Ea Yiêng: Dơ\ pơrlòng {òn nhơl chờ-{òn đơs crih
Thứ bảy, 00:00, 16/06/2018

            VOV4.K’ho - Nàng chul chồl srơh broa\ lơh đơs crih tam ya, tàp pràn sa\ ja` tàm [òn lơgar, pa do,  tàm xã Ea Yiêng, kơnhòal Krông Pach, càr Dak Lak neh lơh geh dơ\ pơrlòng {òn nhơl chờ-{òn đơs crih. Dơ\ pơrlòng  la tu\ nàng ala\ làng bol kòn cau bơh 2 xã Ea Yiêng mờ Ea Uy geh tus bal tam pơrlòng, bơsram bal,  tìp bal, mơ kung lơh geh bơta git gơp đềt mềr,  yal tus broa\ lơh tam klac ala\ jơi bơtìan kòn cau oh mi kis bal tàm kơnhòal.

            Dơ\ pơrlòng {òn nhơl chờ-{òn đơs crih tàm xã Ea Yiêng nam do gơ hòi geh rlau 240 na\ cau  tus pơrlòng, cau chài bơh 8 [òn: Kong Wang, Kon Tây, Ea Mao, Cư\ Drăng, Kon Hring, Dak Leng 1, Hằng 1A, Hằng 1C tus bal. Làng bol geh rhời geh  đơs mờ tam tìp đơs crih tam ya, phan sa mờ ala\ bơhìan nhơl yau.

            Ala\ bơta bơhìan nhơl yau geh bơyai lơh tàm 4 tơnggu me la: lềt mat kup ơda, dui\ ce, lòt cah cang èt coh plai mờ pơrlòng đơ dà mbòr. Niam krơi ngan la dơ\ bơhìan nhơl pơrlòng đơ dà mbòr bơh 2 rbàng dùl nơm dơm  jòng di 50 thơk. Tàm di 5 phút, oh mi cau ùr lơi à` geh ua\ dà den la cau geh jai pha. Bơhìan nhơl  do nàng geh jờng bơta tơryang tơryồng lơh broa\, kèr chài bơh cau ùr  kòn cau Sêdang. Tus bal pơrlòng, lo\ Rosa Huyết, kis tàm [òn Kon Wang, xã Ea Yiêng, chờ hờp đơs:

            Geh kơnhòal bơyai lơh dơ\ pơrlòng {òn nhơl chờ-{òn đơs crih, a` chờ hờp ngan, lơh ngan wa\ rlau tai bè bơhìan rài kis bơh mò pàng he rài yau. Bol a` gam geh bơto bơtê wơl  rnàng kơnòm sa\ in git mờ sền kuơ bè bơhìan lòt à` dà mbòr bơh kòn cau he dê, geh dà nàng tru\ sa pah ngai, geh rài kis tus hìu nha\ in. Broa\ à` dà la broa\ geh ngan tàm rài kis lơh broa\ sa  bol a` dê.

            Tàm dơ\ pơrlòng phan sa bơhìan, làng bol kòn cau Sêdang, Rơđê geh lơh ngan  bơta chài he dê tàm broa\ bơceh lơh, tru\ phan sa ala\ phan sa  krơi is di pal  kòn cau,  gơ cèng bal bơkah  krơi is kòn cau dê, bơh [òn làng he dê. Ala\ phan sa bal hia\ geh  bơceh lơh tru\ gơm bơh geh tàm mìr, bè biap nha bùm lơh sràt, biap pài bang ro tru\ mờ poac iar, biap cồng, piang prùh tàm ding, biap brê, ka dà tô… Ala\ phan sa geh ngui phan geh lơh bơh sa\, rơyas, nha chi jat bơhìan,  bal hia\,  bơkah, ai go\ bơkah bơh brê bơnơm. Mò Y Na\, kis tàm [òn Cư\ Drăng, ai git:

            Cèng tus dơ\ pơrlòng phan sa ngai do,  [òn bol a` geh 4 phan  sa bơhìan. Bơh sơnrờp la ka buh, ka la ka sồc, ka ko sre, dơ\ bàr la biap gòr rơyah prùh tàm ding đơr, dơ\ pe la biap sa\ bơnung  tờm  ju, dơ\ poan la poac prò buh. Jơh ala\ phan sa do drờm geh ngui  bơh phan brê nàng bơca\, klài ring, bô bơkah  mờ sa bơkah ngan.

            Ngggồr ung ngan  tàm dơ\ pơrlòng la dơ\  pơrlòng đơs crih tam ya bơh sa\ tờm làng bol, cau chài bơh 8 [òn tus bal lơh. Geh [òn lơh tus 5 jơnau, [òn êt ngan kung 2 jơnau. Ala\ jơnau đơs crih kòn cau, tam ya, dròng cing mồng geh tơnggu me jờng rơ rài kis pa, kờ` gơboh ùr klau, bơto pơlam, bơto bơtê  kòn sau bơsram sra\, pơrlòng broa\ lơh broa\ sa… Dùl tàm ala\ jơnau đơs crih tam ya geh Mpồl  đơng lam bơyai lơh đơs la niam ngan  rlau jơh la dròng cing ‘’Sa chờ kòi pa’’ bơh Mpồl dròng cing kơnòm dềt [òn Kon Wang. Mpồl dròng cing geh 14 na\ oh hờ đơm 16 sơnam, bơh cau chài A Tiếp pơlam. Ồng A Tiếp ai git:

            Kơnờm bơta kờ` mờ jak bơsram bơh ala\ cau chài lài do a` neh git ờ ua\ jơnau dròng cing mồng. Bơh nam 2005 tus tu\ do, a` neh lơh gơs 4 mpồl dròng cing, tàm hơ\, geh 1 mpồl dròng cing cau dờng dimơ sơnam, 1 mpồl  dròng cing pơnu sa\ mờ pa do ngan la  2  mpồl dròng cing kơnòm dềt. Ngai do, mpồl kơnòm dềt neh tus bal dròng cing chài ngan, pơ gồp bal lơh geh cồng nha tus dơ\ pơrlòng do.

            Tus mờ dơ\ pơrlòng, cau  rểp ngài ờ mìng geh sa\ tờm sền ala\ cau chài tru\ gơm ala\ phan sa bơhìan, mờ gam geh jà sa ala\ phan sa tềng do tơn, geh tus bal tam tìp bơhìan chài rgơi, geh nhơl bal ala\ bơhìan nhơl yau… lơh dơ\ pơrlòng slơ chờ hờp, niam bơne\ mờ rềp mềr rlau. Ồng A Hmrong, đơs:

            Kơnhòal, xã bơyai lơh pơrlòng bè do a` go\ gơ geh kuơ ngan, dong làng bol kòn cau Sêdang bol a` git sền kuơ rlau bơhìan niam chài  yau kòn cau he dê. Lài do,  gơ lơh bè nam lơi làng bol tàm xã kung bơyai lơh, geh ua\ ngan bơhìan nhơl yau, dròng cing mồng, đơs crih tam ya. Bơnah pơrlòng phan sa ngai do kung geh sa  ala\ phan sa bơhìan yau kòn cau he dê, bè biap brê, biap rtuơn, gòr, sa\ ju mờ piang prùh tàm ding.

            Dơ\ pơrlòng {òn nhơl chờ-{òn đơs crih la blàng nhơl geh kuơ ngan, ngan ngồn  ai tus gal ngan làng bol ala\ kòn cau tàm kơnhòal Krông Pach, càr Dak Lak, pơ gồp bal tam klac jơi bơtìan kòn cau mờ sền gàr bơhìan niam chài yau. Dơ\ pơrlòng kung la tu\ nàng geh yal, bơto bơtê [òn lơgar in, ngan la ala\ rnàng kơnòm sa\, git wa\, sền kuơ bơhìan niam chài bơh mò pàng yau.

 

                        Cau mblàng K’ Brọp

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC