Daklak: Cau te\ khà kơ\p kờ` geh dong kờl tàm broă prăp gàr bơta chài rơgơi ờs mờng
Thứ hai, 00:00, 02/06/2014

 

            Pra\p gàr bơta chài rơgơi ờs mờng làng bol kòn cau dê gam là jơnau kờ` đơs jar mhar ngan tàm ala\ [òn ơm kis pa. Bal mờ bơta gơbàn hoàc huơr bè phan bơna, den ala\ cau g^t wa\ bơta chài rgơi ờs mờng ờ gam ua\ tai kờ` bơto wơl cau gam kơnòm sa\ in. Jơnau  ngai do, geh đơs bè bơta geh ngan do tàm [òn Ea Sar, ntum Ea Sar, kơnhoàl Ea Kar, càr Daklak.

{òn Ea Sar geh crơng gơs tàm nam 2005, geh uă là hìu nhă tam cah bơh ală ntum tàm kơnhoàl Ea Kar dê. Tơnơ\ mờr 10 nam crơng gơs, mơya ală broă lơh ờ hềt geh bơcri priă lơh uă, gùng lòt gam là gùng ù, trồ tơngai den gơtul, trồ mìu den mbè, lơh broă lòt rê tìp uă kal ke. Anih cri bơyai bơta chài rơgơi, pơrjum [òn là hìu chài rơgơi [òn, mơya ờ hềt geh tơl phan drơng tàm broă bơyai lơh. Broă sền gròi ngan làng bol dê tu\ do là bơta chài rơgơi bơhiàn gam gơtìp roh. Geh uă ơruh pơnu tu\ do mìng git jơnau đơs crih tamya pa, jơnau đơs crih lơgar bơdìh dê. Gùt [òn mìng gam 1, 2 hìu geh cing, mơya mìng là phan bơna mò pàng lời wơl, tàm [òn mìng gam 2, 3 nă cau g^t dròng cing, ờ tơl kờ` tơrgùm gơs 1 mpồl dròng cing Den tàng, tàm [òn ờ geh săp ntas cing mờ kung ờ gam ală broă `ô sa dờng bơhiàn bè `ô sa piang kòi pa, `ô duh khoai yàng dà, duh khoai mìu. Lo\ H’ Del Niên pà g^t: oh kung bè ală ơruh pơnu tàm [òn ờ g^t uă bè bơta chài rơgơi ờs mờng: “Bè bơta chài rơgơi den đơs ngan oh ờ g^t uă, oh mìng g^t bơh ală cau kra yal, bơta chài rơgơi neh roh jơh bloh, bè broă dròng cing ha là ta` ồi. Oh kơ\p kờ` geh cau bơto ta` ồi, geh cau bơto dròng cing, đơs jơnau pơn đ^k kòn cau Rơđê dê”.

Den bi Y Di Niê Kdăm la kuang atbồ đơng lam mpồl ơruh pơnu tàm [òn pà g^t: broă pơrjum mpồl ơruh pơnu gam geh bơyai lơh sùm, mơya bơdìh mờ broă lơh jăt broă lơh mpồl ơruh pơnu dê, den ờ geh tai broă lơh lơi ai ơruh pơnu in tus bal. Bi Y Do đơs là: di lah ơruh pơnu g^t dròng cing mờ g^t teh ală bơta phan đơs crih tamya kòn cau dê, den ală broă lơh tàm mpồl ơruh pơnu geh niam rơlao tu\ pơrjum bơyai broă lơh:“Kơ\p kờ` là tu\ do geh cau dờng bơto wơl broă dròng cing kòn cau dê. Ơruh pơnu gam kơ\p kờ` sùm bơta do, bơto uh kơmboăt, uh ding puốt. Tàm [òn rơ\p crơng gơs, ờ geh cau dờng. Bè [òn Tring do, gam là [òn yau lài do, ală cau dờng, cau kra gam kis geh bơto wơl bơh rài do tus rài tơnơ\ in, den tàng, geh prăp gàr sùm bơta chài rơgơi ờs mờng kòn cau dê”.

Bi Y Tri Mlô là 1 tàm ờ gal cau g^t dròng cing tàm [òn Ea Sar, mơya neh jo\ ngan bi ờ dròng cing tai, bi kung kờ` bơto wơl ală jơnau mờ bi gam g^t kờ` ală klao pơnu in, mơya ờ geh cau bơyai lơh, bi Y Tri Mlô ờ su\k ơm đơs:“Jăt bơhiàn lài do dê den tu\ chơ\t, là pal geh dròng cing, iăt săp dròng cing den làng bol g^t tàm [òn geh broă lơi, yal kờ` g^t, mơya tu\ do den ờ kơno tai. Bol a` go\ bơta chài rơgơi dròng cing tu\ do sơlơ ngai sơlơ roh ngan, ờ gam geh tai. A` g^t di gơlan bơh tu\ do tus tơnơ\ do, ơruh pơnu tơnơ\ do ờ g^t dròng cing mờ kung ờ g^t iăt sơl. A` kơ\p kờ` dà lơgar geh ai tơl bơta niam nàng bol a` geh prăp gàr bơta chài rơgơi ờs mờng jo\ jòng, pal geh cau bơto wơl dròng cing, tài do là bơhiàn niam chài rơgơi”.

{òn Ea Sar geh 105 hìu, tàm hơ\ geh 49 hìu rơ[ah, rài kis gam uă kal ke, drơng sùm tàm broă sa, broă soh pah ngai mờ bơta chài rơgơi bơhiàn kung ờ sền gròi di pal. Anih lơh broă chài rơgơi yal tơng^t kơnhoàl Ea Kar geh ai [òn in 1 bòr cing, mơya ờ hềt g^t ngui bè lơi, tài cau kơnòm den ờ g^t dròng, cau dờng g^t dròng den ờ tơl cau tai. Lo\ Võ Thị Hợi kuang jăt jơng atbồ [òn Ea Sar pà g^t: “Rơnàng ơruh pơnutàm do lòt bơsram ờ gal cau, ơruh pơnu pơrjum bal kung ờ uă tài bơhiàn kòn cau Rơđê dê gam roh hời rơhời, ală bơta gam ờ tơl uă ngan. Pah tu\ a` bơyai ai [òn lòt pơlòng di tàm ală dơ\ nhơl chờ den pal tus tàm [òn dờng Buôn Ma Thuột ơpah phan soh, sơ\ bal mờ ală bơta phan kờ` lòt pơlòng”.

Kơ\p kờ` làng bol kis tàm [òn Ea Sar, ntum Ea Sar, kơnhoàl Ea Kar dê kung là kơ\p kờ` bơh uă làng bol kis tàm ală [òn ntrờn ơm kis pa tàm càr Dak Lak dê. Gơnoar atbồ tàm do pal geh broă dong kờl làng bol bè cau lơh broă, priă nàng jà ală cau chài tus bơto ơruh pơnu in g^t tàm broă dròng cing mờ uă bơta chài rơgơi ờs mờng ndai tai. Do là broă lơh lài ngan kờ` dong kờl làng bol prăp gàr sùm bơhiàn chài rơgơi kòn cau dê.

                                                                                    Cau mblàng Ndong Brawl

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC