VOV4.K’ho- Pah dơ̆ tus ngai 01/6 pah nam, bol he lời tai uă bơta sền gròi ai kơnòm dềt in, do là ală rơnàng cau tơnơ̆ do bơh ƀòn lơgar, dà lơgar dê. Tàm hơ̆, kơnòm dềt jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau sùm là cau geh sền gròi uă ngan bơh Đảng, Dà lơgar mờ jơh gùt mpồl bơtiàn dê. Mơya, bơyô gĭt sơl lah ờ, kơnòm dềt gam pal kong mờ uă ngan bơta pơhìn gơtìp sơgràm aniai, ngan là tàm ală tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau. Tŭ cih tàm jơnau jòi tàm Google jơnau cih “sơgràm aniai kơnòm dềt jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau”, tơnơ̆ hơ̆ tơn geh yal tơn 94 rbô 514 cồng nha. Uă dơ̆ broă đơs tus là ală dơ̆ sơgràm bĭc bài kơltơ̆, pràn kơldang să jan mờ màng kis kơnòm dềt dê.

Sền gàr mờ dong kờl, ròng siam kơnòm dềt tàm tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau tềng đăp ală bơta pơhìn sơgràm aniai, rềs àr sồt să, lơh gơrềng tus nùs nhơm bồ tơngoh là sền gàr Gơnoar geh ròng siam sền gàr mờ bơto bơtê bơh kơnòm dềt dê geh cih tàm Sơnoa boh lam, kơrnoat boh lam mờ tàm Công ước dunia bè gơnoar kơnòm dềt.

Jăt sră nggal bơh Kes priă Kơnòm dềt Liên hợp quốc (Unicef) dê yal, tàm dunia, di 4 nă kơnòm ùr den geh tai dùl nă oh gơtìp sơgràm aniai bĭc bài, kơltơ̆. Khà do tàm kơnòm klau là 6 nă. Hơ̆ là di 6 nă oh klau den geh 1 nă oh gơtìp sơgràm aniai bĭc bài, kơltơ̆. Sơnam gơtìp sơgràm aniai bĭc bài, kơltơ̆ kờp bơh bơh ală oh dê là 9 nă. Digơlan ală oh gĭt mờ quèng mờ cau sơgràm aniai là 93%. Geh tus 47% digơlan cau sơgràm aniai tàm hìu bơnhă halà jơi nòi. Bơta hơ̆ là ngan ngồn, ngan ngồn rlau mờ bơyô kơlôi uă ngan. Tàm tiah jơi bơtiàn kòn cau lơgar he dê, ờ hềt geh tơrgùm kờp loh làng bè khà do, bulah bè hơ̆, bol he kung gam gĭt sơl là geh uă dơ̆ broă sơgràm aniai neh mờ gam gơlik geh mờ ală oh.

Bè hơ̆, he gơtùi lơh bơta lơi nàng kơryan jơnau sơgràm aniai kơnòm dềt, kuơmàng là tàm tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau taih? Jơnau hơ là: He gơtùi lơh lơm. He gơtùi lơh gơlik bơta krơi is. Mìng kờñ pal lơh ală broă lơh ƀươn ƀoài nàng dong ală oh dềt. Hơ̆ là: Gĭt ală bơta  kơryan gơwèt mờ ală oh dềt. Yal tơngkah lài halà sền ngac tŭ he sền gŏ cau krơi gam geh bơta gơ tơngŏ kờñ sơgràm aniai kơnòm dềt, pơnyơu bè: cau krơi gam sền tàm quàng, tàm pờm mas kòn dềt dê, geh jơnau đơs pơhìn halà lơh pờng kơnòm dềt halà pơn jồ pơndờm ală oh sền tềng quàng, tềng pờm mas khi dê; pal dong kơnòm dềt gĭt geh broă lơi là he gam gơtìp sơgràm aniai, pơnyơu bè: gơtìp cau ndai ƀư tŭp tềng pờm mas, quàng, gơtìp lơh pờng, pơn jồ pơndờm. He kung gơtùi đơs loh làng ai kòn dềt in gĭt jơnau pơhìn gơtìp kŭp dilah kòn dềt gơtìp lam lòt tus tiah ờ geh cau mơya ờ geh bơta ai gơnoar bơh mè bèp dê. Pal lơh broă tĕ tŭ he gŏ dùl tàm ală tềl tơngŏ pa yal bơh broă ñă ntàu dong kờl sền gàr kơnòm dềt mờ yal mờ hìu bơnhă, gơnoar ătbồ in. Dilah he sền gàr ai kòn dềt in mờ he ờ quèng, dùl nă cau lơi hơ̆ geh sền gàr ai oh dềt mờ he quèng. Tàm tŭ dilah jơnau ờ bơtuah ngan gơlik geh, bol he bañ tuh tìs ai kòn dềt in. Broă lơh dŭt ndơl là: pal yal tơngĭt tĕ ală jơnau gĭt wă pa yal ai cau quèng bơh he dê in. Dan jà bol he iăt bal jơnau yal bơh dùl nă mè bèp kơnòm dềt dê ơm tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh bè broă sền gàr kòn ùr he dê bè do: Kòn añ dê tŭ do là 4 sơnam, mơya tŭ kòn rơ̆p pa 2 sơnam nggùl, kòn sơnđờm gĭt wă geh bàr pe broă lơh den he neh sơnđờm bơto pơlam kòn in rao. Pơnyơu bè là ờ gŏ di ai cau ờ quèng in ùt mờ chum tềng tơrmồ. Tŭ lòt rềp mờ cau ờ quèng, den pal geh bơta ai gơnoar bơh mè bèp dê den hơ̆ sồng lòt. Mờ tŭ mờ lik lòt tàm gùng mờ dilah tìp jơnau cau dờng rồn bơklơn halà lơh bơta lơi hơ̆ den kòn pal ñìm ngkề dờng halà hòi cau dờng tus dong kờl nàng sền gàr is să tờm cau dê.

Jăt ồng Nguyễn Lữ Gia, kuang bàng lơh rơndăp broă lơh sền gàr kơnòm dềt gơwèt Mpồl Save the Children yal, cau sơgràm aniai kơnòm dềt digơlan là khăt dùl nă cau lơi gùt dar kơnòm dềt bol he dê. Bè hơ̆, mè bèp pal bơto kòn he dê in ală bơta gĭt wă nàng dong ală oh sền gàr is să jan he.

Tàm tiah jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau, broă cau lơh mè, lơh bèp tơnguh uă bơta gĭt wă ai kơnòm dềt in bè ală jơnau pơhìn gơtìp sơgràm aniai sùm gơtìp sền ờ sơ̆p. Să tờm ală cau mè cau bèp jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau bol he dê tơn, uă cau ờ hềt gĭt wă geh ală jơnau pơhìn digơlan pơhìn tus bơta ờdo ờdă bơh kòn dềt dê den tàng ờ huan tơm bơh bơr mờ kòn dềt. Pal jòi lùp jơnau pơhìn gam geh mờ bơto yal ai ală kòn bơh he dê in ngai do tơn.

Jăt mò Vũ Kim Hoa- Phó Kuang ătbồ Cục Kơnòm dềt, gơwèt Bộ Lao động, Thương binh mờ Xã hội dê yal: Tàm tơngai kòp Covid-19 lơh bơtờp, nàng dong kờl kơnòm dềt, Cục Kơnòm dềt neh pơgồp bal mờ ală mpồl dunia lơh 11 phan bơna mblàng yal jơnau, bơto pơlam bè broă sền gàr niam ờdo ờdă ai kơnòm dềt in tàm ală tiah ơm yah ngài tơrgùm bal kung bè tàm hìu bơnhă, tơrgùm tàm broă là rơcăng sơndră lài sơgràm aniai, lơh pờng, lah pơrhơng, dong kờl nùs nhơm bồ tơngoh, rơcăng sơndră lài rềs àr sồt să. Ală phan bơna do neh geh yal tơngĭt tàm ală gah yal tơngĭt jơnau mpồl bơtiàn mờ jun rê tus ală tiah ơm yah ngài tàm ƀòn lơgar bơh jơnau yal tơngĭt. Mò Vũ Kim Hoa, đơs: Bol he pal gŏ gờñ ală bơta gơ tơngŏ bơh ală oh dê. Pơnyơu bè là ală oh kơlôi rơcăng, ờ suk ơm halà ală oh nrơ̆t ndơl, halà ờ gŏ kờñ ơm rềp, boh bơr, tam tìp mờ cau ndai, den pal gĭt jơh ală bơta tơngŏ hơ̆ nàng gơtùi geh broă dong kờl di tŭ. Ală mè bèp kung pal sền gròi sùm, pal tơm bơh bơr yal jơnau nàng gơtùi iăt kơno jơnau đơs bơh ală oh dê nàng bol he geh ală broă dong kờl di tŭ ai ală oh in.

Tŭ geh ală broă gơlik geh gơrềng tus cau là kơnòm dềt bè sơgràm aniai bĭc bài, kơltơ̆, pràn kơldang să jan, pơhìn bơta lơngăp lơngai ờdo ờdă bơh kòn dềt dê, ală mè bèp pal yal tơn mờ sồ điện thoại dà lơgar sền gàr kơnòm dềt 111 nàng geh bơto pơlam, dong kờl. Sồ điện thoại 111 là anih pin dờn bơto pơlam bè ờdo ờdă ai kòn dềt in; sền gàr, dong kờl lơh niam wơl nùs nhơm, bồ tơngoh, rơcăng sơndră lài mờ sền gŏ gờn mờ bơsong ală bơta aniai tus nùs nhơm bồ tơngoh kơnòm dềt dê; dong kờl, tus bal, bơsong mhar nàng sền gàr, rơcăng sơndră sơgràm aniai kơnòm dềt.

Cau cih Hoàng Thái- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến