VOV4.K’ho – 15 nam lài, 100 hìu bơnhă làng bol tàm thôn Giang Đông, xã Ea Đăh, kơnhòal Krông Năng, càr Dak Lak geh ntrờ` lik bơh brê, tus [òn ơm kis pa bal mờ wil tơl phan bơna. Mơya, broă lam lơh broă do geh ua\ bơta ờ niam, lơh broă sa dùl bă tiah ờ gơ jat bal mờ ơm kis dùl bă tiah, lơh ua\ nam neh lòt gan, làng bol kung gam ờ hềt kơ\ kơljap rài kis sơl, pal sang te\ nàng rê wơl [òn yau lơh broă sa.

Pơgap 30 nam lài, hìu bơnhă bi Sùng A Sành bal mờ git nđờ jơt hìu bơnhă làng bol kòn cau Mông ntrờ` bơh ală càr Tây Bắc mut tàm tiah brê rềp nhàr mờ tiah sền gàr brê Ea Sô crơng gơs [òn Giang Đông, gơ wèt xã Ea Đăh, kơnhòal Krông Năng, càr Dak Lak. Ơm tàm gùl brê, ờ geh ồs đèng, hìu bơsram, hìu sơnơm, gùng lòt, rài kis siơu siar tơl bơta. Nam 2005, tu\ dà lơgar lơh rơndap broă [òn ơm kis pa tàm tiah tàm gùl xã, làng bol chờ hờp ngan lik bơh brê nàng rê tus [òn pa geh ồs đèng, gùng lòt, hìu bơsram, hìu sơ nơm wil tơl. Mơya “bơta chờ hờp mìng dùl êt lơm, ờ jo\ jòng”, rài kis tàm [òn ơm kis pa gam gơtìp kal ke ua\ rlau mờ [òn yau tai, tài ù tiah den ờ mìng hat hal, mờ gam ro kơn ra` tai, ờ gơtùi gàr niam rài kis. Bè hơ\ den tàng nđờ jơt hìu bơnhă tàm jà gơp mut wơl tàm brê nàng ơm kis. Bi Sùng A Sành đơs:

“Tài kal ke den tàng dà lơgar ntrờ` tus ndo ơm. Tus ndo den ù tiah kal ke ngan, tơl hìu bơnhă geh 5 sàu den ờ tơl nàng ơm kis den tàng tu\ do bol hi rê wơl [òn yau jơh, đơs bal là gam kal ke ua\ ngan, mơya ờ git lơh bè lơi tai kung pal rê wơl”.

Ồng Sùng A Thọ, Bí thư chi bộ thôn Giang Đông, xã Ea Đăh pà git: jat tơl khà rơndap broă lơh [òn ơm kis pa, tơl hìu bơnhă geh pà 5 sàuù lơh sa ngài mờ [òn ơm kis pơgap 1 kơi sồ. Jơh 96 hìu bơnhă tàm thôn neh rê tàm [òn ơm kis pa, mơya tus tu\ do, mìng gam 2, 3 hìu bơnhă ơm wơl. Jơnau lơh làng bol rê wơl [òn yau là tàu tàm [òn ơm kis pa ờ tơl sa tơl ngui:

“Ua\ ngan là ờ geh ù. Ờ geh ù den tàng làng bol rê wơl [òn yau jơh. Làng bol kơp kờ` dà lơgar sền gròi, dong tam gơl ù lơh sa làng bol in. Tàm [òn yau den lài do làng bol mus, rờ is ù, gơtùi tơl nàng lơh sa. Kung kơp kờ` dà lơgar mhar geh gùng dà tam gơl làng bol in, tam gơl bơh ù lam nghiệp gơs ù lơh sa suơn sre nàng làng bol in gàr kơ\ kơljap rài kis”.

Rlau 15 nam, rài kis ờ mìng ờ kơ\ kơljap, mờ khà hìu bơnhă tàm tiah brê rềp mờ tiah sền gàr brê Ea Sô tu\ do neh gơguh ua\ rlau 2 dơ\. Ồng Lê Văn Hiển, Phó Chủ tịch UBND xã Ea Đăh pà git, thôn Giang Đông tu\ do geh 180 hìu bơnhă bal mờ rlau 800 nă cau, mơya mìng geh 7 hìu bơnhă tàm [òn ơm kis pa. Bơta kal ke tàm broă atbồ làng bol ơm kis là ală hìu bơnhă ntrờ` rê wơl [òn yau, mơya geh mờr 200 nă kơ nòm dềt kung gam ơm wơl tàm [òn ơm kis pa nàng [uơn tàm broă lòt bơsram. Hìu bơnhă mìng dong kờl phe, phan sa, ai ală sau den pal kơ lôi rơcang is broă sàu sa, bơsram sră, ală bơta tàm rài kis pah ngai. Ờ geh bơta sền gròi bơh mè bèp dê, den tàng kơ nòm dềt tàm do ndrờm sang bơsram gờ`, bau gờ`, pơgap 13, 14 sơnam neh bau. Bơta gơ tàm pơdar jơgloh r[ah tàm Giang Đông ờ hềt git tus tu\ lơi den hơ\ sồng jơh.

Tềng đap bơta geh ngan do, gơnoar atbồ xã gam lơh ngan kờp tus ală broă rơndap lơh nàng gơtùi gàr kơ\ kơljap rài kis làng bol tàm thôn Giang Đông in. Tàm hơ\, broă rơndap lơh lam sồr làng bol rê [òn ơm kis pa là ờ gơtùi tài bơh tàm do xã ờ gam ù nàng rơndap ai làng bol in tai. Broă rơndap lơh dơ\ 2 là xã gam sồr ală kấp geh gơnoar kơ lôi sơ nơng, bơcri pria\ bơt bơtàu phan bơna, lơh gùng che đèng, gùng lòt, hìu bơsram tàm [òn yau rềp tiah sền gàr brê Ea Sô. Mơkung dan ai gơnoar tam gơl jơnau kờ` ngui ù lâm nghiệp mờ làng bol neh lơh broă sa bơh lài gơs ù lơh sa suơn sre. Jat ồng Lê Văn Hiển đơs, broă rơndap lơh do geh dong gàr kơ\ làng bol ơm kis, mơya gơnoar ai lơh broă do den sơr lèt rlau mờ bơta pràn bơh kơnhòal, bơh càr dê:

“Tu\ do, neh geh broă rơndap lơh dong làng bol gàr kơ\ kơljap rài kis tàm [òn yau, mờ gùng lòt, ồs đèng, hìu bơsram, hìu sơnơm tàm thôn yau. Xã kung bè kơnhòal neh dan nàng tam gơl ờ ua\ bă ù brê làng bol in. Gơ wèt mờ càr, kơnhòal, ờ geh tơl bơta nàng pà den tàng pal kấp Chính phủ pà. Mờ ù tiah hơ\ den lài do đơs là brê, mơya tu\ do làng bol neh lơh broă sa jơh lơm”.

Broă lam lơh rơndpa broă [òn ơm kis pa ờ ring bal bơh gơnoar atbồ tàm [òn lơgar dê neh lơh làng bol thôn Giang Đông, xã Ea Đăh gơ ơm sùm tàm bơta pơdar đah broă lơh sa – jơnau ơm kis. Mờ bơta do ờ hềt git tus tu\ lơi den hơ\ sồng jơh, tu\ xã ờ hềt gơtùi geh broă rơndap lơh geh cồng nha nàng dong làng bol gàr kơ\ kơljap rài kis.

Cau mblàng K’Duẩn