtìp tam cah, dềt rah rài, geh bơta jăt tơngai lơh broă, gùng dà pơgồp bal ờ hềt loh làng; priă jền ai ờ hềt lơh di broă jàu neh ai tơlik.

Sơnoa boh lam nam 2013 cih bè broă dong kờl kòn cau; bè gơnoar kòn bơnus, gơnoar cau làng bol tàm lơgar. Den tàng bè hơ\, ală jơi bơtiàn ơm kis tàm ală tiah, ală [òn kal ke geh gơnoar geh Dà lơgar dong kờl nàng tơrmù bơta tam cah ngài ờ ndrờm bal mờ ală tiah bơtàu tơnguh.

Cau cih Giàng Seo Pùa- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến