VOV4.K’ho- Ai tơl bơta dong kờl bơto bơtê mờ tơnguh uă cồng nha mpồl cau lơh broă ai làng bol jơi bơtiàn kòn cau in sùm là broă lơh dờng bơh Đảng mờ Dà lơgar he dê.

Kơrnoat sồ 24 bơh Dà lơgar dê ngai 12/3/2003 bơh Pơrjum Dà lơgar dơ\ 7, khoá 9 dê neh tơlik uă broă lơh lơh jăt broă dong kờl kòn cau nàng kờ` gàr tơl ală gơnoar bơh làng bol jơi bơtiàn kòn cau dê, hơ\ là: “Bơtàu tơnguh tơl ală bơta chính trị, lơh sa, niam chài, mpồl bơtiàn mờ lơngăp lơngai- sền gàr dà lơgar tàm ù tiah kòn cau mờ tiah kơh bơnơm; gơ jăt bal gơguh lơh sa mờ bơsong ală broă mpồl bơtiàn, lơh jăt niam broă dong kờl kòn cau; sền gròi, bơto bơtê tề lam mpồl cau lơh broă; sền gròi bơ\t bơtàu mpồl kuang bàng jơi bơtiàn kòn cau; sền gàr mờ ngui niam ală bơta kuơ, bơhiàn niam chài krơi is bơh yau ală jơi bơtiàn kòn cau dê tàm broă lơh bơtàu tơnguh bal bơh mpồl bơtiàn jơi bơtiàn Việt Nam tơrgùm dùl dê”.

Bulah bè hơ\ mơya tu\ do, cồng nha bơto bơtê, cồng nha mpồl cau lơh broă tàm tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau gam ờ huan uă ngan, cau lơh broă tàm sơnam geh bơsram broă lơh dùl êt, mìng geh bơh 5 tus 20% (gơ jăt tàm jơi bơtiàn). Kung gam sơl jơnau ờ dùl êt nă làng bol [òn lơgar ờ gi\t sră halà gơbàn ờ gi\t sră wơl, bal mờ bồ tơngoh gi\t wa\ bơta niam chài neh lơh tơrmù bơta tơl pràn gi\t mờ dờp lèng ală cồng nha bơtàu tơnguh gơ jăt bal mờ broă jàu bè ală gơnoar tờm kuơmàng. Bal mờ hơ\, bồ tơngoh pràn jak lơh broă ờ huan uă digơlan gơlam tus bơta tơl pràn sền gàr is ală gơnoar tờm kuơmàng bơh kòn bơnus dê, gơnoar cau làng bol bơh să tờm is he dê geh adat boh lam dờp kung ờ huan uă sơl tài bơh ală kal ke, li la bơh rài kis mpồl bơtiàn dê.

Tàm Jơnau “Lơh broă tài gơnoar kòn bơnus” ngai do, bol a` dan đơs tus bơta geh ngan mpồl cau lơh broă là jơi bơtiàn kòn cau tàm tiah Tây Nguyên mờ Tiah đah tô măt tơngai mu\t dà lơgar. Do là 2 ù tiah geh gal làng bol jơi bơtiàn kòn cau ơm kis.

Jăt ồng Điểu Mưu, Phó Kuang ătbồ Vụ [òn lơgar II gơ wèt Ủy ban Kòn cau dê yal, tàm Tây Nguyên, bơta geh ngan mpồl cau lơh sơnơm, bác sĩ gah lơh sơnơm ală càr tàm tiah Tây Nguyên tu\ do neh dùl êt, ờ tơl bè mpồl cau lơh broă mờ ờ pràn jak tai bè broă lơh ờs mờng. Geh ală tiah tàm tiah sar lơgar ngài, làng bol kờ` lòt kham kòp den pal lòt gùng jòng jơh nggùl ngai den hơ\ sồng tus tàm hìu sơnơm rềp ngan rlau jơh.

Nàng tơn jơh bơta geh ngan do, ồng Điểu Mưu đơs là, gah lơh sơnơm ală càr Tây Nguyên pal rcăng lài pơgồp bal mờ ală kấp gơnoar ătbồ, mpồl cau lam lơh geh cồng nha broă pờ ơnàng drơng broă ala dong kờl bơto pơlam, kham kòp sền gàr pràn kơldang să jan lài mờ tu\ bau ờ sa priă ai ơruh pơnu jơi bơtiàn kòn cau in, sền gàr bun, kham bun ờs mờng jăt di tơngai, bơtơl vi chất pal geh ai cau mè là cau jơi bơtiàn kòn cau in tàm tơngai geh bun. Bal mờ hơ\, Chính phủ pal kơlôi sơnơng, tam gơl jăt gùng dà tơnguh uă jàu khà dong kờl mpồl cau lơh sơnơm, ùr đơng deh halà ùr đơng deh tàm thôn, [òn làng bol jơi bơtiàn kòn cau in, hòi jà, bơto sồr ală hìu bơnhă jơi bơtiàn kòn cau blơi is sră bảo hiểm y tế…

            Bè broă lơh bơto bơtê, bal mờ bơta geh ngan tă dia tàm ală càr tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau jơh ală là ờ hềt tơl nàng tàm pơnring is, pah nam kung kờ` geh bơta dong kờl bơh Chính phủ dê sơl, mò Lê Thị Thanh Xuân, kuang bàng Quốc hội càr Dăk Lăk đơs là, ală bộ, gah lơh broă dà lơgar mờ ală tiah tàm tiah Tây Nguyên pal lơh jăt geh cồng nha jơnau sồr rơndăp ù tiah, broă rơndăp lơh bơ\t bơtàu, lơh uă ală hìu bơsram phổ thông kòn cau ơm sa tơn tàm hìu bơsram, mờ ơm sa ngai tàm hìu bơsram tàm ală kơnhoàl r[ah, gơ jăt bal mờ broă bơyai lơh tàm tơrbo\ bal hìu bơsram kấp bàr, kấp pe tàm ală hìu bơsram do.

            Mò Lê Thị Thanh Xuân, kuang bàng Quốc hội càr Dăk Lăk đơs: A` dan mờ Chính phủ sền swì dan tơnguh priă bơcri ai broă lơh bơto bơtê in, tài bơh ală tiah tàm tiah jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm ndrờm ờ hềt tàm pơnring is geh kes priă tă, dơ\ ngui den tàng geh kal ke ngan, ngan là tàm broă bơcri priă phan bơna ai bơto bơtê in lơh geh jơnau kờ` tam gơl pa broă lơh sră măy. Jăt Kơrnoat sồ 88 bơh Quốc hội dê, cih jơnau kờ` loh làng tus nam 2025 den 100% khà hìu bơsram, cơldu\ bơsram  geh lơh kơ\ kơl jăp, tàm tu\ khà lơh kơ\ kơl jăp tàm kơnhoàl ù tiah do den mìng dùl êt ngan pơndrờm mờ khà bal bơh gùt lơgar dê. Dilah Chính phủ ờ tơrgùm bơcri priă den là kal ke ngan gơtùi lơh geh jơnau kờ`. Den tàng bè hơ\, a` dan ală broă drơng ai bơto bơtê in, priă bơcri là 100% ai bơh priă bơcri bơtàu tơnguh bơh kes priă Dà lơgar dê.  

Tàm tiah đah tô măt tơngai mu\t dà lơgar, mờ bơta is rơmis ù tiah tam koh gơl, làng bol ơm kis ờ tơrgùm bal dùl bă tiah, phan bơna lơh sa- mpồl bơtiàn ờ pràn den cồng nha mpồl cau lơh broă digơlan kung lơyah sơl rlau jơh pơndrờm mờ gùt lơgar.

Jăt ồng Đinh Văn Thơ, Phó Kuang ătbồ Sở Lao động, Thương binh mờ Xã hội càr Lào Cai dê đơs, nàng bơsong broă tơnguh uă cồng nha mpồl cau lơh broă ai tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau in tàm Lào Cai, bơh bồ nam tus tu\ do, jơh gùt càr Lào Cai neh bơto broă lơh ai rlau 3 rbô nă cau in là cau lơh broă jơi bơtiàn kòn cau. Kờp jơh bal tàm tơngai bơh nam 2016- 2020 neh geh mờr 46 rbô nă cau jơi bơtiàn kòn cau neh geh bơto broă lơh. Ală jơi bơtiàn kòn cau geh cau lơh broă tus bal bơsram broă lơh mìng là, jơi bơtiàn: Mông, Tày, Dao, Dáy, Nùng…

Bulah bè hơ\, dùl bơta is rơmis ờ huan pràn jak bơh cau lơh broă tiah làng jơi bơtiàn kòn cau dê geh đal gi\t, hơ\ là bơta kơ\ kơl jăp, jơnau gi\t wa\ rơndăp tăp sèng mờ duh rơngòt adat boh lam lơh broă ờ hềt uă. Ồng Đinh Văn Thơ pà gi\t: Tàm cau lơh broă den nùs nhơm tàm pơn jăt sùm, bơta kơ\ kơl jăp den làng bol jơi bơtiàn kòn cau ờ huan pràn bè gah broă do. Bol a` jăt gùng dà là geh, dùl là tàm ală tu\ bol he bơto phổ thông tàm ală hìu bơsram, tơnơ\ tàm ală anih bơto broă lơh pal tơnguh tai broă bơto bơtê bơta duh rơngòt adat boh lam lơh broă nàng ai cau làng bol bol he in pal gi\t, lơh quèng mờ rơhời pal tam gơl geh gùng dà lơh broă. Cau lơh broă mờ dan ơm rlô uă ngai den là gơrềng uă ngan tus broă lơh kă bro bơh ală mpồl lơh sa kă bro dê.

Nàng tơnguh uă cồng nha mpồl cau lơh broă ală jơi bơtiàn kòn cau đơs bal, nhai 6 nam 2020 pa do, Quốc hội neh ring bal Kơrnoat ki\ gùng dà broă lơh bơcri priă Broă lơh jơnau kờ` dà lơgar bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm tơngai bơh nam 2021- 2030. Do là bơnàng jă kuơmàng nàng Chính phủ lam lơh ală broă lơh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn, tơnguh uă cồng nha mpồl cau lơh broă tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm.

Jăt Thứ trưởng, Phó Kuang ătbồ Ủy ban Kòn cau mò Hoàng Thị Hạnh đơs, broă lơh bơto bơtê broă lơh gơ jăt bal mờ bơsong broă lơh ai cau lơh broă tàm ală kơnhoàl ù tiah đah tô măt tơngai mu\t dà lơgar, Tây Nguyên mờ ală tiah jơi bơtiàn kòn cau in tàm gùt lơgar neh tă pơgồp uă ngan tus ală broă lơh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn bơh ală tiah dê. Bơh broă lơh bơto bơtê broă lơh neh pơgồp bơnah tơrmù uă ngan khà ờ geh broă lơh, tơnguh uă priă lơh geh, gơmù r[ah kơ\ kơl jăp, lơngăp lơngai rài kis mpồl bơtiàn bơh [òn lơgar dê. Mò Hoàng Thị Hạnh, đơs: Kơrnoat 88 geh ală kuang bàng Quốc hội ring bal neh đơs nền là, gơnoar kòn bơnus bơh cau jơi bơtiàn kòn cau dê, bơta sền gròi dong kờl bơh Đảng mờ Dà lơgar dê tus mờ làng bol. Mờ bơta dờng màng rlau tai, hơ\ là dơ\ sơnrờp Quốc hội lơh nền broă dong kờl kòn cau jăt di Sơnoa boh lam nam 2013. Bơh lài tus tu\ do den mìng geh Chính phủ tơlik kơrnoat, bè là: Lơh jăt Broă lơh 134, 135, 2085, 2086…mơya tu\ do, bol he ngan ngồn là Quốc hội neh ring bal Kơrnoat.

Thứ trưởng, Phó Kuang ătbồ Ủy ban Kòn cau mò Hoàng Thị Hạnh kung sồr ală gah, ală tiah tàm 2 kơnhoàl ù tiah là tiah đah tô măt tơngai mu\t dà lơgar mờ Tây Nguyên sền dờng màng lơh pràn lơh jăt geh cồng nha broă dong kờl sền gàr pràn kơldang să jan deh dùh, sền gàr pràn kơldang să jan làng bol ală jơi bơtiàn kòn cau in gơ jăt bal mờ jơnau kờ`, cồng nha mpồl cau lơh broă ală jơi bơtiàn kòn cau. Tềng đăp măt, pal kơ\ kơl jăp khà kờp làng bol tàm [òn lơgar, geh broă lơh ờ huan ntrờ` làng bol ơm kis bơh tiah do tus tiah ndai bơh dùl êt nă làng bol jơi bơtiàn kòn cau dê pơgồp bơnah bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl bă kơ\ kơl jăp jo\ jòng.

Cau cih Hoàng Thái (VOV4)- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến