Ngai 02/09/1945,  tàm  blàng dờng Ba Đình kah yau, Bác Hồ neh sền sra\ yal bơr ngap lơngai is, crơng gơs dà lơgar Việt Nam dân chủ cộng hoà. Gơtùi đơs tờm là, nùs nhơm bơh sra\ yal bơr ngap lơngai is dê la nùs nhơm bè kòn bơnus, gơnoar kòn bơnus mờ geh Bác Hồ tơngguh gơs gơnoar jơi bơtìan di pal. Nùs nhơm do neh geh ai tơnggo\ ring bal, ngai slơ geh bơtơl tàm ala\ sơnoa boh lam mờ geh bơtàu tơngguh gơs dùl bơta tam gơl pa tàm sơnoa boh lam nam 2013. Tơng tơng kah 69 nam ngai pha lin Ka] Màng Nhai Phàm mờ Sơntờm dà lơgar 02/09, jơnau ngai do geh yal jơnau cih “Gơnoar kòn bơnus bơh tàm sra\ yal dà lơgar lơngap lơngai is tus sơnoa boh lam nam 2013.

Ală jơi bơtiàn kòn cau tàm dunia kis ndrờm bal, jơi bơtiàn lơi kung geh gơnoar kis, gơnoar chờ hờp mờ gơnoar khăt gơboh. Lơgar Việt Nam geh gơnoar khăt gơboh mờ lơngăp lơngai, mờ mùl màl neh gơs 1 dà lơgar khăt gơboh, lơngăp lơngai.

Tàm jơnau yal dà lơgar geh lơngăp lơngai ngai 02/9/1945, Bác Hồ, kuang bàng đơng lam dờng kờ` gơboh làng bol lơgar Việt Nam dê neh đơs tus gơnoar kòn bơnus, hơ\ sồng đơs tus là gơnoar lơh is dà lơgar dê là bơta tòm tàm broă tam lơh kờ` geh bơta lơngăp lơngai dà lơgar Việt Nam dê l^k bơdìh bơta sơgràm phà bơh cau iơh bơsăk lài do. Jơnau đơs do là 1 jơnau bơceh pa dờng màng ngan Bác Hồ dê mờ tơnơ\ do neh gơs 1 tàm ală kơrnoăt dờng màng ngan adăt boh lam dunia rài pa dê. Hơ\ là gơnoar lơh is ală jơi bơtiàn kòn cau. Cách mạng nhai 8 pha lin, tàm pơrjum sơnrờp ngan Gơnoar atbồ lơgar ing dê, Bác Hồ neh sồr bơyai lơh te\ khà sơnrờp ngan sơlơ gờ` sơlơ niam mờ tơngu me là kờ` làng bol lơh jăt gơnoar khăt gơboh gùng dră bal să tòm dê, pồ geh 1 Gơnoar ala măt dà lơgar, mờ Gơnoar ala măt dà lơgar do geh gơnoar ring bal 1 sơnoa boh lam geh dờp gơnoar khăt gơboh mờ lơh tòm làng bol dê. Giáo sư Trần Ngọc Đường, kuang dong broă dờng màng Gơnoar ala măt dà lơgar đơs là: jơnau kơlôi sơnơng bè kòn bơnus Bác Hồ dê neh geh tơl^k loh làng ngan tàm sơnoa boh lam sơnrờp ngan tàm nam 1946:“Mờ jơnau kơlôi sơnơng tơl^k uă gơnoar kòn bơnus, sơnoa boh lam nam 1946 neh gơs là jơnau yal dà lơgar lơngăp lơngai. Bè đah dà lơgar, geh kuơ màng adăt boh lam niam bơne\ ngan yal mờ làng bol gùt dunia là, làng bol lơgar Việt Nam geh gơnoar là làng bol lơh tòm 1 dà lơgar lơngăp lơngai, geh gơnoar. Den tàng, tơngu me bơh gơnoar tòm, adăt boh lam làng bol dê tàm sơnoa boh lam nam 1946 là kờ` tơl niam ù tiah dà lơgar, geh lơngăp lơngai jơh mờ bơ\t bơtàu dà lơgar tàm tơngu me lơh tòm”.

Tàm jơnau kơlôi sơnơng Bác Hồ dê, gơnoar kòn bơnus sùm geh pơgồp mờ sơnoa boh lam. Sơnoa boh lam ờ mìng là sră nggal geh tơl^k kờ` bơyai lơh broă lơh dà lơgar, mờ gam là sră nggal tơl niam broă lơh jăt gơnoar kòn bơnus, là tơrgùm uă là gơnoar khăt gơboh, lơh tòm làng bol lơgar Việt Nam in. Jăt ồng Đinh Xuân Thảo kuang atbồ anih lơh broă kơlôi sơnơng lơh gơs adăt boh lam, sền bơh tàm jơnau yal dà lơgar lơngăp lơngai kung bè sơnoa boh lam nam 1946 gơtùi đơs là, Bác Hồ là cau neh bơ\t bơnàng tus mờ broă dờp mờ sền gàr gơnoar kòn bơnus, gơnoar làng bol. Pơn jăt mờ tơnguh bơtàu jơnau kơlôi sơnơng Bác Hồ dê, sơnoa boh lam nam 2013 ờ mìng tơl^k mờ gam tơnguh bơtàu ală gơnoar làng bol dê bè, gơnoar tơl niam rài kis mpồl bơtiàn, gơnoar geh kis tàm 1 rài kis niam. Bơdìh hơ\ tai, bơta pa tàm sơnoa boh lam nam 2013 là tơnguh uă gơnoar tòm làng bol mờ dờp ală kơrnoăt bè gơnoar kòn bơnus, mờ tơnguh bơtàu ală jơnau kơlôi sơnơng pa bè gơnoar kòn bơnus, gơnoar làng bol. Ồng Đinh Xuân Thảo mblàng:“Gơnoar, bơngă làng bol dê bơh tu\ he geh dà lơgar lơngăp lơngai, mờ bơh sơnoa boh lam sơnrờp ngan nam 1946, Bác Hồ neh đơng lam bơ\t bơtàu kung neh tơl^k nùs nhơm bơ\t bơtàu 1 dà lơgar làng bol dê, geh làng bol mờ tài làng bol. Mơya bơta lơh sa-mpồl bơtiàn dà lơgar he dê lài do gam uă kal ke, den tàng kờ` geh tơl niam ală gơnoar do pal tơnguh rơhời mờ pờ ơnàng rơhời. Tus tu\ do, rài kis neh tơnguh rơlao mờ broă tơl niam gơnoar làng bol dê, kuơ màng ngan là gơrềng tus mờ gơnoar kòn bơnus, gơnoar làng bol là pal geh sền kuơ, mờ tơl niam. Mờ broă tơl niam gơnoar kòn bơnus, gơnoar làng bol neh ai tơl^k bơta pràn chồl pràn broă tơnguh bơtàu mpồl bơtiàn dê”.

Kờ` ală kơrnoăt bè gơnoar kòn bơnus, gơnoar làng bol tàm sơnoa boh lam nam 2013 geh lơh jăt tàm rài kis, ồng Uông Chu Lưu kuang jăt jơng atbồ Gơnoar ala măt dà lơgar đơs tòm: ală kơrnoăt pa bè gơnoar kòn bơnus geh tơnguh rơhời gơs adăt boh lam tàm ală rơndăp broă adăt bè broă bơyai broă lơh dà lơgar, kờ` broă lơh dà lơgar mùl màl là làng bol dê, tài làng bol, geh nùs nhơm drơng làng bol in; tơl niam làng bol lơh jăt gơnoar mờ kơnòl tòm să tòm dê, mờ kơlôi sơnơng bơ\t bơtàu ală adăt kờ` làng bol lơh jăt ală gơnoar neh geh dờp tàm sơnoa boh lam bè adăt l^k dră, adăt lùp làng bol. Ồng Uông Chu Lưu đơs:“Tu\ do neh geh sơnoa boh lam tơl^k ală gơnoar bè khăt gơboh lơh tòm, lơh mpồl, l^k dră den neh geh tơl^k ờ mìng tàm sơnoa boh lam dơ\ do mờ geh bal sơnoa boh lam lài do. Tu\ do, kờ` lơh jăt den tus do he pal tơl^k ală adăt kờ` tơl^k loh ală broă, broă lơh di pal, sră nggal kờ` làng bol lơh jăt ală gơnoar hơ\. Mờ gơnoar hơ\ là ală gơnoar sơnoa boh lam neh tơl^k”.

Jơnau kơlôi sơnơng bè gơnoar kòn bơnus bơh Bác Hồ dê tàm jơnau yal dà lơgar khăt gơboh neh geh bal, pơn jăt bal mờ tơnguh bơtàu bơh sơnoa bơh lam sơnrờp ngan tus mờ sơnoa boh lam nam 2013, do là sơnoa boh lam dơ\ 5 tàm rài lơh sơnoa boh lam lơgar Việt Nam dê. Ală sơnoa boh lam là ală kai tùng tơnguh bè broă dờp mờ tơnguh bơtàu ală gơnoar kung bè ală kơrnoăt sền gàr ală gơnoar kòn bơnus, gơnoar làng bol, geh pơn jăt tai bơh jơnau yal dà lơgar geh lơngăp lơngai, crơng gơs dà lơgar Việt Nam dân chủ cộng hoà, tu\ do là lơgar CHXHCN Việt Nam dê./.

                                                                         Cau mblàng Ndong Brawl.