VOV4.K’ho – Jat ờs mờng, pah nam tus tàm nhai lơh mìr pa, tơnơ\ tu\ neh jì wàs kloh jơh mìr, mìng kơp tus trồ mìu là sih gar, kòn cau Rơđê sùm bơyai lơh yàng hòi mìu.

Do là bơhìan gơ jat bal mờ dơ\ lơh yàng lơh sa suơn sre nàng hòi dan dùl kàl lơh mìr pa trồ tiah mìu nhàc niam, kòi tơngời bềng drong, rơpung rơpual bềng hìu, tơl hìu bơnhă hờm ram wil tơl.

Tu\ ală phan pơdơng lơh yàng neh geh rơndap ơn wil tơl, làng bol tơr gùm gùt dar [làng ù gời rềp dà mbòr [òn Păn Lăm, [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dak Lak, sap dròng cing mồng mpong ntas duh hồl, hơ\ là tu\ dơ\ lơh yàng hòi mìu ngan ngồn geh sơn đờm.

               Tùc trồm, sih gar mờ [ồm dà nàng kơp kờ` dùl kàl lơh sa mìu nhàc niam, tơnhàu geh uă

Ồng Y Sơn Rô (sùm geh hòi là bèp Djô), atbồ [òn Păn Lăm pà git, dơ\ lơh yàng hòi mìu là dùl dơ\ lơh yàng lơh sa suơn sre ờs mờng kòn cau Rơđê dê sùm geh bơyai lơh tàm nhai 4 pah nam tu\ kàl dih tam pa sơn đờm. Dơ\ lơh yàng geh pơrya kờ` hòi dan ală yàng ai pà uă kòi, tơngời, khoah rơbài, rài kis hờm ram, wil tơl, chờ hờp:

“Dơ\ lơh yàng do là nàng bol a` hòi dan dùl nam ring lơngai, làng bol geh hờm ram, hòi dan bơh nhai 4 là trồ mìu nàng làng bol sơn đờm kàl sih tam, tùc kòi, tơ ngời gơs niam, [òn lơgar geh hờm ram, wil tơl, bơtàu tơnguh rlau, rài kis làng bol dê hờm ram rlau”.

Nàng rơcang ai dơ\ lơh yàng hòi mìu in, lài hơ\, làng bol neh rơwah dùl [làng ù gời ai lơh pơn yơu ù mìr in, lơh pơng gàr kơ\ gùt dar. Tàm nggùl mìr, khi lơh tờm gơ nơng mờ dùl hìu kù 2 cờn, cờn hơđang nàng duh khoai yàng trồ mờ mò trồ, cờn hơ đơm là drong prap kòi, là dùl bơta pơn yơu ai bơta hờm ram, wil tơl in.

Ală phan ngui lơh broă bè wơu, sùng, phan khòm nhơt, gai tờ trồm geh ơn rềp hìu kù. Tềng jơng hìu kù geh ơn rùp cà ràk – là cau tờm bơ chồt lơh sềm, phan brê mut lơh aniai mìr, lơh kàl lơh sa tơnhàu ờ geh, lơh làng bol pal kis tàm bơta jơgloh r[ah. Ală rùp đe, sơma, sur mờ sơ ròn lơ we geh làng bol ơn gùt dar mìr.

                         Tơnơ\ dơ\ lơh yàng tơn jơh, tơl nă cau `ô bal tơr nờm, đơs crih tamya

Cau bơ jơu Y Ret Aliô, ơm tàm [òn Niêng 1, xã Ea Nuôl, kơnhoàl Buôn Đôn pà git, sơn đờm bơh jơnau pơrya huềng soàn dê, tơl phan pơdơng lơh yàng mờ phan ngui ndrờm geh jơnau pơrya is gơ dê mờ ờ gơtùi ờ geh tàm tu\ lơh yàng:

“Rùp kòn bơnus là rùp ai lơh pơnyơu ală yàng gơn rơh mờ ồng trồ in, tài rài yau, cau Rơđê sơnơng là, ồng trồ mờ ală yàng gơn rơh atbồ mờ sền gàr brê bơ nơm, tờm chi in hòn dờng, dà geh tơl làm. Ai ală jơi phan kis bè sềm, phan brê là jơi phan lơh aniai kàl lơh sa, sa aniai phan tam tàm suơn sre, den tàng làng bol pal ting mòc, sơn dă nàng kup ală phan do. Gùt dar mìr den pal pơng gàr kơ\ nàng sền gàr kàl lơh sa bơh ală jơi phan brê lơh aniai”.

Sơlàu ơn phan pơdơng lơh yàng ơn tềng đap hìu kù, sap ntas dròng cing geh mpong, cau bơ jơu đơs jơnau rac dan hìu mìu nàng làng bol in geh tă tùc tam, kòi tơt uă `srum, să gar, kàl lơh sa tơnhàu geh uă, kòi  bềng drap bềng drong, tơl hìu bơnhă tàm [òn geh hờm ram, wil tơl…

Pơn jat hơ\, cau bơ jơu ìa bơngàn ơlak bơrlu\ bal mờ mhàm sur prih tàm ală sơ\ kòi, phan ngui lơh broă mờ prih tàm ù mìr nàng jà ală yàng `ô bal ơlak mờ làng bol tàm [òn. Tơl nă cau driau dờng, ai go\ bơta dùl nùs bal, bơta lơh ngan mut tàm kàl lơh mìr pa. Cing sơnggơr geh dròng, geh ja` duh hồl.

                Sap dròng cing, ja` sơng gơr ờ gơtùi ờ geh tàm ală dơ\ lơh yàng bơh cau Rơđê dê

Tu\ do, làng bol sơn đờm lòt ai rơ sòn lơwe nàng ai dà sut mờ sền dă geh sơn gùt dar mìr, ală klau pơnu den ià khèl, pềs tà tamya dùl dar mìr mờ rê hờ hìu jù đah đơn là cà ràk geh lơh mờ dơm chi gơtìp kơt tàm dùl nơm jơng hìu kù dê, sreh bồ cà ràk mờ jơnau pơrya là ting bơ trơh cà, ting bơ trơh cà ràk dô tiah ndai (tài cà ràk lơh kòi nsiap den tàng làng bol gơ jra` ngan). Dut ndơl, tơl nă cau lơh bơhìan tờ trồm, sih gar mờ tuh dà, tơn jơh ală bơhìan bơh dơ\ lơh yàng hòi mìu dê.

Tus bal dơ\ lơh yàng ờs mờng tơnơ\ 40 nam ndrờm bè neh gơtìp hui\ jơh, ờ geh bơyai lơh tàm [òn, mò H’Lơm Niê (sùm geh hòi là mè Chinh) ơm tàm [òn Păn Lăm yal, mò chờ hờp ngan tu\ geh sền wơl 1 bơhìan neh geh bơh tu\ mò gam dềt. Do kung là tu\ nàng ală kòn sau mò dê geh sền go\ wơl bơhìan bèp ồng dê:

“Lài do tu\ gam dềt den a` kung geh uă tu\ geh tus bal dơ\ lơh yàng mơya neh jo\ ngan bloh, pal tus 40 nam bloh, ờ geh tu\ [uơn nàng tus bal dơ\ lơh yàng bè do tai. Tu\ do geh sền go\ wơl dơ\ lơh yàng do den a` go\ chờ hờp ngan, geh sền wơl bơhìan kòn cau he dê. Kơp kờ` tơnơ\ do, nam tơnơ\, nam tơnơ\ tai geh bơyai lơh bè do nàng tơngkah tơl nă cau, ngan là rơnàng cau kơnòm să in bè ală bơhìan niam bơh mò pàng dê lời wơl”.

Tơnơ\ tu\ bơhiàn lơh yàng hòi mìu tàm dà mbòr tơn jơh, tơl nă cau ntrờn rê hờ hìu cau tờm dà mbòr nàng lơh yàng pràn kơldang să jan ai cau tờm dà mbòr in mờ sơn đờm bơnah lơh chờ, `ô tơr nờm, đơs crih tamya, teh gùng đơs crih. Do kung là tu\ nàng cau Rơđê nting tơngkah kòn sau in git bè dùl bơhìan niam chài is, cèng bơta kuơ niam chài kòn cau dê. Cau Rơđê sơnơng là, tơnơ\ dùl dơ\ lơh yàng hòi mìu mờ geh dùl dơ\ mìu, den geh sền là dùl bơta bơtuah bơtùai, jơh [òn geh lơh yàng gờm chờ dơ\ mìu bồ kàl mờ lơh yàng nàng hòi geh mìu tai.  

                                                                                Cau mblàng K’Duẩn