VOV4.K’ho- Lơh jat kơrnoat 132, 134 bơh Kuang gơs gơnăp gơnoar atbồ hơđang rlau jơh dà lơgar dê nam 2002 bè broă pà ù ơm, ù lơh sa ai hìu làng bol kòn cau ơm kis bơh yau dùl bă tiah in, nam 2005, càr Gia Lai neh pà rlau 1300 sră ngui ù, mờ kờp jơh bă ù là rlau 60 lồ ai làng bol in. Tơnơ\ 10 nam, mờ jơnau đơs tài bơh làng bol ờ ngui ù nàng lơh sa, mờ kă bro wơl tìs mờ kơrnoat boh lam, Anih duh broă làng bol [òn dờng Pleiku neh ai wơl jơh ală bă ù do nàng rề ơnàng lơh tiah lơh sa mờ măy mok. Mơya, tàm ală tu\ ai wơl ù tìp uă ngan kal ke.

Nam 2005, rlau 190 hìu làng bol tàm [òn Mơ Nú, ntum Cư\ Á geh [òn dờng Pleiku pà ù jat Kơrnoat 132, 134 bơh Gơnoar atbồ lơgar dê mờ bă ù pơgăp bơh 3 tus 4 chuồng. Mơya, tơnơ\ tu\ jàu sră ngui ù gam sơnđan là sổ đỏ ai làng bol in, Anih duh broă làng bol ntum den bơyai wơl mờ làng bol nàng ai mpồl lơh sa kă bro in apah jơh ală bă ù do tàm 2 nam. Tam gơl wơl, pah nam ntum tă 2 tơlak priă tơmu\t tàm Kes priă sền gàr dà lơgar lơngăp lơngai bơh ală [òn dê. Tơnơ\ tơngai pơrgon 2 nam tus tu\ do, kuang bàng lơh broă gah ù tiah ntum dê kung gam ờ lơh sơl broă lơh jàu ù tiah geh ngan.

Geh sră ngui ù, mơya ờ gi\t ù gơ ơm tàm tiah lơi sơl, uă làng bol lơbơn lơhơ nùs neh tăc sră ngui ù, ai priă blơi kơnrồ, blơi rơndeh măy kờ` geh rơndeh lòt rê tàm rài kis pah ngai. Ai ală làng bol kơ\ nùs gàr wơl ù mờ bơta kơlôi sơnơng kờ` lời wơl oh kòn kòn sau tơnơ\ do in lơh sa, lơh hìu đam, tu\ dờp geh kơrnoat ai wơl ù den gơlơh gơjra` ngan tàm nùs. Ồng A Khít atbồ [òn Mơ Nú, đơs: “Đơs ngan là gah lơh broă ù tiah anih duh broă làng bol ntum ờ go\ jàu tàm tê làng bol in, làng bol ờ gi\t ù nàng lơh. Làng bol ơm kơ\p sùm, ơm kơ\p sùm tus tàm tu\ do. Làng bol tàm do đơs bal là ờ geh ù lơh sa. Ală cau neh rlau iat jơnau cau đơs dà lơgar ai wơl ù den tàng neh tăc jơh den ờ go\ đơs ờ, mơya ală cau gàr wơl ù tus tu\ do den lơh bè lơi dà lơgar kơlôi làng bol in. Jat jơnau kơ\p kờ` bơh làng bol tàm do dê, dùl là pà wơl làng bol in bă ù tềng tiah ndai, bàr là dong kờl dùl bơnah lơi priă jền”.

Ai gơ wèt mờ ală hìu làng bol geh jàu ù ngan ngồn, neh tam phan mơya kung ờ gơtùi pleh geh mờ jơnau gơtìp ai wơl ù. Mò Siu Hiệp, ơm tàm [òn Tiêng 1, ntum Tân Sơn, pà gi\t: geh jàu mờr 5 chuồng ù, mờ kàl mìu nam sơnrờp pa dờp ù tơn, hìu bơnhă mò bal mờ rlau jơ\t nđờ hìu làng bol tàm [òn neh tam bùm blàng. Mơya, ù klàr in ờ niam, dà den ngài ngan, bùm blàng tam hòn mơya ờ gơtùi kis dờng. Tơnơ\ do mò tam gơl wơl tam tờm bời lời kung ờ geh cồng nha sơl: “Ù là ờ niam ngan. A` neh tam bùm blàng, bơh sơnrờp den hòn sền bơkah mat ngan, tơlir niam ngan. Mơya, bơh tam di pơgăp 1, 2 nhai, gơ gơtìp croăn ờ dờng tai mờ bè hơ\ là gơtìp chơ\t jơh te\. Hìu bơnhă a` neh pơndiang tus gi\t nđờ jơ\t jrong nàng lơh pơng gàr tam chi bời lời mơya cau neh  tă sờr jơh pơng gàr a` dê. Làng bol [òn lơgar sền go\ bè hơ\, khi kung ờ go\ tam tơn sơl, khi kung ờ lơh pơng gàr sơl. Bơh hơ\ tus tu\ do, bol a` neh lời sơrbì gời ù”.

Ồng Phạm Phụng lài do là Kuang atbồ Anih duh broă làng bol ntum Biển Hồ, pà gi\t: bă ù rlau 60 lồ [òn dờng Pleiku dê ai làng bol in jat Kơrnoat 132, 134 bơh yau là ù tam chi tràm mờ chi keo bơh gi\t nđờ jơ\t nam do den tàng neh gơ bàn klàr jơh ờ gam nđiơm gơs tai, tam phan ờ gơtùi kis dờng; gùng lòt, ồs đèng ờ hềt geh lơh tàm do, dà den ngài ngan den tàng broă lơh sa tàm do kal ke ngan. Nam 2005, gơnoar atbồ ntum Biển Hồ dong kờl priă jền, blơi 10 rbô tờm chi xoan sơntìl, là tờm chi gơkờn mờ trồ prang pà làng bol in tam, mơya kung ờ geh cồng nha sơl.

Kờp tus nhai 3 nam do, tu\ [òn dờng Pleiku lơh jat Kơrnoat ai wơl jơh 60 lồ ù pà jat Kơrnoat sồ 132, 134, neh geh tus rlau 700 tàm 1300 hìu làng bol kă bro ù tìs mờ adat boh lam. Jơnau do lơh tus broă lòt sền mờ ai wơl sră ngui ù tàm [òn lơgar gơtìp kal ke ngan. Gơ wèt mờ ală hìu làng bol gam gàr wơl sră ngui ù, càr Gia Lai ờ bài dong kờl, tơm wơl, lơh tus broă lơh ai wơl sră ngui ù tàm jơh ală ntum gơ gơs bòl glar ngan. Ồng Phạm Phụng kuang atbồ Anih duh broă làng bol ntum Tân Sơn, pà gi\t: “Đơs bal bè gùng dà broă lơh den khi kung dùl nùs bal. Tơnơ\ do càr geh sră nggal ờ dong kờl, ờ tơm wơl ai làng bol kòn cau in. A` sền go\ do là bơta kal ke ngan tus ntum bol a` dê. Tàm bồ tơngoh nùs nhơm bơh làng bol kòn cau dê, cau kơlôi sơnơng là ù cau dê geh, cau ờ go\ lơh den rài kòn, rài sau cau dê lơh tơnơ\. Làng bol kòn cau sồr dong kờl cau dùl nơm kơnrồ, kờp priă pơgăp bơh 20 tus 25 tơlak. Dan mờ [òn dờng geh jơnau đơs mờ càr nàng sền gròi dong kờl ai làng bol in”.

Kơrnoat 132, 134 bơh Kuang gơs gơnăp gơnoar atbồ hơđang rlau jơh dà lơgar dê bè broă pà ù ơm, ù lơh sa ai hìu làng bol kòn cau ơm kis bơh yau dùl bă tiah in là Kơrnoat gơ cèng bơta kuơ dong kờl kòn bơnus. Mơya, tài bơh lơh broă ờ jơh kơnòl bơh gơnoar atbồ tiah do dê tàm broă jàu ù geh ngan, bơta kơlôi sơnơng kờp du\ bơta cồng nha bơh rơndăp broă lơh dê ờ niam…lơh tus gi\t nđờ rbô hìu làng bol kòn cau tàm [òn dờng Pleiku pal ko\ng hoàc hươr. Nàng gùng dà broă lơh bơh Gơnoar atbồ lơgar dê ngan ngồn mu\t ngui tàm rài kis, cèng wơl bơta kuơ ngan ngồn ai làng bol in, digơlan [òn dờng Pleiku, càr Gia Lai kờ` pal geh broă rơndăp lơh di pal rlau tàm broă mu\t lơh broă ai wơl bă ù do.

Cau mblàng Lơ Mu K’ Yến