VOV4.K’ho - Tàm tu\ lài mờ sa tềp, tàm ala\ ngai sa tềp mờ tơnơ\ sa tềp bơhìan dà lơgar, bơta kờ` ngui dơ\ ala\ phan sa bơh phan gam ris, phan neh bơceh  lơh tus ala\ phan ơn  tàm tùh mriềt kờ` ua\ ngan. Den tàng ngan,  tàm drà ka\ bro geh tac ua\ ngan phan sa, tàm hơ\ geh ua\ ngan phan sa, phan hùc ờ hềt geh sền gròi kloh niam phan sa, gơbàn khih phan sa.

            Ala\ ngai sa tềp bơhìan Bính Thân 2016 pa do,  ua\ cau neh tus cơldu\ sơm kòp gơbàn khih phan sa hìu sơnơm dờng càr Dak Nông nàng sơm jơh khih phan sa. Lo\ Đặng Thị Hà kis tàm [òn 3,  sơnah [òn Nghĩa Trung, [òn drà Gia Nghĩa, càr Dak Nông ai git: Bơh tac bơkàu sa tềp, den tàng ua\ ngai mờr sa tềp pal sa ala\ phan sa geh tac lài tàm gùng. Ua\ tu\ ờ ru tac phan den tàng ờ thàn rê tru\ gơm phan sa hờ hìu, pal blơi phan sa tàm ala\ hìu tac jat gah gùng. Lồi dut la gơbàn aniai khih phan sa pal mut tàm hìu sơnơm:“Bơh àng drim gờ`, la a` neh go\ gơbàn jê ndul, hơ\ sồng tus hờ hìu sơnơm ntum tu\ 11 jiơ ngai mờ geh bác sĩ siêu âm mờ tơmoh kòp la gơbàn gơ jơ lơn đah ndul đang. Mờ bác sĩ kung đơs la ờ tơl bơta tàm sa\,  gơbàn  ờ sô sa\ ja`. Bác sĩ ai cih sơrồm mờ dà plai chi kờ`  gàr niam sa\ ja`. Bè sào sa phan sa kung ờ git loh, blơi tềng ala\ hìu tac dềt tàm drà lơm. Dơ\ tơnơ\ geh mờng di lah blơi phan sa pal jòi git loh laà mờ tu\ blơi, den tàng pal sa sin hùc duh hờ hìu, êt ngan  ai lòt sa hờ bơdĩh gùng”.

            Ờ mìng tàm [òn drà, [òn dờng, bè tơn tàm tiah [òn lơgar, ua\ cau kung gơbàn khih phan sa tu\ sa ala\ phan sa neh tru\ gơm jo\ ngai. Tàm hìu sơnơm ling klàng làng bol Trung đoàn 726, Bình đoàn 16 tàm ntum Quảng Trực, kơnhoàl Tuy Đức, càr Dak Nông, pah ngai lồi nam geh 1 tus 2 na\ cau tus kham sơm kòp  tài bơh gơbàn khih phan sa. Pràn sa\  wơl tơnơ\ gơbàn jê ndul pal lơh kloh  pròc, Thị Sư kis tàm [òn Bu Prăng 1, ntum Quảng Trực, kơnhoàl Tuy Đức, càr Dak Nông ai git:“Mang òr gam sào sa bè ờs, bơh 4 jiơ drim den  gơbàn jê ndul pal lòt ja\ brê, tơnơ\ hơ\ gơbàn  sơ ngoài, lơ gah jơh jơng tê, tus 10 jiơ ngai kung ờ tus guh sơl den tàng mut tàm do. Bác sĩ siêu âm la gơbàn khih phan sa bơh  sa đậu hũ blơi tàm  drà…”

            Tềng đap bơta gơbàn khih phan sa gơguh ua\., ngan la tàm tu\ sa tềp bơhìan Bính Thân 2016, gah lơh sơnơm càr Dak Nông mờ ala\ mpồl lơh broa\ geh gơnoar geh lơh pràn broa\ lơh sền gàr kloh niam phan sa. Bal mờ hơ\,  bơta sồr bơh ala\ hìu sơnơm  la tơngguh broa\ lơh mblàng pơlam,  rcang cau lơh broa\, rcang phan bơna nàng tam dra\ mờ kòp gơbàn tàm tu\ sa tềp. Thượng uý Nguyễn Đoàn Dũng kuang jat jơng atbồ hìu sơnơm ling klàng làng bol Trung đoàn 726, Binh Đoàn 16 ntum Quảng Trực, kơnhoàl Tuy Đức, càr Dak Nông, ai git:“Tàm tu\ sa tềp do den geh gơlik geh ua\ ngan pơhìn, lài jơh la kòp bơh phan sa, dơ\ 2 la khih phan sa gơbàn kal ke ngan. Den tàng, bol a` geh lơh ngan ai cau lơh broa\, ala\ phan  bơna lơh broa\ nàng rcang geh  lơh broa\ mo mờ ala\ bơta gơlik geh kòp pluh dùl ròt…”.

Kờ` dong kờl làng bol mờ gơp bơyô g^t wă rơlao tai bè ală bơta di gơlan gơtìp kòp bơh phan sa ờ kloh niam bal mờ broă rơwah, gàr phan sa kung bè broă lơh kờ` tơl kloh niam ờ do ờ dă tàm phan sa, geh jơnau lùp bác sĩ Võ Minh Quốc, kuang jăt jơng atbồ đah sền gàr kloh niam ờ do ờ dă tàm phan sa càr Dak Nông.

 Dan ồng pà g^t ală gah, mpồl lơh broă geh gơnoar neh rơcang bè lơi kờ` tơl kloh niam ờ do ờ dă tàm phan sa tàm satềp mờ tơnơ\ mờ satềp bal mờ ală dơ\ nhơl chờ nam pa 2016 do?

Bác sĩ Võ Minh Quốc: Tàm dơ\ satềp bal mờ ală ngai nhơl chờ nam pa, tàm càr Dak Nông geh bơyai lơh uă ngan ală broă lơh kờ` wă rò nam pa. Bal mờ hơ\, khà ală bơta phan sa kung tơnguh uă sơl. Ală bơta phan bè [a`, kèo, ơlăk, bièr, geh bal poăc, ka, biăp, kơnuh plai chi… geh blơi tus tàm càr. Dak Nông kung ờ geh ală hìu măy, hìu lơh gơs phan sa dờng, den tàng mìng geh blơi phan sa bơh tàm ală càr ndai, den tàng di gơlan geh uă ngan bơta ờ tơl kloh niam. Den tàng, ală broă sền gròi bè bơta kloh niam tàm phan sa kung bè ală broă yal tơng^t mpồl bơtiàn bè phan sa bol a` neh chồl pràn uă ngan broă lơh bè bơyai lơh lam sồr turi ha là ală dơ\ boh bơr jăt tơngu me bè kloh niam ờ do ờ dă tàm phan sa kờ` tơnguh jơnau g^t wă tus mờ cau ngui sa in tàm broă rơwah phjan sa geh tơl kloh niam kung bè tàm broă prăp gàr, pơn diang, ngui phan sa kloh niam ờ do ờ dă…

Di tàm dơ\ do, geh bal lài mờ satềp, tàm satềp mờ tơnơ\ mờ satềp, bơh càr tus kơnhoàl mờ tus tàm ală ntum, sơnah [òn, [òn drà ndrờm tơnguh ală mpồl kuang bàng tus sền gròi bơh ală gah lơh broă, bè càr crơng gơs mpồl kuang bàng ală gah lơh broă geh gah lơh sơnơm lam bồ, tàm 8 kơnhoàl, [òn drà kung geh crơng gơs ală mpồl kuang bàng ndrờm bal sơl kờ` lơh jăt broă sền gròi tus ală [òn lơgar. Bol a` sền gròi jơh tàm ală hìu lơh, tăc phan sa tàm càr mờ lơh glài di pal jăt mờ adăt boh lam…

 Gah, mpồl lơh broă geh gơnoar neh pơlam bè lơi tus mờ làng bol bè kloh niam ờ do ờ dă tàm phan sa, kờ` pleh mờ gơtìp khih?

Bác sĩ Võ Minh Quốc: Ờ geh jơnau pơlam tus làng bol in tu\ rơwah phan sa kloh niam ờ do ờ dă là tu\ làng bol blơi phan sa pal blơi tàm ală hìu tăc geh pin dờn mờ tơl kloh niam, ba` blơi ală phan tăc ờ g^t loh anih lơh gơs. Mờ ală phan sa lơh lài, pal sền loh anih lơh gơs, tơngai ngui, măt sơnđan, hìu lơh gơs…pal cih loh kờ` pleh mờ tu\ di tàm satềp tài kờ` geh kuơ is mờ tăc jơh ală phan đòm, phan ờ ngan ha là phan neh jơh tơngai ngui. Mờ ală bơta phan ris gam kis den pal rơwah mờ broă pal sền nền, hơ\ là bè poăc, ka pal rơwah poăc, ka gam niam, sền niam măt ờ gơtìp [ô….ală bơta biăp, kơnuh, plai chi kung bè hơ\ sơl, ba` blơi ală bơta phan neh lời jo\ mờ gơtìp ròn, pal blơi phan gam ris niam. Di lah phan lơi [ô, ờ di phan sa den pal sơbì. Tu\ he neh rơwah blơi, den pal gàr niam, ală phan gàr tàm tùh mrềt bè biăp, kơnuh, plai chi den gàr tàm bơta mrềt bơh 8 tus 12 độ C; mờ ală bơta phan bè poăc, ka den pal gàr tàm bơta mrềt hờ đơm 0 độ C, di lah lời bè ờs den gơtìp ồm…

 Tu\ go\ gơl^k geh kòp, khih ha là phan sa ờ kloh niam lơh ngòt rơngơ\t den làng bol pal yal mờ ală gah, mpồl lơh broă geh gơnoar bè lơi?

Bác sĩ Võ Minh Quốc: Tàm càr Dak Nông neh yal 2 sồ điện thoại geh sùm ngai kung bè mang tàm đah kloh niam ờ do ờ dă tàm phan sa. Tàm ală kơnhoàl, [òn drà den geh hìu sơnơm bal mờ gơnoar atbồ ală kơnhoàl. Di lah go\, gehjơnau yal bè ờ kloh niam tàm phan sa den làng bol yal mơ mờ hìu sơnơm rềp ngan ha là gơnoar atbồ [òn lơgar. Tu\ go\ làng bol pal yal mơ gơnoar atbồ [òn lơgar in ha là hìu sơnơm rềp ngan in kờ` bơsong.

 Broă rơcang sơndră tu\ gơbàn kòp, khih gơl^k geh?

Bác sĩ Võ Minh Quốc: Broă lùp sền khih tàm phan sa, tu\ gơl^k geh khih tàm phan sa den ală anih lơh broă gah lơh sơnơm bơh đah sền gàr kloh niam ờ do ờ dă tàm phan sa tus mờ hìu sơnơm kơnhoàl, [òn drà ndrờm neh geh crơng gơs ală mpồl lơh broă lùp sền mờ rơcang tơl ală bơta phan kung bè broă lùp sền, phan lơh broă kờ` lơh mhar ngan tu\ gơbàn. Bơh tu\ do, bol a` neh rơcang tơl jơh lơm.

 Ưn ngài Bác sĩ Võ Minh Quốc neh tus bal dơ\ boh bơr do.

         Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp mờ Ndong Brawl.