VOV4.K’ho- Kòp dờng Covid-19 gam gơbàn kal ke ngan tàm làm gùt dunia, lơh chơ̆t rlau 2 tơlak 400 rbô nă cau, lơh gơlik bơta ờ pràn lơh sa kơn jơ̆ kơn jŭt ngan. Tềng đăp bơta gơbàn kal ke ngan bơh kòp bơtờp dê, Đảng, Dà lơgar Việt Nam neh mờ gam lơh ngan nàng kờñ gàr niam gơnoar kis ai làng bol he in mờ làng bol lơgar ndai tàm Việt Nam in,mơkung tus bal jơh nùs ngan, geh kơnòl ngan bal mờ mpồl bơtiàn tàm broă lơh rơcăng sơndră kòp dờng, gàr niam gơnoar kis mờ sền gàr tơl niam rài kis mpồl bơtiàn ai làng bol in.

Sră Yal bơr Lơngăp lơngai is bơh lơgar Việt Nam Dân chủ Cộng hoà dê, geh Chủ tịch Hồ Chí Minh sền tàm ƀlàng dờng Ba Đình ngai 2/9/1945 neh đơs nền: “Jơh ală cau geh deh ndrờm geh gơnoar ring bal”. Yàng ai khi in ală gơnoar ờ cau lơi rơgơi sơgràm ờ; tàm ală gơnoar hơ̆, geh gơnoar geh kis, gơnoar khăt gơboh is mờ gơnoar jòi bơta chờ hờp”.

Tàm tơngai gơbàn kòp dờng Covid-19 gơbàn kal ke ngan, bơta kuơ dờng ngan rlau jơh bơh gơnoar kòn bơnus dê là gơnoar geh kis, geh sền gàr màng kis sơlơ gơgơs pơnrơ ngan rlau mờ tŭ lơi jơh. Do là bơta mờ Việt Nam neh, gam mờ geh pơn jăt tai lơh ngan jơh pràn he dê nàng sền gàr.

Bơh tŭ pa gơbàn kòp bơtờp tơn, ồng Nguyễn Xuân Phúc Thủ tướng Chính phủ neh đơs nền: Việt Nam tŭ lơi kung rơcăng sang tĕ bơta kuơ bè lơh sa nàng rơcăng sơndră kòp, gàr niam pràn kơldang să jañ, màng kis làng bol dê. Ngai 30/1 pa do, Thủ tướng Chính phủ neh kĭ ring bal kơrnoat crơng gơs Mpồl đơng lam Dà lơgar rơcăng sơndră kòp as sồt gùng tă nhơm mhar kơn jơ̆ tài bơh jơi pa bơh virus Corona dê lơh gơlik bơh ồng Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng, Bí thư Mpồl đơng lam Đảng bộ Bộ Y tế dê lơh kuang ătbồ mpồl.

Jơh ală anih lơh broă chính trị mờ làng bol neh mŭt lơh bal. Uă broă lơh kràñ cê jơh nùs ngan neh geh Đảng, Dà lơgar Việt Nam lơh jăt gờñ bè bơto sồr làng bol pơn chèu glòm muh măt tiah gal cau, yal mờ cau lơh sơnơm in mờ sồr pal ơm yah ngài tàm ală tiah ơm yah ngài tơrgùm bal tŭ rê bơh tiah geh kòp; sơm kòp ờ sa priă ai cau bơtờp virus Sars CoV-2 in mờ pà jơh priă ngui sa gơwèt mờ cau geh ơm yah ngài; ờ huan ai tus ơm ing jơh tơn ală broă lơh lòt rê tàm dơlam lơgar mờ mŭt bơh lơgar ndai; sồr làng bol ơm yah ngài mpồl bơtiàn pal lơh jăt tàm pơgăp rlau dùl nhai; sồr mờ lơh ală bơnah priă dong kờl ală làng bol mờ mpồl lơh sa kă bro kong gơrềng kơn jơ̆ tài bơh kòp dờng Covid-19.

Tàm tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm, broă lơh rơcăng sơndră kòp geh sền gròi, lam lơh jăt kràñ cê jơh nùs. Bơh uă sră nggal, Ủy ban Jơi bơtiàn neh dan mờ Chính phủ lơh Chỉ thị sồ 6 ngai 31/3/2020 sồr công chức, viên chức, cau lơh broă bañ lòt rê gan ală gùng kòn, gùng dềt tàm tiah nhàr lơgar, ờ huan ai ală anih tơrgùm gal cau mờ lơh jăt niam ală broă lơh pơn chèu glòm muh măt, ràu tê mờ dà ràu goh ƀưn tu bih khih, yal tơngĭt bơta kòp nàng geh broă lơh bơsong di tŭ mơkung sền swì bơta gơrềng bơh kòp bơtờp dê tus làng bol tiah jơi bơtiàn dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm in nàng dan mờ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sồr lam lơh dùl ròt ală broă lơh rơcăng sơndră kòp gơwèt mờ tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm.

Ủy ban Jơi bơtiàn Chính phủ dê kung neh sồr, pơlam ală ƀòn lơgar tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm lơh jăt niam ală sră nggal, Jơnau sồr bơh Thủ tướng Chính phủ dê, jơnau bơto pơlam bơh Bộ Y tế dê bè broă lơh rơcăng sơndră kòp bơtờp. Ủy ban Jơi bơtiàn Chính phủ dê kung neh geh ală broă lơh dong kờl, tơngŏ nùs nhơm tàm dong tàm ròng bal lời ai làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau in là cau rƀah gơtìp gơrềng tài bơh kòp Covid-19. Jăt bơta jàu kơnòl bơh Kuang đơng lam bồ Ủy ban Jơi bơtiàn Chính phủ dê, Ban Jơi bơtiàn càr Hà Giang neh lòt còp, jàu phan dong kờl bơh Ủy ban Jơi bơtiàn Chính phủ dê ai làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau rƀah in, gơtìp gơrềng bơh kòp Covid-19 tàm xã Phố Là, kơnhoàl Đồng Văn, mờ kờp jơh priă là 110 tơlak đong.

Jăt jơnau yal tơrgùm bal bơh Ủy ban Jơi bơtiàn Chính phủ dê, dơ̆ kòp Covid-19 lơh bơtờp bơh sơnrờp geh 47 tàm 51 càr, ƀòn dờng tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm geh 5 nă cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau bơtờp mờ kòp Covid-19. Neh geh 4 nă cau geh sơm bời kòp. Geh 1 rbô 148 nă cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau geh ai ơm yah ngài tàm hìu gơwèt 6 càr là: Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Điện Biên, Bắc Giang, Kon Tum; 1 rbô 639 nă cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau gơwèt 8 càr ơm yah ngài tơrgùm bal tàm ală anih, ală hiù sơnơm; 10 rbô 371 nă cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau gơwèt 8 càr lòt lơh broă ƀươn lòt gan tiah nhàr lơgar rê wơl hờ ƀòn lơgar tờm (kờp bơh nhai 01/2020 tus nhai 4/2020). Geh 813 hìu bơnhă jơi bơtiàn dùl êt nă cau rƀah, mờr ndrờm bè hìu rƀah, hìu cau ơm kis is dùl nă să (càr Kon Tum mờ An Giang) gơtìp gơrềng bơh kòp Covid-19 geh pơhìn gơtìp jơgloh tàm nhai puh pah...

Bal mờ bơta tus lơh bal bơh ală ƀòn lơgar tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm dê, Ủy ban Jơi bơtiàn Chính phủ dê neh lam lơh uă broă lơh rơcăng sơndră kòp; sơlơ lùp nàng gĭt bè bơta kòp bơtờp gơbàn tàm tiah jơi bơtiàn dùl êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm; sồr ală anih lơh broă, mpồl cau gơwèt gơnoar broă gah ătbồ sơlơ mblàng yal, hòi jà làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau lơh jăt ală broă lơh rơcăng sơndră kòp Covid-19, tàm hơ̆ geh uă broă lơh yal tơngĭt, mblàng yal mờ dà jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau.

Jăt mờ hơ̆, Ủy ban Jơi bơtiàn Chính phủ neh dan mờ Thủ tướng Chính phủ sồr ală tiah lơh pràn mblàng yal, hòi jà làng bol, ngan là làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau ơm kis tàm tiah nhàr lơgar tơnguh uă bơta gĭt wă rơcăng sơndră kòp, ờ gŏ di lòt rê gan tiah nhàr lơgar, ờ gŏ lòt lơh broă, kă bro tàm tiah đah ne tiah nhàr lơgar tàm tơngai do. Kờp sền, gĭt nền bơta gơlik geh tàm rài kis làng bol ơm kis jăt tiah nhàr lơgar tàm ù gờl, geh broă lơh dong kờl phan sa, phan ngui pal geh dong làng bol rơcăng sơndră kòp; Geh broă lơh dong kờl krơi is gơwèt mờ kơnhoàl Đồng Văn, kuơmàng là thôn Pín Tủng, xã Phố Là, do là thôn geh cau kòp sơnđan măt là Giàng Thị Chở bơtờp kòp Covid-19, tài bơh do là thôn kal ke ngan nàng làng bol in lơh jăt broă lơh rơcăng sơndră kòp Covid-19, kơ̆ kơl jăp rài kis...

Tàm dơ̆ bơtờp dơ̆ pe bơh kòp Covid-19 dê, Chính phủ neh sồr kràñ cê jơh nùs ngan bal mờ broă lơh sơrbac mhar jòi jơh, căng tiah, bơta mŭt lơh bal pràn kơldang bơh ală tiah dê, bơta lơh jăt rơcăng sơndră kòp bơh làng bol dê, den tàng tus tŭ do sền bal neh gròi sền geh bơta kòp bơtờp.

Kuơmàng Chính phủ kung neh sồr tă kes priă dà lơgar dê nàng Bộ Y tế in mhar blơi bơh lơgar ndai sơnơm vaccine nàng drơng làng bol in mờ sồr Bộ Y tế lơh jăt broă cĭt sơnơm vaccine di tŭ, di cau ai làng bol in. Đơs tàm pơrjum lơh sơnơm gùt lơgar bồ nam 2021, ồng Nguyễn Xuân Phúc Thủ tướng Chính phủ, đơs sùm: Bol he geh lơh ngan cĭt uă ngan rlau jơh ai khà kờp làng bol bơh Việt Nam dê in, bol he ai tơl priă jền mờ ală bơta, mờ geh tŭ là geh broă lơh dong kờl priă jền tơn nàng jơh tơl nă làng bol geh cĭt sơnơm vaccine. Do là jơnau sồr kờñ ngan mờ gah lơh sơnơm bal mờ ală kấp pal lam lơh jăt kơnòl broă do sơrbac mhar, ngan là ală cau mờ Chính phủ neh geh Kơrnoat.

Kung tàm dơ̆ pơrjum do sơl, mò Caitlin Wiesen Antin, Kuang ătbồ Mpồl ala măt UNDP tàm lơgar Việt Nam jờng rơ ngan Việt Nam tàm nam lài neh lơh geh uă cồng nha kuơmàng, geh uă broă lơh loh làng bal mờ nùs nhơm “Ờ gŏ di lời cau lơi gơtìp lời ơm wơl bơh ngkời”....Dơ̆ sơnrờp lơgar Việt Nam geh sơñio khà bơtàu tơnguh kòn bơnus jơnhoa mờ sơnam kis jŏ jơnhoa rlau mờ khà kờp bal bal. Tàm tơngai gơbàn kòp dờng Covid-19 neh lơh gơrềng kơn jơ̆ ngan tus rài lơh sa gùt plai ù dê, Việt Nam neh mhar ngan pơnrơ là dà lơgar geh cồng nha tàm broă lơh jăt jơnau kờñ dơ̆ lĕ bal gròi sền kòp gơtùi mờ lơh ngan bơtàu tơnguh lơh sa lơh geh khà gơguh dương tàm nam 2020, bơh hơ̆ kung pà gŏ broă lơh sền gròi bơta pràn kơldang să jañ làng bol in sùm sùm geh Đảng, Dà lơgar Việt Nam sền gròi mờ gàr niam.

Cau cih VOV- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến