VOV4.K’ho - Kòp as sồt rơ nồng dờ là kòp ờ kơn jơ\ mơya dilah mè bèp kơ nòm dềt dê ờ gi\t broă chài sơm kòp di tu\, den digơlan gơ aniai gơ ală kòp as sồt gùng tă nhơm bè as sồt phế quản, as sồt klờm soh, thấp tim tài bơh as sồt rơ nồng dờ liên cầu khuẩn lơh lề mhàm mpồl A.

Lơh bè lơi kờ` cau mè g^t kòn gơtìp kòp jê rơnồng dờ:

Kòp jê rơnồng dờ: là kòp mờng gơl^k geh tàm gùng tă nhơm, mờng gơtìp ngan tàm kơnòm dềt mờ khà gơl^k geh wơl uă. Kòp jê rơnồng dờ tàm kơnòm dềt gơl^k geh bè tơnơ\ do:

-Kòn dềt `ìm, ờ su\k ơm, ờ bài sa.

-Kòn dềt duh să, duh să uă, sào sa kal ke, mờng gơtìp hă lơh cau mè jàng lah bu\t sề.

-Duh să bal mờ gơl^k muh, bơsiă, bơsiă geh kơnhà.

Bè ờs, kòp jê rơnồng dờ geh tam pà là:

-Kòp jê rơnồng dờ mhar: kòp jê rơnồng dờ mờng gơl^k ni sơna, duh să, geh tu\ duh să bơh 39 tus 40 độ C, bơsiă, gơlềt muh, jê rơnồng dờ, `ìm uă, ờ sa, ờ hoan pô. Mờ kòn dềt, tu\ gơtìp jê rơnồng dờ mhar mờ gơtìp duh să uă di gơlan gơtìp rơtơs jơng tê. Ală kơnòm dềt dờng đao neh g^t den lah jê bồ, jê rơnồng dờ, gơlềt muh, t^ tồr, jê rơnồng dờ. geh ờ uă kòn dềt lah jê tềng tồr, bal mờ hơ\ là gơl^k dà muh kơ\t, săp đơs chào di mơ mờ bơsiă ờ geh kơnhà, kòn dềt gơtìp glar, mùng kơnra`, mpiăt [ơ\. Di lah ai tê [ư tềng kàng, go\ gơl^k geh as mờ jê.

-Kòp jê rơnồng dờ jroă: di lah gơl^k geh uă dơ\, lơh jê rơnông dờ gar. Gơl^k geh là as pơrhê, gơl^k mhàm. Cau kòp gơlơh dơkiăt dờ uă, bơsiă ờ geh kơnhà mờ jăt gơl jòng.

Jê rơnồng dờ lơh aniai bè lơi?

Jê rơnồng dờ là kòp ờ ngòt rơngơ\t, mơya di lah mè, bèp kơnòm dềt ờ g^t tàm broă sơm kòp di tu\, den lơh gơl^k geh bè: as amidal, as tồr, as xoang, as gùng đơs, as muh, VA gơl^k geh tàm kơnòm dềt mờ ngòt rơngơ\t ngan là gơtìp ờ niam mhàm, di lah ờ sơm kòp bời di gơlan lơh gơl^k jê rơnồng dờ jroă ha là gơl^k wơl pah tu\ trồ tiah tam gơl, mrềt…

As VA: as VA là kòp mờng geh tàm kơnòm dềt bơh 1 tus 5 sơnam. Kòp mờng gơl^k geh mờ mờng go\ gơl^k geh bè as tồr, as muh xoang, as rơnồng dờ gơl^k geh wơl, lơh kòl gùng tă nhơm jo\ lơh aniai tus mờ bơta tơnguh bơtàu muh măt kòn dềt. Kòp bu\ lah ờ ngòt rơngơ\t tus màng kis, mơya lơh gơl^k geh ờ su\k ơm mờ lơh aniai tus mờ bơta pràn să jan mờ broă tơnguh bơtàu să bồ kòn dềt dê.

Broă sơndră mờ kòp bal mờ sền gàr bơta pràn kơl dang să jan.

Kờ` tơmù broă gơl^k geh wơl kòp jê sồt tàm gùng tă nhơm tàm kòn dềt đơs bal mờ kuơ màng ngan là kòp jê rơnồng dờ đơs is, kung bè ală kòp ndai tài as VA lơh gơl^k geh, ală cau mè geh kòn dềt pal wă bè kòp tàm bơta gơtìp kòp tàm gùng tă nhơm, g^t lơh kloh niam tồr, muh, rơnồng dờ kòn dềt in, ai kòn dềt lòt kham di tu\ kờ` geh sơm kòp gờ` mờ sơndră mờ ală kòp gơl^k geh. Lơh jăt broă c^t sơnơm sơndră mờ kòp tơl mờ di jăt mờ broă sơm kòp, pal kah tus mờ ală bơta vacsin rơndră mờ ală kòp gơtòp tàm gùng tă nhơm kờ` tơl pràn kơl dang să jan oh kòn bal mờ mpồl bơtiàn in. rơcang tơnguh bơta pràn sơndră mờ kòp kòn dềt in kờ` sơndră mờ tơmù kòp gơl^k geh wơl.

                                                }au mblàng Ndong Brawl.