VOV4.K’ho - Tàm dơ\ cribơyai bơh mpồl tam klac gơnoar ala mat dunia dơ\ 132, IPU 132, geh uă broă lơh gơ jat mờ bơta ringbal cau klau mờ cau ùr. Là lơgar tờm bơyai lơh, Việt Nam ai geh bơta dong kờl pràn ngan tus mờ ală tơngume mờ jơnau kờ` lơh broă bơh IPU dê, tàm hơ\ geh broă chul chồl bơngă gơnoar cau ùr dê. Việt Nam kung là lơgar lơh jơh jơnau kờ` rbô nam bè ringbal cau klau mờ cau ùr, mờ tơnguh gơnoar cau ùr in.

Nhai 5 nam 2008, Gơnoar ala măt dà lơgar kơnă 12 neh tơl^k mpồl lơh broă “Cau ùr kuang bàng tàm Gơnoar ala măt dà lơgar” geh mò Trương Thị Mai, kuang atbồ anih duh broă ală bơta mpồl bơtiàn Gơnoar ala măt dà lơgar lam bồ mpồl. Do là mpồl sơnrờp ngan bơh ală cau ùr kuang bàng tàm Gơnoar ala măt dà lơgar dê, tàm hơ\ broă lơh dờng ngan geh ai tus mờ ală cau ùr là kuang bàng dê là broă chồl pràn ring bal cau klao mờ cau ùr. Bu\ lah gơwèt mpồl dà lơgar mìng geh khà tơnguh bơtàu cau ùr niam ngan tàm tiah do dê, mơya kung gơtìp gơrềng bal bơh bơta chài rơgơi geh uă bơta niam tiah đah măt tơngai l^k châu Á do dê mờ nùs nhơm là “Sền kuơ cau klau, ờ sền kuơ cau ùr”, den tàng broă kờ` ring bal cau klao mờ cau ùr tàm lơgar Việt Nam gam là kal ke ngan. Bơh 2 tơngai lơh broă, mpồl cau ùr kuang bàng tàm Gơnoar ala măt dà lơgar neh ai tơl^k dơ\ cri bơyai kờ` ală kuang bàng cau ùr in geh dơ\ tam gơl, mblàng broă lơh, ai tơl bơta niam kờ` pơgồp bal jơnau đơs bè ală broă gơrềng tus mờ cau ùr, kơnòm dềt mờ ring bal cau klao mờ cau ùr. Kơnờm mờ hơ\, ală broă lơh geh tơl^k neh sền gròi nền nòn rơlao bơh tàm ală broă ring bal cau klao mờ cau ùr bè neh tơl^k tơnguh tơngai ơm du\ deh kòn cau lơh broă là cau ùr in bơh 4 nhai tus 6 nhai, ai cau klao geh ơm lơh broă tu\ pơ-ùr deh kòn. Mò Nguyễn Thị Quyết Tâm mpồl kuang bàng tàm Gơnoar ala măt dà lơgar [òn dờng Hồ Chí Minh đơs là: “Bu\ lah ờ hềt geh gal tàm Gơnoar ala măt dà lơgar, mơya geh uă kuang bàng cau ùr tàm Gơnoar ala măt dà lơgar Việt Nam kung neh đơs jơnau đơs bơh uă cau te\ khà, tàm hơ\ kuơ màng là cau te\ khà cau ùr, đơs tus mờ nùs nhơm, jơnau kơ\p kờ` bơh uă cau te\ khà dê. Ală broă geh nùs nhơm mùl màl mờ khoa học neh geh đơs uă, đơs sùm, mơya mờ 1 nùs nhơm niam den tàng geh kuang bàng tàm Gơnoar ala măt dà lơgar tam pà, ring bal, bơh tu\ hơ\ lơh gơl^k geh ală kơrnoăt tàm Gơnoar ala măt dà lơgar kuơ màng ngan tàm tơngai do”.

Mpồl kuang bàng cau ùr tàm Gơnoar ala măt dà lơgar Việt Nam gam tus bal mờ ală broă lơh bal ndai tàm tiah do mờ gùt dunia bè broă ring bal cau klao mờ cau ùr, bè pơrjum pah nam kuang bàng ala măt Gơnoar ala măt mpồl cau ùr ASEAN (AIPA); pơrjum kuang bàng cau ùr pơrjum dờng mpồl tam klăc gonoar ala măt dunia pah nam. Mò Trương Thị Mai, kuang atbồ anih duh broă ală bơta mpồl bơtiàn Gơnoar ala măt dà lơgar Việt Nam đơs:“Ală tơngu me mờ ală jơnau đơs tàm ală pơrjum do sùm wèt tus tơngu me tơnguh bơtàu kơl jăp, gàr niam gơnoar kòn bơnus, dơ\ kờ` geh mờ broă dờp bal bơpta ring bal cau cau ùr mờ kơnòm ùr in, jàu gơnoar mờ tơnguh broă tus bal uă rơlao tai bơh cau ùr tàm rài kis gùng dră bal, lơh sa, chài rơgơi, tơnguh bơngă, gơnoar cau ùr tàm ală gơnoar ala măt mờ tàm ală mpồl lơh broă dunia, ai bơta niam tam gơl bơta mờng chài mờ lơh broă bal bơh ală cau ùr là kuang bàng Gơnoar ala măt dà lơgar”.

Tu\ do, lơgar Việt Nam là 1 tàm 5 lơgar gam tơnguh bơtàu tàm châu Á geh khà kuang bàng cau ùr tàm Gơnoar ala măt dà lơgar uă ngan Lơgar Việt Nam kung nehy lơh gơs khà bè broă ring bal cau ùr mờ cau klao mờ tơnguh bơngă cau ùr in. Bơta do pà go\, Gơnoar ala măt dà lơgar Việt Nam neh geh ală broă pơgồp bal niam tàm broă lơh jăt khà rơbô nam bè ring bal cau ùr mờ cau klao. Ồng Nguyễn Sinh Hùng kuang atbồ Gơnoar ala măt dà lơgar, tàm dơ\ tìp măt ală kuang bàng cau ùr là đơng lam ală anih lơh broă tàm lơgar mờ ală mpồl lơh broă dunia wèt tus pơrjum dờng Gơnoar ala măt dunia (IPU132) neh đơs tòm: Lơgar Việt Nam là lơgar geh dờp geh uă cồng nha tàm broă bơ\t bơtàu ală broă lơh mờ adăt boh lam gơrềng tus mờ bơta ring bal cau ùr mờ cau klao bơh sơnoa boh lam 1946, pa do là sơnoa boh lam 2013 mờ lơh mùl màl jơh tàm ală adăt boh lam, sră nggal hờ đơm adăt boh lam. Ngai sơlơ geh uă cau ùr dờp at gơnoar tòm tàm Đảng, Dà lơgar, Gơnoar ala măt dà lơgar. Tàm pơrjum IPU132, geh uă broă lơh geh pơgồp bal mờ broă ring bal cau ùr mờ cau klao geh bơyai lơh bè pơrjum cau ùr kuang bàng Gơnoar ala măt dà lơgar dơ\ 21, ală pơrjum tềng bơdìh bè “Wèt tus Bắc Kinh-Nùs nhơm cau klao dê”, “Pơlam broă lơh kuơ màng gùt dunia bè bơta pràn să jan kơnòm dềt pa tào mờ kòn dềt bal mờ cau ùr”; tơnkah 30 nam crơng gơs kơrnoăt cau ùr kuang bàng Gơnoar ala măt dunia IPU. Ồng Nguyễn Sinh Hùng đơs:“Là lơgar gam tơnguh bơtàu neh pal sơlèt uă nam tam lơh khin cha jăk chài mờ geh lơngăp lơngai dà lơgar mờ broă pơgồp bal kuơ màng bơh cau ùr dê. Rơlao mờ cau lơi jơh, làng bol lơgar Việt Nam sùm g^t là, ring bal cau klao mờ cau ùr là 1 tàm ală khà kuơ màng kờ` sền wơl broă tơnguh bơtàu dà lơgar. Den tàng, broă lơh lơgar Việt Nam dê là kờ` bal mờ ală broă lơh ngan kờ` bơ\t bơtàu 1 mpồl bơtiàn ring niam ai jơh tus mờ ală cau”.

Tus lồi nhai 3 do, mờ là lơgar bơyai lơh, lơgar Việt Nam pơnyờ să ngan geh wă ală kuang bàng tàm Gơnoar ala măt gùt dunia tus pơrjum dờng mpồl tam klăc Gơnoar ala măt dunia dơ\ 132, IPU132. tơngu me pơrjum dờng IPU132 là “Ală khà tơnguh bơtàu kơl jăp: lơh jơnau đơs gơs broă lơh”, tàm hơ\ geh pơgồp bal nền nòn mờ khà ring bal cau klao mờ cau ùr. Tus bal pơrjum dờng IPU132, mpồl kuang bàng cau ùr tàm Gơnoar ala măt dà lơgar Việt Nam geh pơn jăt tai geh broă sền gròi uă ngan tus mờ broă tơmù bè bơta ờ ndrờm bal, wèt tus ring bal mùl màl, pơgồp bal tàm broă tơnguh rơlao tai gơnoar cau ùr lơgar Việt Nam tàm broă tơnguh bơtàu mờ tơrgùm bal lơh sa mờ dunia.

                                                                       }au mblàng Ndong Brawl.