VOV4.K’ho -  Mờ làng bol kòn cau kis tàm ala\ [òn  bơh ntum Dak Ha, kơnhoàl Dak Glong, càr Dak Nông, mò Đào Thị Hồng Yên jat jơng atbồ Hìu sơnơm ntum, bơh jo\ do neh gơ gơs  la cau lơh sơnơm bè cau mè niam bơh [òn dê. Bulah bơsram broa\ lơh mìng rơp trung cấp y, mơya cau lơi kung mềr ngan mờ sơnđan la “Bác sĩ Yên” tài neh mờr 25 nam jơh nùs lơh broa\ kham sơm kòp tus làng bol tàm [òn lơgar. Tàm ala\ [òn tàm tiah sar lơgar ngài Dak Nông, gam kờ` ngan geh tai ua\ bác sĩ bè do.

            Mò H’Dkai kis tàm [òn Ting Wel Đăng, ntum Dak Ha, kơnhoàl Dak Glong, càr Dak Nông ai git: Lài do,  pah tu\ geh cau kòp jê, ala\ hìu nha\ tàm [òn mìng git lòt ai bơyơu rê sền trang, lơh yàng ting bơtrơh cà. Bè sa\ tờm mò tơn, lài do mò gơbàn jê klung mờ kòp gơmù mhàm, jơh ua\ ngan pria\ nàng lơh yàng, ai cau bơyơu rê kup cà mơya kòp gam ờ gơ bời. Mò H’ Dkai geh “bác sĩ Yên” kham mờ geh pơlam sơm kòp. “Bác sĩ Yên” mờ cau kuang lơh sơnơm ntum gam geh tus hờ hìu, lam sồr làng bol bơyai lơh sao sa kloh niam, di pal, tu\ gơbàn kòp den pal tus mo hờ hìu sơnơm ntum…Kơnờm bơh hơ\, hìu nha\ mò H’ Dkai mờ làng làng bol tàm [òn Ting Wel Đăng, ntum Dak Ha neh sang sơbì bơhìan bơrngơl gơla yau la lơh yàng tu\ kòp tê jê sa\, broa\ rcang sơndra\ kòp jê, sền gàr pràn kơldang sa\ ja` geh sền gròi rlau tai. Tìp bol a` tàm Hìu sơnơm ntum Dak Ha tu\ pa geh kham kòp, hùc sơnơm, mò H’ Dkai, yal wơl:“Lài do mờ hìu nha\ a` ua\ ngan cau gơbàn kòp tê jê sa\, a` sùm gơbàn chơt yơh bơh kòp gơmù mhàm. Tu\ tus hìu sơnơm ntum,  kơnờm geh ala\ cau lơh sơnơm lam sồr, jê la pal tus hìu sơnơm ntum nàng sơm kòp mờ phàt sơnơm hùc. Ua\ cau bè bi a` gơbàn deh kan geh cau lơh sơm kham sơm kòp. A` kung kơmờm mờ bác sĩ Yên lam sồr, bơto bơtê hùc sơnơm den tàng neh pràn sa\ rlau”.

            Jat mò Đào Thị Hồng Yên, ala\ nam sơnrờp tus lơh broa\ tàm hìu sơnơm ntum Dak Ha, kơnhoàl Dak Glong, rài kis làng bol kòn cau rbah mờ kal ke ngan, geh ua\ ngan bơhìan bơrngơl gơ la khi ngui. Tu\ hơ\, mò neh bal mờ cau kuang ntum neh ờ ngòt bòl glar, ờ tơl srap bơta, lơh broa\ mờ [òn lơgar sùm geh mblàng mờ kham sơm kòp. Tu\ do,  phan bơna, anih lơh broa\,  rơndeh rơndồ lòt rê neh buơn boài rlau mờ yau ua\ ngan, mò Đào Thị Hồng Yên  neh bal mờ ala\ cau lơh sơnơm ndai bơh hìu sơnơm ntum geh tai bơta kờ` tus kham, sền gàr pràn kơldang sa\ ja` cau kòp. Mò Đào Thị Hồng Yên, boh bơr:“Geh dà lơgar sền gròi lơh geh hìu sơnơm pa geh phan bơna ma\y mok kham sơm kòp niam rlau kờ` drơng kham sơm kòp làng bol [òn lơgar in mờ cit sơnơm tơl ờ di bè lài do tai. Ua\ ngan làng bol ờ git sra\ den tàng broa\ mblàng pơlam bè pràn kơldang sa\ ja` gam kal ke ngan den tàng bol a` neh pal lam sồr làng bol tus lòt ai sơnơm. Tu\ lơi geh git cau gơbàn kòp tàm [òn den oh mi bol a` geh ai cau tus hờ [òn lam sồr geh tus kham kòp hờ hìu sơnơm ntum. Ala\ nam sơnrờp sơndra\ mờ kòp mprơm, kòp mprơm gơlik mhàm ờ di bè tu\ do,  làng bol gơbàn kòp mprơm mờ ala\ kòp ndai ua\ ngan den tàng pal geh tus lam sồr pah poh hala dơ\ pơrjum [òn. Tu\ do a` kung gam kờ` ngan sền gròi rlau tai tus bơta khà pria\ nàng gơtùi lơh sơnơm tàm [òn, gơnoar atbồ [òn lơgar kờ` pal sền gròi rlau tai bè phan bơna lơh broa\, geh ala\ ơdu\ bơto bơtê bè gah lơh broa\ kờ` slơ git rlau tai tus cau lơh sơnơm tàm hìu sơnơm ntum”.

            Ntum Dak Ha, kơnhoàl Dak Glong geh tus 75% khà kờp làng bol la làng bol kòn cau. Bulah geh sền gròi bơcri pria\ bè phan bơna kham sơm kòp, tơngguh cau lơh broa\ tus mờ gah lơh sơnơm, mơya gam ờ hềt geh bác sĩ lơh broa\ hờ [òn lơgar. Ồng Trần Văn Giang atbồ [òn 8, ntum Dak Ha, kơnhoàl Dak Glong, ai git:“Tu\ do  neh gơguh rlau mơya ala\ phan bơna ờ hềt mùl màl tơl, ala\ bác sĩ chài lơh broa\ gam ê\t. ua\ ngan ala\ cau kòp  jrua\ neh pal cèng tus hờ hìu sơnơm hờ đang. Bol a`  kung kơp kờ` ala\ bác sĩ chài lơh broa\ rê lơh broa\ tàm ntum kờ` broa\ kham sơm kòp làng bol niam rlau”.

            Ờ mìng Dak Ha, kơnhoàl Dak Glong, mờ ua\ ntum, tiah ndai tàm [òn lơgar tàm càr Dak Nông gam tềng hơ\ ua\ ngan kal ke tàm broa\ kham sơm kòp, sền gàr pràn kơldang sa\ ja` làng bol. Tàm hơ\,  kal ke dờng ngan la ờ hềt gơ hòi geh mpồl cau lơh sơnơm-bác sĩ drơng broa\ lơh kham sơm kòp bơh sơnrờp. Mùl màl do ai go\,  kờ` pal mut lơh niam rlau tai gơ hòi cau lơh broa\, geh dong kờl ngan tai cau lơh broa\ gah lơh sơnơm tàm [òn lơgar.

                                                          Cau mblàng K’ Brọp.